Ο οικονομικός αναλφαβητισμός καταστρέφει τους πολίτες…

Η κατάρρευση του μοντέλου της πλασματικής ευημερίας με τα δανεικά και το... άκοπο κομμένο χρήμα που ξεκίνησε από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 σηματοδότησε την υπαγωγή μας σε καθεστώς διάσωσης. Ακόμη και σήμερα ο ελληνικός λαός δεν έχει καταλάβει απολύτως τίποτα, καθώς είναι τυφλωμένος από τη χυδαιότητα 35 και πλέον ετών που ως κύρια χαρακτηριστικά είχε τον λαϊκισμό, τη δημαγωγία, το ψέμα, τις υποσχέσεις και βέβαια την... τσάμπα μαγκιά.

Βεβαίως, το πρόβλημα έχει τις ρίζες του στο πολιτικό σύστημα και το προσωπικό που άσκησε εξουσία. Ωστόσο, οι ασκούντες εξουσία δημιούργησαν μια ολέθρια σχέση με του εξουσιαζόμενους, η οποία εκ του αποτελέσματος απέβη... μοιραία συνολικά για τον τόπο...

Ο εκμαυλισμός συνειδήσεων δια του εύκολου χρήματος ήταν κάτι το οποίο σήμερα πληρώνουμε πανάκριβα. Η Ελλάδα ότι έχτισε σε πραγματικές βάσεις μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου, το γκρέμισε μέσα σε σχετικώς λίγα χρόνια. Ο στερημένος λαός... ανακάλυψε ότι υπάρχουν πολιτικοί ταγοί που μπορούν να του εξασφαλίσουν μια σχετικώς άνετη ζωή με δανεικά και άφθονα... ψέματα. Βεβαίως, ουδέποτε διερωτήθηκε ή αναρωτήθηκε το τι, που, πότε, πώς και γιατί. Λεπτομέρειες θα μου πείτε... Το μότο ήταν ένα: να περνάμε καλά, να βολευόμαστε και όλα τα άλλα να πάνε στα κομμάτια! Σήμερα όμως, ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός και η αποδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης της χώρας φαίνεται ότι αποτελούν το τίμημα αυτού του ιδιότυπου "κοινωνικού συμβολαίου" που... συντάχθηκε από λαοπλάνους και δημαγωγούς!

Η... άνοδος του λαού στην εξουσία και το εύκολο χρήμα δημιούργησαν την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να διαχειριστούμε ορθολογικά τα νέα οικονομικά δεδομένα. Αυτό το πίστεψε πραγματικά ένας λαός με γενικά μέτριο μέσο όρο μορφωτικού επιπέδου και σχεδόν μηδνικό βαθμό οικονομικού αλφαβητισμού. Φαίνεται όμως ότι το τελευταίο ήταν και το καταλυτικό στοιχείο που οδήγησε σε καταστροφικά αποτελέσματα. Το ΠΑΣΟΚ, ειδικά της πρώτης περιόδου του Ανδρέα Παπανδρέου ανέβασε πολύ ψηλά τον πήχυ των... απαιτήσεων για τον μέσο Έλληνα. Διαμόρφωσε μια νέα τάξη πραγμάτων ως προς το κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι και σκέπτεσθαι που μοιραία συμπαρέσυρε στη συνέχεια και όλες τις επόμενες κυβερνήσεις, πλην ενδεχομένως αυτής του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη κατά την περίοδο 1990-93.

Όταν αργότερα μπήκαμε στη Ζώνη του Ευρώ, εκεί πλέον, τα πράγματα ξέφυγαν από κάθε έλεγχο. Οι πολίτες μιας χώρας που απαξιωνόταν συνεχώς ως προς το παραγωγικό της μοντέλο έμαθαν να υπερδανείζονται, να υπερκαταναλίσκουν και να επιδιώκουν τις... εύκολες λύσεις. Απόδειξη η μεγάλη "φούσκα" του Χρηματιστηρίου Αθηνών που έφτασε στο... limit up το 1999. Η συνεπακόλουθη κατάρρευση ως αποτέλεσμα μιας γενικότερης διεθνούς πίεσης απελευθέρωσε τα πιο χυδαία χαρακτηριστικά του αναλφάβητου οικονομικά Έλληνα. Γιατί αν γνώριζε στοιχειώδη οικονομικά, χρηματοοικονομικά και χρηματιστηριακά ο μέσος Έλληνας δεν θα την πάταγε κατά τρόπο πρωτοφανή. Βεβαίως, αφού έγινε το κακό αναζητούσε ευθύνες στο πολιτικό προσωπικό. Όχι ότι δεν υπήρχαν βεβαίως. Το λάθος του ήταν ότι δεν έλαβε καν υπόψιν το... ενδεχόμενο της προσωπικής του ευθύνης. Στη συνέχεια ήρθε η τοποθέτηση στα... ντουβάρια με δανεικά και μάλιστα σε εξωφρενικές τιμές. Εκεί σίγουρα δεν μπορούν να φταίνε οι πολιτικοί, αλλά το.... ξερό κεφάλι των περισσότερων που αγόραζαν διαμερίσματα σε τιμές... μαιζονέτας και μαιζονέτες σε τιμές... παλατιού. Στη ζωή πρέπει να ξέρουμε να παίρνουμε τα ρίσκα μας και να αποδεχόμαστε την αποτυχία μας. Πρέπει δε να γνωρίζουμε ότι όταν κάτι δεν μας βγαίνει, τότε πρέπει να επιμερίζουμε τις ευθύνες, ξεκινώντας πρώτα απ΄ όλα από την... αφεντιά μας! 

Ο συνδυασμός χαμηλού μορωτικού επιπέδου, περιορισμένης σκέψης κια οικονομικού αναλφαβητισμού (financial illiteracy) μας συνοδεύουν και μάλιστα κατά τον χειρότερο τρόπο και στη μνημονιακή εποχή. Αναμφίβολα, η κατάρρευση του προηγούμενου μοντέλου βρήκε τη συντριπτική πλειονότητα απροετοίμαστη. Το σοκ ήταν ισχυρότατο και πολυεπίπεδο. Ακόμη και σήμερα όμως αυτό που ξεχωρίζει είναι ο οικονομικός αναλφαβητισμός, δηλαδή η περιορισμένη ικανότητα των πολιτών να λαμβάνουν τις σωστές αποφάσεις που αφορούν στη διαχείριση των οικονομικών τους, καθώς και η αντίστοιχη ανικανότητα να λάβουν υπόψιν τις σκληρές αποφάσεις σε πολιτικό επίπεδο.

Ελάχιστοι ήταν αυτοί που από την εποχή της πλασματικής ευημερίας διέκριναν ότι... κάτι δεν πάει καλά. Είχαν την ικανότητα, το μορφωτικό υπόβαθρο (ή και την τύχη αν θέλετε...) για να αναγνωρίσουν την... επόμενη μέρα της κατάρρευσης του προηγούμενου μοντέλου. Ήταν αυτοί που μέσες-άκρες είχαν υπολογίσει το κόστος και είχαν επεξεργαστεί ένα σενάριο... επιβίωσης σε συνθήκες οικονομικής... ζούγκλας. Είναι αυτοί που εξακολουθούν να επιβιώνουν στις σημερινές άγριες συνθήκες.

Η ιστορία των μνημονιακών χρόνων έδειξε ότι οι άνθρωποι που είναι οικονομικά αναλφάβητοι και την.. πατάνε, μοιραία μπαίνουν στο περιθώριο του οικονομικού συστήματος. Επιπλέον, επειδή είναι πνευματικά... απονευρωμένοι είναι ιδιαιτέρως επιρρεπείς σε ατυχείς επιλογές πολιτικών δείχνοντας... ιδιαίτερη προτίμηση σε λαϊκιστές, ψεύτες και δημαγωγούς. Δεν διαθέτουν ευθυκρισία για να αντιληφθούν τι έφταιξε στο παρελθόν και τι πρέπει να γίνει στο παρόν ώστε να φτιάξουν ένα καλύτερο σενάριο για το μέλλον. Είναι σαν έναν εμφραγματία που γλίτωσε ως εκ θαύματος τον θάνατο και στη διαδικασία της ανάρρωσης ακολουθεί τη... μισή θεραπεία. Δηλαδή, έχει χάσει κιλά και παίρνει τα χαπάκια του, αλλά δεν λέει να κόψει τις κακές συνήθειες όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ. Και βεβαίως, σε μια τέτοια περίπτωση οι αστοχίες της θεραπείας επιρρίπτονται αποκλειστικά στον γιατρό! Αυτός είναι ο Έλληνας. Δεν κάνει αυτοκριτική, αλλά ξύνει τα... νύχια του για καυγά με τον πρώτο τυχόντα, τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για τα δικά του λάθη...

Το μεγάλο στοίχημα για να μπορέσει αυτή εδώ η χώρα να σταθεί στα πόδια της είναι η δημιουργία οικονομικά καταρτισμένων και ώριμων πολιτών. Τα μαθήματα της πολιτικής οικονομίας και οι βασικές αρχές της οικονομικής θεωρίας πρέπει να διδάσκονται με απλό και έξυπνο παιδαγωγικά τρόπο από το Γυμνάσιο, αν όχι από το Δημοτικό. Η οικονομική παιδεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης κα του ομαδικού πνεύματος, ώστε να οι πολίτες να λειτουργούν ως παραγωγικά μέλη μιας αλληλεξαρτημένης κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που θα βελτιώνει συνεχώς το επίπεδο ευημερίας της και θα... παράγει εγκεφάλους οι οποίοι θα δουλεύουν και θα επιλέγουν τους καλύτερους για να τους κατευθύνουν και να τους διοικήσουν. Δηλαδή, μιλάμε ίσως για το... όγδοο θαύμα του κόσμου, καθώς αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο!

Σήμερα ο οικονομικός αναλφαβητισμός, ειδικά στη χώρα μας αποτελεί οξύ κοινωνικό πρόβλημα. Δυστυχώς, αυτό το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο όταν αναλφάβητοι πολίτες ψηφίζουν και αναθέτουν τις τύχες τους σε οικονομικά αναλφάβητους πολιτικούς που ταυτόχρονα είναι λαϊκιστές, δημαγωγοί και αισχροί ψεύτες...

Λουκάς Γεωργιάδης

Market News