Αλλάζει το… κιλό;

Εδώ και λίγα 24ωρα το κιλό μετριέται αλλιώς.

Δεν μιλάω για τη Βαρβάκειο αγορά, ή το καπάνι της Θεσσαλονίκης, η τον πλανώδιο Μήτσο με το Ντάτσουν, όπου το κιλό ποικίλλει ως βάρος από ζυγαριά σε ζυγαριά.

Μιλάω για το παγκόσμιο πρότυπο του κιλού, το οποίο είναι ένα κομμάτι μέταλλο (κράμα πλατίνας και ιριδίου), που φυλάσσεται από το 1889 σε έναν αεροστεγή θάλαμο στο Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών στο Sevres της Γαλλίας…

Υπάρχουν και αρκετά αντίγραφά του σε άλλα σημεία του πλανήτη, τα οποία χρησιμοποιούνται για την βαθμονόμηση των ζυγών, και για να είμαστε πάντα σίγουροι ότι ένα κιλό ζυγίζει όντως χίλια γραμμάρια.

Στο εξής όμως το κιλό θα μετριέται με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια.

Το βάρος του δεν θα εξαρτάται από το κομμάτι μετάλλου που λέγαμε, αλλά θα υπολογίζεται βάσει μιας σταθερής της φυσικής.

Γιατί; Διότι τα φυσικά αντικείμενα, όσο καλά κι αν προστατεύονται από τα στοιχεία της φύσης, τις κλιματικές εναλλαγές, κλπ. πάντα αλλάζουν. Ακόμη και τα μόρια του αέρα μπορεί να συντελέσουν σε αυτό.

Έτσι, εδώ και καιρό οι ειδικοί επιστήμονες άρχισαν να εντοπίζουν πολύ μικρές, σχεδόν μη ανιχνεύσιμες διαφορές στη μάζα του πρωτότυπου σε σχέση με εκείνη των απανταχού αντιγράφων του.

Διαφορά βάρους, που σύμφωνα με τους ειδικούς ισοδυναμεί με το βάρος μιας… βλεφαρίδας.

Μικρή διαφορά πλην όμως σημαντική, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς.

Όπως λοιπόν λένε οι επιστήμονες του National Physical Laboratory της Βρετανίας, εκεί όπου φιλοξενείται ένα αντίγραφο του πρωτότυπου,  μια τέτοια διαφορά μπορεί να είναι αποδεκτή όταν μιλάμε για μια σακούλα ζάχαρη, αλλά θεωρείται απαράδεκτη για την επιστήμη, ειδικά όταν πρόκειται να ζυγίσουμε με λεπτομερή ακρίβεια δοσολογίες στην φαρμακευτική βιομηχανία.

Έτσι, στο εξής το κιλό θα βασίζεται στη σταθερά του Planck, κάτι που θα εξασφαλίσει το ότι ποτέ δεν θα αλλάξει βάρος.

Πρόκειται για μια σταθερά που υπάρχει ως έννοια στη κβαντοφυσική, και που περιγράφει το πώς τα μικροσκοπικά στοιχεία της ύλης εκλύουν ενέργεια είτε «κατά βολή» είτε «κατά ριπάς» (κβάντα).

Στην πραγματικότητα η εν λόγω σταθερά είναι η πιο μικρή κίνηση την οποία μπορεί να κάνει ένα… ηλεκτρόνιο, και ορίζεται ως 6.626 x 10−34 joule-seconds, και άρα η σταθερά αυτή προσαρμόζει πλέον τη μάζα του κιλού στη ταχύτητα του φωτός, αλλά και στο δευτερόλεπτο.

Όσον αφορά στο πρωτότυπο, αυτό θα παραμείνει εκεί που βρίσκεται προστατευμένο για πάντα, ενώ παρόμοιες προσαρμογές αναμένεται να γίνουν και για άλλα «μέτρα», όπως είναι το αμπέρ, το κέλβιν, κλπ. που θα ορίζονται πλέον από φυσικές και ατομικές ιδιότητες, κι όχι από κάποιο φυσικό αντικείμενο.

Strange Attractor