Το σύνδρομο του Φρανκενστάιν…

Σε ένα γιορτινό κάλεσμα τις προάλλες, βρέθηκα να πίνω κρασί με δυο συμπαθέστατους νεαρούς - τριαντάρηδες για την ακρίβεια, οι οποίοι στα γεροντικά μάτια, τα δικά μου και της ελληνικής κοινωνίας, φαντάζουν σαν να βγήκαν μόλις από το αβγό. Ενδιαφέρθηκα για τις σπουδές τους, εντυπωσιάστηκα με τα πτυχία και με τα μεταπτυχιακά τους.

"Πού εργάζεστε με τόσα προσόντα;"

"Στη διαφήμιση, κειμενογράφος" μού απάντησε άκεφα το κορίτσι.

"Σε μια δικηγορική εταιρεία" απολογήθηκε το αγόρι.

"Γιατί κατεβασμένα μούτρα;" απόρησα. "Δεν σάς αρέσουν οι δουλειές σας;"

Τα ποτήρια άδειασαν και ξαναγέμισαν, το ύφος τους έγινε συνωμοτικό. "Εμείς άλλο λαχταράμε να κάνουμε..." ψιθύρισαν.

Κι αφού μού δήλωσαν ότι ήταν παθιασμένοι φιλελεύθεροι, ένθερμοι υποστηρικτές του Κυριάκου Μητσοτάκη, μού αποκάλυψαν πως ονειρεύονταν να γίνουν οι "profile makers" του…

"Το επικοινωνιακό επιτελείο του διαπράττει κραυγαλέα λάθη!" ξέσπασε το αγόρι. "Δεν αναλύουν σωστά τα πληθυσμιακά δεδομένα, δεν στοχεύουν συγκεκριμένα, ψαρεύουν σε θολά νερά!" εξήγησε το κορίτσι.

"Αγνοούν -ίσως και να περιφρονούν- τις πιό εξελιγμένες μεθόδους του πολιτικού μάρκετινγκ!" κατέληξαν εν χορώ.

Δεν άντεξα να μη ρωτήσω τους συμπαθέστατους μαθητευόμενους μάγους τί ακριβώς θα άλλαζαν εφόσον τούς δινόταν η ευκαιρία. Μού ανέλυσαν τις ενστάσεις τους. Με καταίγισαν με εμπνεύσεις.

Μού μίλησαν για την εφαρμοσμένη σημειολογία. "Δεν επιτρέπεται" εξανέστη το κορίτσι "να μεταχειρίζεται ο Κυριάκος το ίδιο ιδίωμα όποιο κοινό κι αν έχει απέναντί του! Η κάθε λέξη διαθέτει το ειδικό της βάρος, προσφέρεται για τη δική της χρήση. Όπως δεν εμφανίζεσαι με κοστούμι στην ψαραγορά, έτσι δεν μιλάς σε φοιτητές λες και πηγαίνουν ακόμα στο λύκειο! Ούτε σε αγρότες σάμπως να παρακολουθούν τα βράδια σειρές της Netflix..."

"Πέφτει σε τέτοια σφάλματα ο Μητσοτάκης;" σοκαρίστηκα δήθεν.

"Ίσως εσύ να μην το αντιλαμβάνεσαι. Απαιτείται γνώση και εξάσκηση..."

"Εσείς δηλαδή θα τον βάζατε να χρησιμοποιεί σε κάθε ομιλία του διαφορετικό λεξιλόγιο;"

"Και διαφορετικά αστεία. Και διαφορετικές χειρονομίες. Ώστε να γίνεται οικείος παντού." 

Συνειδητοποίησα ότι οι συνομιλητές μου κατατρύχονταν από το σύνδρομο του Φρανκενστάιν. ΄Οπως ο ιδιοφυής -πλην ημίτρελος- γιατρός στη νουβέλα της Μαίρης Σέλεϊ επιχείρησε να δημιουργήσει έναν υπεράνθρωπο συναρμολογώντας νεκρά μέλη, έτσι κι εκείνοι ονειρεύονται να επαναδιαμορφώσουν χειρουργικά την πραγματικότητα. Να την κόψουν και να τη ράψουν στα μέτρα τους.   

"Μα ακόμα κι αν ακολουθούσε ο Κυριάκος ευλαβικά τις οδηγίες σας, ακόμα και αν εφάρμοζε στην εντέλεια ό,τι τον συμβουλεύατε, το αποτέλεσμα θα ήταν εντελώς -αποκρουστικά- τεχνητό!"

"Τι σημαίνει τεχνητό;" με κοίταξαν κάπως αλαζονικά. 

Μπήκα στον πειρασμό να τους υπενθυμίσω -να τους πληροφορήσω πιό σωστά- ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μιλούσε άγαρμπα, σαν να έδινε στο ακροατήριό του οδηγίες και είχε επιπλέον φρικτή άρθρωση. Πως ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν συμβουλεύθηκε ενδυματολόγο προκειμένου να εμφανιστεί στη Βουλή με ζιβάγκο κι έπειτα, σταδιακά, να επιστρέψει στη γραβάτα. Ότι ο δίμετρος Λίνκολν φάνταζε σχεδόν τρομακτικός στους σύγχρονούς του και ο -ρήτορας των ρητόρων- Δημοσθένης ήταν τραυλός.

Ήξερα την απάντηση τους σε όλα μου τα παραδείγματα. "Ανήκουν στην προϊστορία..." θα μού έλεγαν. Ως προϊστορία θα εννοούσαν την προ διαδικτύου εποχή.

Η αυτοπεποίθηση στα όρια της οίησης χαρακτηρίζει -κι έτσι πρέπει- την καθεμία νέα γενιά. 

Όσοι γεννήθηκαν, στην Ελλάδα τουλάχιστον, κατά τη δεκαετία του '90 πιστεύουν ακράδαντα ότι ο ορυμαγδός πληροφοριών στον οποίον έχουν ψηφιακά πρόσβαση αποτελεί το ακατανίκητο όπλο τους.

Πως αναλύοντας και αξιοποιώντας τα στοιχεία -τα "data"- μπορούν να πετύχουν τα πάντα. Να γράψουν όχι απλώς τον ιδανικό πολιτικό λόγο, ο οποίος θα κάνει τα πλήθη να παραληρούν, αλλά και το πιό ευπώλητο μυθιστόρημα όλων των εποχών. Και το πιό επιτυχημένο τραγούδι.

Εφόσον γνωρίζεις με απόλυτη ακρίβεια τις ανάγκες και τα γούστα του κοινού, τι σε εμποδίζει να τις ικανοποιήσεις στο ακέραιο; (Τη σκέψη περιβάλλει με το κύρος του ο πιό επιτυχημένος δημοσιολόγος του συρμού, ο Γιοβάλ Νόα Χαράρι, όταν στο ανάρπαστο "Homo Deus" του προφητεύει πως μουσική στο μέλλον θα συνθέτουν τα κομπιούτερ, χρησιμοποιώντας τις αλληλουχίες ήχων που τέρπουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο...).

Και όμως, οι άνθρωποι επιμένουν να ξεχωρίζουν τα προϊόντα της έμπνευσης από εκείνα του εργαστηρίου.

Να αγκαλιάζουν τα έργα τέχνης που εκκινούν από το βίωμα, τον καημό, τη γόνιμη φαντασία. Και απλώς να καταναλώνουν -άκεφα, αφηρημένα, πλήττοντας- ό,τι έχει παραχθεί κατά τους κανόνες τού μάρκετινγκ. Και όμως, ελκυστικός πολιτικός, καλλιτέχνης, εραστής δεν είναι εκείνος που καθοδηγείται από συμβούλους, που προσαρμόζεται στις προδιαγραφές. Αλλά όποιος τις παραβιάζει ευρηματικά. Η γοητεία δεν υπακούει σε αλγορίθμους. Η ζωή αποτελεί εξίσωση χαοτική, η οποία δεν αποκρυπτογραφείται. 

Η τύχη, η καραμπόλα δηλαδή μυριάδων αστάθμητων παραγόντων, συχνά ανατρέπει τα στοιχειώδη διδάγματα και της ιατρικής ακόμα.

Ο Γουίνστον Τσώρτσιλ, άτομο κακ

ής κληρονομικότητας, μανιώδης καπνιστής και πότης, έφτασε στα ενενήντα ένα. "Ποιό είναι το μυστικό της μακροβιότητάς σας;" τον ρώτησαν.

"Όχι σπορ!" υποτονθόρυσε. "Μόνο πούρα και ουίσκι."

Σάς εύχομαι μια τυχερή χρονιά έξω απ' τις ράγες.
   
Χρήστος Χωμενίδης

Capital