Η αποστράτευση των καλλιτεχνών…

Πού πήγαν οι καλλιτέχνες που διαδήλωναν, προ ΣΥΡΙΖΑ, κατά των μνημονίων και υπέρ των θέσεων εργασίας όσων έβγαιναν στην ανεργία, θύματα του «μαύρου» την ΕΡΤ; Γιατί δεν τους συγκινεί εξίσου το «μαύρο» που εξαγγέλλεται για τα ιδιωτικά κανάλια; Τι έγινε τόση σωρευμένη αγανάκτηση, πώς εκτονώθηκε – μάλιστα σε συνθήκες σαφώς δυσκολότερες; [TBJ]

Η ζωή έχει τον δικό της ρυθμό, τον δικό της σχεδιασμό, αποστασιοποιημένο από ανθρώπινους υπολογισμούς. Κλονίζει τις βεβαιότητες και εξαναγκάζει με ειρωνική υπεροψία να αμφισβητούμε τις βεβαιότητές μας. Τα σκηνικά, οι ρόλοι και τα κοστούμια αλλάζουν. Μένουν όμως αναλλοίωτες οι αρχές, τα ιδανικά και οι ιδέες σαν εκδίκηση του θνητού απέναντι στις θεϊκές φάρσες. Μια τέτοια φάρσα φαίνεται πως έστησε σαδιστικά η συγκυρία σε καλλιτέχνες και διανοούμενους στην Ελλάδα των μνημονίων και μετα-μνημονίων...

Κάποια θεόπνευστη διαστροφή παράλλαξε ανεπαισθήτως τα δεδομένα στην πιο σκληρή μάχη που έδωσε η ιντελιγκέντσια –τη μάχη για ανοιχτά κανάλια και για διασφάλιση των θέσεων εργασίας στην ΕΡΤ– και ανέμενε εναγωνίως αντίδραση. Σιγή. Σιγή που διαδέχθηκε ξανά σιγή, πιο πηχτή και καταθλιπτική από την πρώτη σιωπηλή αντίδραση. Σιωπή ως επιλογή, χωρίς το ελαφρυντικό της αμηχανίας. Και ένα μειδίαμα για την γελοιοποίηση των ιδεών.

Καμία συναυλία, ούτε ένα κείμενο υπογραφών, συγκεντρώσεις απουσιών μονάχα. Πλήρης απαρτία στο ευρύχωρο στρατόπεδο της αδιαφορίας. Αν μετρήσουμε όσους σήκωσαν κόκκινα γάντια για το κρατικό κανάλι, θα βρούμε τους ίδιους ακριβώς να νίπτουν τας χείρας τους για τον ΑΛΦΑ και το ΣΤΑΡ. Αν αναζητήσουμε του πρωτοπόρους της οργής και αγανάκτησης, θα βρούμε τα ίδια πρόσωπα –οικεία επαναστατημένα– να έχουν απο-αγανακτήσει με τον πιο ανοίκειο τρόπο.  

Πόσοι και πόσοι τραγουδιστές, ηθοποιοί και συγγραφείς δεν αγανάκτησαν για το μαύρο στην ΕΡΤ, για δημοσιογράφους και τεχνικούς που βρέθηκαν εν μία νυκτί στην ανεργία; Δεν ασπάστηκαν το εγωιστικό l’artpourl’art, μια τέχνη άχρηστη για τη ζωή, αλλά κατέβηκαν στο ηρωικό πεδίο των μαχών για ελευθερία, δημοκρατία και δουλειά.  Στρατευμένη τέχνη; Ενδεχομένως. Αιώνια η διαμάχη για τους σκοπούς της τέχνης. Πολλά έχουν γραφτεί άλλωστε για τους σκοπούς που οφείλει να υπηρετεί.

Προσοχή όμως, η βάση της θεωρητικής διαφωνίας είναι αν ο καλλιτέχνης πρέπει να έχει αφέντη ένα σκοπό ή αν πρέπει να πολεμά τους δαίμονές του αδιαφορώντας για τα γήινα. Καλλιτέχνης με αφεντικό δεν είναι καλλιτέχνης. Άθυρμα στα κελεύσματα της εξουσίας, προσώπων ή μαζών, καλλιτέχνης συρόμενος δεν είναι καλλιτέχνης. Ο μεξικανός λογοτέχνης, Οκτάβιο Πας, έγραφε πως «η κολακεία του κοινού είναι ο θάνατος της τέχνης και η κατάργηση της μοναξιάς του καλλιτέχνη.
Για να δεις το μέλλον, πρέπει να μην καθοδηγείσαι από το γούστο του κοινού...».

Με έντεχνη σιωπή απαρνήθηκαν όλοι τον αγώνα για να μην πέσει μαύρο σε ζωντανά κανάλια. Με στρατευμένη απο-αγανάκτηση εγκατέλειψαν τους εργαζόμενους στην απειλή της ανεργίας. Πότε είχαν δίκιο; Στην ΕΡΤ ή τώρα στο ΜΕΓΚΑ, το ΣΤΑΡ και τον ΑΛΦΑ; Διανοούμενοι με ιδέες σε ζάπινγκ και ούτε μια μετάνοια, μια δικαιολογία, ένα «Σόλων! Σόλων!» για να κρατήσουν στην ήττα λίγη αξιοπρέπεια, που διακαώς αναζητούσαν σε αλλοτινούς καιρούς. Σ’ αυτή τη φάρσα, η αξιοπρέπεια χάθηκε. 

Μιχάλης Ροδόπουλος

The Books' Journal