«Η Δημοκρατία είμαι εγώ»…

Ε​​λπίζαμε ότι ο στενός –σχεδόν φασιστικός– ορισμός της Δημοκρατίας, που έδωσε παλιότερα o κ. Παύλος Πολάκης, οφειλόταν στην άγνοια του υπουργού Υγείας. Γράφαμε ότι πιθανώς δεν μπορεί να καταλάβει τον μηχανισμό ελέγχου και ισορροπιών των εξουσιών και γι’ αυτό δήλωσε ότι «θεωρώ αδιανόητο κεντρικές επιλογές της κυβέρνησης... να βρίσκονται υπό την αίρεση ή την ακύρωση κάποιου δικαστικού λειτουργού, που μπορεί να εκδίδει προσωρινές διαταγές μη εφαρμογής κυβερνητικών αποφάσεων...».

Από τις προχθεσινές δηλώσεις όμως του υπουργού Επικρατείας κ. Νίκου Παππά, «αν κριθεί αντισυνταγματικός ο νόμος είναι προφανές ότι δεν θα είναι μια ευχάριστη εξέλιξη, όχι για την κυβέρνηση, αλλά για τη λειτουργία της δημοκρατίας μας», (RealFM 21.10.2016), προκύπτει είτε πως η άγνοια στην κυβέρνηση της Πρώτης Φοράς για τη λειτουργία του πολιτεύματος είναι καθολική, είτε πως κοιτιούνται στον καθρέφτη και μονολογούν: «η Δημοκρατία είμαι εγώ»...

Υπήρξαν πολλοί αγώνες στην Iστορία (σε κάποιους χύθηκε και αίμα) για να περιοριστεί η ισχύς της εκτελεστικής εξουσίας. Για την ακρίβεια, η σύγχρονη Δημοκρατία γεννήθηκε για να υπάρχει αντίβαρο στην αυθαίρετη εξουσία του βασιλιά· η καθολική ψήφος ήρθε πολύ μετά. Από την εμπειρία οι κοινωνίες έμαθαν ότι δεν υπάρχει πάνσοφος ηγέτης, πως ακόμη κι εκείνοι που κάποτε ενσάρκωναν τις ελπίδες για «σοφή διακυβέρνηση» έχουν την τάση να αυθαιρετούν εις βάρος της κοινωνίας· «η εξουσία διαφθείρει, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα» είχε γράψει ο Αγγλος πολιτικός Τζον Ακτον. Γι’ αυτό φτιάχτηκαν τα κοινοβούλια, τα συντάγματα, και δόθηκαν αρμοδιότητες στα δικαστήρια να κρίνουν τους νόμους σύμφωνα με το σύνταγμα.

Ο διαχωρισμός των εξουσιών είναι η ασφαλιστική δικλίδα της Δημοκρατίας· όσο πιο σαφής είναι ο διαχωρισμός τόσο δυσκολότερες γίνονται η κατάχρηση εξουσίας, η διαφθορά και η διαπλοκή. Για ιστορικούς λόγους, η εκτελεστική εξουσία στην Ελλάδα έγινε πανίσχυρη. Κάθε πρωθυπουργός δεν αποφασίζει απλώς, αλλά ελέγχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, διορίζει την ηγεσία των ανωτάτων δικαστηρίων (και εξαρτάται από το ήθος και το σθένος των δικαστών να πάνε κόντρα στις αποφάσεις του «ευεργέτη» τους) και με την κρατικά ελεγχόμενη στη βάση της οικονομία, υπάρχει σαφής επιρροή στον χώρο των Μέσων Ενημέρωσης, αυτή που τώρα η κυβέρνηση θέλει να την κάνει μεγαλύτερη.

Με αυτά τα δεδομένα δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η χώρα ουσιαστικώς χρεοκόπησε χωρίς να το πάρει είδηση κανένας. Επαιξε ρόλο το γεγονός ότι όλα τα επιμέρους συστήματα που θα μπορούσαν να βάλουν φρένο στην κατρακύλα –ή έστω να προειδοποιήσουν– ήταν επί της ουσίας ακυρωμένα από την ισχύ της εκτελεστικής εξουσίας.

Χιλιοειπωμένα πράγματα, θα πουν κάποιοι και θα συμφωνήσουμε, αλλά είναι απορίας άξιον πώς στην κυβέρνηση δεν τα γνωρίζουν και εκτίθενται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ή μήπως υπονομεύουν τους θεσμούς εν γνώσει τους, όπως έκαναν στα χρόνια της αντιπολίτευσης και τα λούζονται τώρα; Μιλάμε για τις εποχές που διαλαλούσαν ότι η βία και ο προπηλακισμός των πολιτικών τους αντιπάλων «είναι η φωνή του δικαίως οργισμένου λαού», όταν ακόμη οι ύβρεις προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης υποβαθμίστηκαν διότι ήταν μέρος της «παρέλασης του λαού».

Δεν θα είναι «δυσάρεστη έκπληξη για τη Δημοκρατία» αν το ΣτΕ αποφασίσει ότι ο νόμος του κ. Παππά είναι αντισυνταγματικός. Δυσάρεστη έκπληξη είναι αυτή η κυβέρνηση, που δηλώνει ότι «είναι κάθε λέξη του Συντάγματος» για να παραβιάσει κάθε έννοια συνταγματικότητας.

Πάσχος Μανδραβέλης

Καθημερινή