Η μάχη των ανθρώπων με τα τέρατα…

"Θα μπείτε ως επιβάτες στα αεροπλάνα. Μόλις απογειωθούν, θα μπουκάρετε στα κόκ-πιτ. Θα εξουδετερώσετε τους πιλότους, θα πιάσετε τα πηδάλια και θα τα οδηγήσετε καταπάνω στους Δίδυμους Πύργους, στο Πεντάγωνο και στον Λευκό Οίκο. Θα πυρπολήσετε την καρδιά της Αμερικής!" "Καταπληκτικό! Εμείς όμως πώς θα διαφύγουμε μετά;"

Με το "εμείς πώς θα διαφύγουμε μετά;", η συζήτηση θα είχε λήξει. Η ιδιοφυής στην απλότητά της έμπνευση θα είχε πέσει στο κενό. Ο αρχηγός θα έπρεπε να σχεδιάσει άλλο χτύπημα, το οποίο αφενός να βάζει φωτιά στα μπατζάκια του εχθρού, αφετέρου να δίνει -λίγες έστω- πιθανότητες στα παλληκάρια του να τη βγάλουν καθαρή...

Έτσι συνέβαινε σε όλα σχεδόν τα ανατρεπτικά, ριζοσπαστικά, εμπρηστικά κινήματα του παρελθόντος. Και οι πιό αποφασισμένοι και οι πιό ατρόμητοι μαχητές τής οποιασδήποτε ιδέας, από την εθνική απελευθέρωση μέχρι την κοινωνική δικαιοσύνη, πόρρω απείχαν από το να είναι αυτοκτονικοί. Λαχταρούσαν να ταπεινώσουν τον τύραννο και να επιστρέψουν ύστερα στους δικούς τους για να γιορτάσουν και να δοξαστούν. 

Ο Κωνσταντής Κανάρης έβαλε μπουρλότο στην τουρκική ναυαρχίδα και απομακρύνθηκε με το βαρκάκι του κωπηλατώντας. Ένα ταχύπλοο θα φυγάδευε τον Αλέκου Παναγούλη αφού εκείνος θα ανατίναζε τη λιμουζίνα του Γεωργίου Παπαδοπούλου. Ακόμα και ο ανισόρροπος Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ -εάν τον δεχθούμε ως δολοφόνο του Προέδρου Κέννεντυ- ξεμάκρυνε στα μουλωχτά από τον τόπο του εγκλήματος και τρύπωσε σε έναν κινηματογράφο.

"Όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει, στρατιώτη μου τον πόλεμο τον χάνει..." εξέφρασε ποιητικά ο Ιάκωβος Καμπανέλης την επικρατούσα επί χιλιετίες αντίληψη. Εκείνος που είχε, έστω και χάριν κάποιου υψηλού οράματος, συμφιλιωθεί απολύτως, προκαταβολικά με τον θάνατό του, που τον θεωρούσε δεδομένο -έως και επιθυμητό-, δεν θεωρούνταν ήρωας. Αλλά τέρας. 

Και δικαίως. Η ακατάρριπτη αντίληψη είναι ότι ο άνθρωπος, όλοι οι άνθρωποι ως πρωτεύοντα θηλαστικά, κυριαρχούνται και καθοδηγούνται από δύο βασικά ένστικτα. Εκείνο της αυτοσυντήρησης κι εκείνο της αναπαραγωγής. Η αυτόβουλη θυσία της ζωής δικαιώνεται και τιμάται υπό την αποκλειστική προϋπόθεση ότι γίνεται στον βωμό των μελλουσών γενεών. Ο γονιός που πεθαίνει για το παιδί του εξασφαλίζει - ψυχρά εάν το δει κανείς- τη συνέχεια των γονιδίων του. Θέτει υπεράνω του εγώ του την προτεραιότητα της φύσης. 

Δεν υπάρχουν, θα μού πείτε, ιδανικοί αυτόχειρες; Εκείνοι που -ακολουθώντας τις πιό ασυνήθιστες και σκοτεινές ατραπούς- επιλέγουν κάποια στιγμή εν ψυχρώ τον θάνατο; Όσοι έχασαν τον ερωτικό τους σύντροφο και απαξίωσαν να περιφέρονται άσκοπα πάνω στη γη; Όσοι προτίμησαν το φυσικό τους τέλος από τον ηθικό εκπεσμό; (Η περίπτωση της ευθανασίας των ανίατα ασθενούντων είναι διαφορετική. Εκεί η κατάληξη έχει προδιαγραφεί, συντομεύεται απλώς, ώστε να αποφευχθεί το σωματικό μαρτύριο...).

Βεβαίως και υπάρχουν ιδανικοί αυτόχειρες, περιβάλλονται μάλιστα συνήθως και από ένα ρομαντικό φωτοστέφανο. Αυτό όμως που συγκινεί στην περίπτωσή τους δεν είναι η θανατολαγνεία μα η εξιδανίκευση -αντιθέτως- της ζωής, την οποίαν λαχταρούν πλήρη και υπερήφανη και όχι κουτσουρεμένη και εξευτελισμένη. "... Ήτο σπουδαίος ποιητής, που από τρίχα μόλις θα έψαλλε τους οργασμούς της γης και όλους τους έρωτας των άστρων, αν Μοίρα σκληρή δεν έστεφε το μέτωπόν του με βαθυπράσινον κισσόν που εκόπη από τάφους, μα που και έτσι ακόμη είναι κισσός, φυτό σπαρμένο απ' τους θεούς, όπως και η δάφνη...." γράφει ο Ανδρέας Εμπειρίκος για τον Κώστα Καρυωτάκη. 

Η περίπτωση των τζιχαντιστών που αιματοκυλούν εσχάτως την Ευρώπη δεν έχει ούτε ψήγμα από ρομαντισμό. Πρόκειται ολοφάνερα για ανθρώπους ακρωτηριασμένους από το βασικό ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Για ψυχισμούς στο έπακρον νοσηρούς. Για ετούτο και δυσχερέστατα αντιμετωπίσιμους. "Όποιος είναι διατεθειμένος να πεθάνει, μπορεί να σκοτώσει τον οποιονδήποτε" φρονούν οι εγκληματολόγοι. "Η απειλή της σύλληψης και της τιμωρίας αίρεται - ο κομμάντο αυτοκτονίας δεν φοβάται κυριολεκτικώς τίποτε."

Αρκεί η θρησκευτική πλύση εγκεφάλου είτε η υποδαύλιση ενός ταξικού μίσους για να διαστρεβλωθεί κάποιος σε τέτοιο βαθμό; Μήπως το ISIS λειτουργεί απλώς σαν υπαρξιακή πλατφόρμα, σαν εμβρυουλκός, ώστε να περάσουν άτομα βαθιά -έτσι κι αλλιώς- διαταραγμένα από την φρικτή παρόρμηση στην ολέθρια πράξη; Εάν το ISIS ισοπεδωθεί και η υπόγεια προπαγάνδα του σιγήσει, θα σταματήσουν άραγε και οι επιθέσεις αυτοκτονίας; Ή θα περιβληθούν προσεχώς από διαφορετικό μανδύα; 

Ακαδημαϊκό αποκλειστικά ενδιαφέρον παρουσιάζει η διερεύνηση των παραπάνω ερωτημάτων. Το ISIS πρέπει να καταστραφεί έτσι κι αλλιώς, έστω και αν τα ακέφαλα πλοκάμια του εξακολουθήσουν να σπαρταρούν και να σπέρνουν τον θάνατο. Οι βάρβαρες πρακτικές της οποιασδήποτε θρησκείας και δοξασίας -από την κλειτοριδεκτομή μέχρι την άρνηση του εμβολιασμού- πρέπει να απαγορευθούν διά ροπάλου, να επισείρουν βαρύτατες ποινές σε όποιους τις εφαρμόζουν. Όταν προσβάλλεται ο σκληρός πυρήνας του πολιτισμού, όπως εμείς, οι συνειδητοί πολίτες των δυτικών δημοκρατιών -εγωιστικά ίσως και αυθαίρετα- τον εννοούμε, δεν χωράει ούτε ψίθυρος "ναι μεν αλλά". Το "Ή εμείς ή αυτοί" βρίσκει σε αυτήν την περίπτωση το αυθεντικότερο νόημα του.

Τι γίνεται όμως εν τω μεταξύ;

Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις των αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών μετά από κάθε χτύπημα ότι αλλάζουν πλέον τακτική, ότι θα εφαρμόσουν νέες υπερακριβείς μεθόδους πρόληψης, δεν νοιώθω διόλου αισιόδοξος. Ο επόμενος κομμάντο αυτοκτονίας μπορεί να κατοικεί στο διπλανό διαμέρισμα. Να είναι πρόσφυγας ή γέννημα-θρέμμα της Δύσης Φτωχός ή πλούσιος. Παραβατικός κατά συρροήν ή φιλήσυχος έως τη μοιραία στιγμή οικογενειάρχης. Σταματώντας τους μετανάστες στα σύνορα, αμφίβολο εάν θα επιτύχουμε κάποιο εντυπωσιακό εναντίον της τρομοκρατίας αποτέλεσμα. Ακόμα δε και αν σύσσωμη η Ευρωπαϊκή Ένωση θωρακιζόταν με τον τρόπο του Ισραήλ, ακόμα και αν εξόπλιζε και εκπαίδευε τους πολίτες της στην αυτοάμυνα, οι τζιχαντιστές θα διατηρούσαν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού.      

Δεν είμαι διόλου αισιόδοξος. Ξέρω όμως ότι η μάχη των ανθρώπων με τα τέρατα οφείλει να δοθεί επίμονα και αταλάντευτα, δίχως να κάμπτεται στιγμή το ηθικό μας. Δεν έχουμε το ελάχιστο περιθώριο σχετικοποίησης, πολλώ δε μάλλον ενδοτισμού. Πρόκειται για τη μητέρα όλων των μαχών.

Χρήστος Χωμενίδης 

Capital.gr