Πολυνομοσχέδιο και… Μενέλαος Λουντέμης...

Το περίφημο πολυνομοσχέδιο, αποτέλεσμα της πολύμηνης «διαπραγμάτευσης» της Συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, θα γίνει τις επόμενες μέρες, εκτός απροόπτου, νόμος της Ελληνικής Πολιτείας επιφέροντας ξεκάθαρα σαρωτικές και δυσμενείς μεταβολές στα εισοδήματα των πολιτών, στην Οικονομία και την Κοινωνία και τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Από την ένταξη της χώρας στο Μηχανισμό στήριξης, το Μάιο του 2010, το πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα, αποτέλεσε αντικείμενο μακρών διαπραγματεύσεων με τους εταίρους- δανειστές, αλλά και σφοδρών συγκρούσεων εντός των τειχών ανάμεσα στις εκάστοτε Κυβερνήσεις, τα Συνδικάτα και τους κοινωνικούς εταίρους. Στην πορεία αυτή το Εργατικό Δίκαιο άλλαξε εκ βάθρων και απέκτησε μεγαλύτερη ευελιξία και ελαστικότητα εις βάρος των εργαζομένων…

 Όσο διαρκούσε το προηγούμενο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής (2012-2015), μεταξύ άλλων μειώθηκε με νομοθετική παρέμβαση ο κατώτατος μισθός και οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας απώλεσαν στοιχεία όπως η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης και η δυνατότητα επεκτασιμότητας, πράγμα που αποδυνάμωσε αισθητά τη συλλογική αυτονομία και διαπραγμάτευση, ιδίως από την πλευρά των εργαζομένων. Και για να είμαστε ειλικρινείς, ορισμένες από τις παραπάνω  ρυθμίσεις ήταν εσφαλμένες και άλλες αποδείχτηκαν αναποτελεσματικές.

Αναμφίβολα, η Παράταξη που πλήρωσε το μεγαλύτερο πολιτικό κόστος των μεταβολών αυτών ήταν το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Παράταξη. Ο κόσμος της Εργασίας δεν συγχώρησε στο ΠΑΣΟΚ ότι ταύτισε την κυβερνητική του παρουσία, σε όλη τη διάρκεια της κρίσης, με την απορρύθμιση κρίσιμων πεδίων στις εργασιακές σχέσεις. Και λησμόνησε ότι το ΠΑΣΟΚ  ήταν αυτό που στο παρελθόν (ιδίως στη δεκαετία του 1980) μετουσίωσε σε νομοθετικές ρυθμίσεις ορισμένες από τις κορυφαίες διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος της Πατρίδας μας.

Αντίστοιχα ο κόσμος της Εργασίας εναπόθεσε τις ελπίδες του στον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα. Και πώς να μην πιστέψει ένα κόμμα που υποσχόταν, μεταξύ άλλων, την άμεση επαναφορά του κατώτατου μισθού στα προ κρίσης επίπεδα (751 ευρώ), την άμεση επαναφορά της ισχύος των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας στις προ κρίσης αρχές, την άμεση επαναφορά του θεσμού της Διαιτησίας και εν τέλει την κατάργηση όλων των δυσμενών ρυθμίσεων με «ένα Νόμο και σε ένα άρθρο»!

Και αν ο Αλέξης Τσίπρας, ως Πρωθυπουργός πλέον, ομολόγησε τον Μάιο του 2016, ότι είχε αυταπάτες, οι Εργαζόμενοι περίμεναν περίπου ένα χρόνο, για να βιώσουν την πιο χυδαία εξαπάτηση από μια «αυταπατώμενη» Κυβέρνηση, στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων. Θα τολμούσα μάλιστα να χαρακτηρίσω σκωπτικά ως «εργασιακό παράδεισο» αυτά που ψηφίστηκαν από το 2010-2015, μπροστά σε αυτά που αποτυπώνονται στο πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε στις 14 Μάη 2017 στη Βουλή.

Ειδικότερα,

Πρώτον, η Κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ είναι η Κυβέρνηση,που βάζει την υπογραφή της στην απελευθέρωση ουσιαστικά των ομαδικών απολύσεων. Αυτό φανερώνει η κατάργηση της διοικητικής έγκρισης των απολύσεων από τον Υπουργό, κατόπιν εισήγησης του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ), που ίσχυε ως τώρα και η πρόβλεψη ότι το ΑΣΕ είναι το μόνο που θα εγκρίνει, ελέγχοντας όμως ΜΟΝΟ το σύννομο της διαδικασίας γνωστοποίησης και διαβούλευσης του εργοδότη με τους εργαζομένους. Κοινώς δηλαδή, ο εργοδότης θα μπορεί μετά από απλή διαβούλευση με τους εργαζόμενους, και απλή γνωστοποίηση σειράς εγγράφων και  οικονομικών στοιχείων, να προχωρεί ελεύθερα σε ομαδικές απολύσεις, μετά το πέρας 90 ημερών.

Δεύτερον, η Κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι η Κυβέρνηση, που ουσιαστικά επαναφέρει τον αναχρονιστικό θεσμό της εργοδοτικής ανταπεργίας (lock out), που καταργήθηκε με το νόμο 1264/82. Όλο αυτό το διάστημα, έμπειροι συνδικαλιστές και ειδήμονες στις εργασιακές σχέσεις θεωρούσαν ότι το θέμα του lock out, υπήρχε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, προκειμένου να αποσυρθεί στο τέλος και να πιστωθεί η Κυβέρνηση μια επιτυχία. Η Κυβέρνηση αυτή όμως ήρθε πανηγυρικά να μας διαψεύσει και δείχνει διατεθειμένη να υλοποιήσει τις μεγαλύτερες φαντασιώσεις ΔΝΤ και εργοδοτών! η Κυβέρνηση αποδέχθηκε να νομοθετηθεί η δυνατότητα του εργοδότη να προσφεύγει με  fast track διαδικασίες στα δικαστήρια, ώστε να μην πληρώνει κανένα εργαζόμενο εάν η επιχείρηση δεν λειτούργησε (στο σύνολό της), για λόγους «ανωτέρας βίας». Πρόκειται σαφώς για επαναφορά του έμμεσου lock out μέσα από το «εν αχρησία» άρθρο 656 του Αστικού Κώδικα.

Τρίτον, η Κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι η Κυβέρνηση που συμφώνησε, στην επόμενη αξιολόγηση του Προγράμματος το Φθινόπωρο, να καταστήσει την έννοια της Απεργίας «μονάκριβη». Τούτο προκύπτει από την υποχρέωση λήψης απόφασης για απεργία στα Πρωτοβάθμια σωματεία του Ιδιωτικού Τομέα, με υποχρεωτική απαρτία στο 50% του προσωπικού. Είναι σαφές ότι με το μέτρο αυτό, ειδικά για τα Πανελλαδικά Πρωτοβάθμια Σωματεία, η δυνατότητα λήψης αποφάσεων για απεργία περιορίζεται και δυσχεραίνεται απίστευτα, αν δεν αποκλείεται ολοσχερώς. Αλλά και για τα υπόλοιπα σωματεία του ιδιωτικού τομέα δημιουργούνται σοβαρά περιθώρια εργοδοτικών παρεμβάσεων, ώστε να μην επιτυγχάνονται οι προβλεπόμενες απαρτίες και να δυσχεραίνεται η λήψη απόφασης για απεργία.

Και το «κερασάκι στην τούρτα» έρχεται με τη συμφωνία της Κυβέρνησης να αναστείλει, μέχρι τον Αύγουστο του 2018 για αρχή, τις ρυθμίσεις για τη συρροή και την επέκταση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, όπως προβλέπονται στο άρθρο 37 του Νόμου 4024/2011. Και αν στην Κυβέρνηση πανηγυρίζουν γιατί σε 15 μήνες «θα επανέλθουν επιτέλους οι Συλλογικές Συμβάσεις», ας μπουν στον κόπο να απαντήσουν και στο ερώτημα γιατί δέχτηκαν ασμένως την αναστολή, εφόσον οι ρυθμίσεις του άρθρου 37 του 4024/2011 έληγαν στο τέλος του 2015, συνεπώς η Κυβέρνηση ήταν ελεύθερη να επαναφέρει τις Συλλογικές Συμβάσεις, όπως διακήρυσσε. Και ποιες οι εγγυήσεις ότι τον Αύγουστο του 2018 θα επανέλθουν; Απλά δεν υπάρχουν.

Ενόψει αυτών, προξενεί έκπληξη ότι η Κυβέρνηση επιχειρεί να εμφανίσει μεγάλες επιτυχίες στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων, τις παραπάνω ρυθμίσεις του πολυνομοσχεδίου. Μπορεί να πρόκειται για πολιτικό θράσος, μπορεί για μια ακόμη αυταπάτη. Ένα είναι βέβαιο όμως, όπως θα έλεγε και ο μεγάλος Έλληνας λογοτέχνης, ο Μενέλαος Λουντέμης, ότι «ειπώθηκαν ψέματα που ντράπηκαν και τα ίδια, μια και δεν ντράπηκαν τα στόματα που τα ‘λεγαν»!

Κώστας Πανταζής

The Caller