Φταίει τελικά η Boeing;

Τα πρόσφατα θανατηφόρα δυστυχήματα με αεροσκάφη 737 MAX 8 της Boeing, φέρνουν την εταιρία σε μια επικίνδυνη περιδίνηση.

Πρόκειται δηλαδή για μια κατάσταση game changer στον ήδη σούπερ ανταγωνιστικό κόσμο της αεροπορικής βιομηχανίας, όπου οι ελάχιστοι ισχυροί παίκτες που μοιράζονται την παγκόσμια πίτα, «σκοτώνονται» μεταξύ τους για … παραγγελίες.

Συνεπώς, όλος ο αρνητικός θόρυβος για την Boeing αποτελεί βρόγχο για την ίδια, και βούτυρο στο ψωμί των ανταγωνιστών της.

Φταίει όμως η συγκεκριμένη κατασκευάστρια εταιρία, ή όλα αυτά που ακούμε είναι προπαγάνδα των ανταγωνιστών της;

Όταν η Boeing αποφάσισε να εξελίξει το 737 MAX, οι μηχανικοί της έπρεπε να βρουν τρόπο να χωρέσουν τον καινούργιο, και σαφώς ισχυρότερο και πιο οικονομικό κινητήρα του αεροσκάφους, κάτω από τα φτερά, ενώ παράλληλα έπρεπε να «διαπραγματευτούν» και το ιδιαίτερα χαμηλό σύστημα προσγείωσης των συγκεκριμένων αεροσκαφών.

Αυτό που έκαναν ήταν να μετακινήσουν λίγο πιο μπροστά και πιο ψηλά τον κινητήρα, μετακινώντας παράλληλα και το σύστημα προσγείωσης κατά μερικές ίντσες. 

Έτσι, κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα νέο αεροσκάφος, που έκαιγε 14% λιγότερο καύσιμο από την προηγούμενη πιο απλή έκδοσή του, με αποτέλεσμα η εταιρία να κατακλυστεί από παραγγελίες από αεροπορικές εταιρίες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι αλλαγές αυτές όμως προκάλεσαν μια νέα απρόβλεπτη κατάσταση που είχε να κάνει με τον τρόπο που το αεροσκάφος συμπεριφέρονταν στον αέρα.

Πιο συγκεκριμένα, η «μύτη» του αεροπλάνου στρέφονταν ξαφνικά προς τα πάνω προκαλώντας μια ανεπιθύμητη ανοδική πορεία. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στο ότι το σχήμα της ατράκτου του 737 είναι ιδιαίτερα αεροδυναμικό, και άρα η επιτάχυνση του αεροσκάφους προκαλεί έντονο pitch (ανοδική κλίση).

Οι μηχανικοί εντόπισαν το πρόβλημα και πρόσθεσαν ένα νέο ηλεκτρονικό σύστημα το οποίο θα βοηθούσε τους πιλότους να επαναφέρουν τη μύτη προς τα κάτω προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια στήριξης, το stall, ο εφιάλτης δηλαδή των πιλότων.

Το σύστημα αυτό ονομάστηκε Maneuvering Characteristics Augmentation System (MCAS), μόνο που σχεδιάστηκε έτσι ώστε να επεμβαίνει αυτόματα, χωρίς παρέμβαση των πιλότων,  όταν όντας σε ανοδική πορεία ή σε απότομη στροφή, η μύτη του αεροσκάφους έτεινε ανεξέλεγκτα προς τα πάνω.

Συνεπώς, για να το καταλάβουμε καλά, το σύστημα αυτό επεμβαίνει αυτόματα όταν η γωνία προσβολής του αεροπλάνου σημαδεύει προς τα πάνω, ο αυτόματος πιλότος είναι εκτός λειτουργίας, τα φλαπς είναι σε όρθια θέση, και υπάρχει απότομη στροφή σε εξέλιξη … κλασσική περίπτωση δηλαδή των πρώτων λεπτών μετά από την απογείωση ενός αεροσκάφους.

Μέχρι εδώ όλα καλά. Μόνο που, όπως όλα δείχνουν, η Boeing αμέλησε να ενημερώσει τις αεροπορικές εταιρίες ή τους πιλότους τους για αυτή την προσθήκη, μη θέλοντας μάλλον να τους απασχολεί με ακόμη πιο πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, μιας και τα σημερινά αεροσκάφη είναι «τίγκα» στα ηλεκτρονικά καλούδια.

Έτσι, απ ότι μαθαίνω, κανένα εγχειρίδιο της Boeing δεν συμπεριλαμβάνει οδηγίες για τα MCAS, τα οποία όταν επεμβαίνουν από μόνα τους αυτή είναι μια σύνθετη διαδικασία με αρκετά δευτερόλεπτα χρονικής υστέρησης, κάτι δηλαδή που δεν δίνει την ευκαιρία στους πιλότους να αντιληφθούν μια απότομη αλλαγή στην πτητική λειτουργία,  έτσι ώστε να δράσουν ανάλογα.

Υπάρχουν πολλές αναφορές πιλότων που προβληματίστηκαν με αυτή την αυτόματη επέμβαση του νέου συστήματος, το οποίο συνήθως διόρθωνε την κατάσταση, αλλά κάποιες φορές μπλόκαρε, επαναλαμβάνοντας την διαδικασία με τους χειριστές να μη ξέρουν τι συμβαίνει ή πώς να επέμβουν.

Εδώ να σημειώσω ότι μιλάμε για την πολιτική αεροπορία, όπου οι πιλότοι έχουν στη διάθεσή τους εκατοντάδες διαδικασίες σε check lists, τις οποίες συμβουλεύονται διαρκώς, και βάσει των οποίων μπορούν να αντιμετωπίσουν το οτιδήποτε είναι πιθανό να τύχει στο αεροσκάφος τους.

Στην προκειμένη περίπτωση κανένας πιλότος  δεν είχε στη διάθεσή του κάποια ενημέρωση  για τα MCAS

Τα δυο θανατηφόρα ατυχήματα που συνέβησαν είναι η κορυφή του παγόβουνου, και σίγουρα η Boeing, που σήμερα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, θα πρέπει να λογοδοτήσει για την μη ενημέρωση ή και εκπαίδευση  των πιλότων για το συγκεκριμένο σύστημα.

Στα πολεμικά αεροσκάφη, με την ιδιαίτερα υψηλή απόδοσή τους, η πτητική αστάθεια είναι εγγενές φαινόμενο, εξ ου και οι υψηλές ταχύτητες αλλά και η δυνατότητα σχεδόν απίστευτων αεροβατικών ελιγμών. Εκεί, η πτητική σταθερότητα διασφαλίζεται από ηλεκτρονικά συστήματα που αντιδρούν άμεσα, μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου, και πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι θα μπορούσε να αντιδράσει ο χειριστής.

Τα επιβατικά όμως αεροσκάφη είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό. Σε αυτά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν κρυφά χαρακτηριστικά αστάθειας, ή και επαναφοράς, τα οποία μάλιστα δεν γνωρίζουν οι πιλότοι, πόσο μάλλον δεν εκπαιδεύονται σε αυτά.

Οι μηχανικοί της Boeing ήξεραν πολύ καλά τι θα συνέβαινε αν μετακινούσαν τον κινητήρα λίγο πιο μπροστά, και γι’ αυτό ενσωμάτωσαν τη λύση των MCAS. Μόνο όμως που στα επιβατικά αεροσκάφη, που καθημερινά μεταφέρουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, δεν θα έπρεπε καν να υπάρχουν στοιχεία εγγενούς αεροδυναμικής αστάθειας, πόσο δε μάλλον πρόχειρες λύσεις για αυτό, τις οποίες μάλιστα αγνοούν οι πιλότοι.

Εν κατακλείδι, τα δυο τελευταία δυστυχήματα θα μπορούσαν κάλλιστα να αποφευχθούν, αν οι έμπειροι (κατά τα άλλα) πιλότοι ήξεραν για τα MCAS, και πολύ απλά τα έθεταν σε θέση off, τα απενεργοποιούσαν δηλαδή, επαναφέροντας τον έλεγχο στα δικά τους χέρια.

Φταίει δηλαδή η Boeing για τους νεκρούς; Θα φανεί μετά τους ενδελεχείς ελέγχους, τις έρευνες,  και τα πορίσματα… όπως και να έχει πάντως, η εταιρία κολοσσός ήδη κινδυνεύει με οικονομική καταστροφή, αφού όπως είθισται να λέμε «καλύτερα  να σου βγει το μάτι παρά το όνομα»…

Strange Attractor

ΥΓ- Μετά και τη χθεσινή ανακοίνωση της Αμερικής, κανένα πλέον κράτος στον κόσμο δεν επιτρέπει την πτήση των Boeing 737 Max 8, μέχρι νεοτέρας.