Το παρόν και το μέλλον του δεξιού εθνικολαϊκισμού στην Ευρώπη…

Σήμερα δεν υπάρχουν λαϊκιστικά κόμματα εξουσίας πουθενά στη δυτική Ευρώπη, όμως συνεχίζουν να βρίσκονται σε άνοδο, με τους ηγέτες τους να μην υποχωρούν.

Από τότε που κατέφτασαν τα πρώτα κύματα μεταναστών το 2015, κάποια θεωρούμενα ως περιθωριακά κόμματα άρχισαν να κερδίζουν δημοσκοπικά.

Το Εναλλακτικό κόμμα της Γερμανίας, η Λέγκα της Ιταλίας, και το γαλλικό Εθνικό Μέτωπο, που μέχρι τότε βολόδερναν στο 5%, άρχισαν να κερδίζουν διψήφια εκλογικά ποσοστά, εκπλήσσοντας ουκ ολίγους.

Πολέμησαν τις αυξανόμενες μαζικές μεταναστευτικές ροές, για τις οποίες έλεγαν πως καταστρέφουν την ευρωπαϊκή  ταυτότητα, ενώ πολέμησαν παράλληλα και τις σκληρές οικονομικές συνθήκες, που οδηγούν στις χαμηλές γεννήσεις, και που δημιουργούν μια νεολαία χωρίς καμιά ελπίδα…

Παρά την αρχική τους ορμή, τα κόμματα αυτά δεν κατάφεραν να κερδίσουν την εξουσία, εκτός από την περίπτωση της Ιταλίας, όπου όμως η λαϊκιστική κυβέρνηση της Λέγκας κατέρρευσε πριν από δυο μήνες.

Παντού συνεχίζουν να κυριαρχούν οι πολιτικοί του κατεστημένου.

Η Κομισιόν έχει ηγέτη της την Ursula von der Leyen, την μακροβιότερη υπουργό στις κυβερνήσεις της Angela Merkel.

Η ΕΚΤ θα βάλει στο τιμόνι της την Christine Lagarde, πρώην επικεφαλή του ΔΝΤ, που καταδικάστηκε για απάτη με δημόσιο χρήμα, αλλά που ποτέ δεν τιμωρήθηκε.

Και τρία χρόνια μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζει να παραμένει στην ΕΕ.

Μιλώντας σε εφημερίδα, ο επικεφαλής του ολλανδικού συντηρητικού και αντιευρωπαϊκού κόμματος Βήμα για την Δημοκρατία Thierry Baudet, είπε πως η αποτυχία αυτή των λαϊκιστών οφείλεται στο ότι τα κόμματά τους δεν δείχνουν αποφασιστικότητα στο να κυριαρχήσουν στην λαϊκή κουλτούρα.

Όπως λέει, «η πραγματική εξουσία δεν βρίσκεται στο κοινοβούλιο, αλλά στα σχολεία, στους νομικούς θεσμούς, στα ΜΜΕ, στην τηλεόραση, κλπ.».

Και όπως επισημαίνει, έχει εμπνευστεί πολύ από τον Ιταλό αριστερό φιλόσοφο Antonio Gramsci, που είχε την θεωρία ότι η αριστερά καθιερώθηκε όταν η ίδια έγινε η κυρίαρχη ιδεολογία.

«Ο Gramsci αντιλαμβάνονταν την ανάγκη της κουλτούρας, κάτι που εκμεταλλεύεται και μονοπωλεί σήμερα το κίνημα της παγκοσμιοποίησης», λέει, ενώ πιστεύει πως το μέλλον των λαϊκιστικών κομμάτων εξαρτάται από το αν θα μπορέσουν να εξελιχθούν σε κάτι πέρα από ένα απλό πολιτικό κόμμα.

Στα λατινογενή ευρωπαϊκά κράτη, ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός χρησιμοποιούνται ως όροι προκειμένου να απαξιωθούν τα συντηρητικά κόμματα.

Ο Ισπανός συντηρητικός αρχηγός του λαϊκιστικού Vox, Santiago Abascal, δηλώνει αισιόδοξος για το μέλλον του λαϊκισμού, παρά τα όποια προβλήματα.

Όπως λέει «η Ευρώπη ζει μέρες αλλαγής, με τους κυβερνώντες ολιγάρχες να μη μπορούν να βρουν μια απάντηση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ήπειρος». Αυτό αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε περαιτέρω άνοδο των λαϊκιστικών κομμάτων, συμπληρώνει, υπογραμμίζοντας πως αυτά δεν είναι πλέον περιθωριακά.

Τονίζει επίσης την ανάγκη τα κράτη να ξαναπάρουν στα χέρια τους την εθνική τους κυριαρχία, δίνοντας την εξουσία στους πολίτες έτσι ώστε να καταπολεμηθεί η πολιτική της παγκοσμιοποίησης. Και πιστεύει πως όσο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια των γραφειοκρατών στις Βρυξέλλες, τα λαϊκιστικά κόμματα θα δυσκολευτούν πολύ να κερδίσουν την εξουσία.

Από την πλευρά της, η Francesca Donato, ευρωβουλευτής  της Λέγκας, και επικεφαλής του κινήματος Eurexit, δηλώνει αισιόδοξη αφού οι λαϊκιστές κερδίζουν όλο και πιο πολλές συμπάθειες, άσχετα αν ακόμη παραμένουν εκτός εξουσίας.

«Στην Ιταλία, το κόμμα μου είναι πιο ισχυρό από ποτέ. Εκτός θεσμών, ο λαός μας το στηρίζει σε τεράστιο βαθμό», λέει.

Η άνοδος των Πράσινων στη Γερμανία, και το παλιό Κίνημα των 5 Αστέρων στην Ιταλία, δυο κόμματα τα οποία μοιράζονται κοινές ιδέες με τα δεξιά λαϊκιστικά κόμματα της Ευρώπης, μας δείχνουν αυτή την ανάγκη για αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό.

Το πρόβλημα όμως είναι το πώς αυτά τα κόμματα μπορούν να ενταχθούν στο σύστημα, χωρίς να συμβιβαστούν ιδεολογικά.

Το κορυφαίο λαϊκιστικό Κίνημα των 5 Αστέρων έχει προδώσει τις θέσεις του, συνεργαζόμενο με τα κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, έτσι ώστε να παραμείνει στην εξουσία όταν κατέρρευσε τον Αύγουστο η κυβέρνηση της Ιταλίας.

Οι Ευρωπαίοι λαϊκιστές επίσης αμφισβητούν το αν θα πρέπει να βασίζονται στην στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ. Η νίκη του το 2016 ήταν ένας προπομπός για κάτι ανάλογο και στην Ευρώπη, όμως οι νέες ταρίφες και οι δασμοί που αυτός επέβαλλε στην Ευρώπη δείχνουν μάλλον πως ο αμερικανικός εθνικός λαϊκισμός δεν ταυτίζεται με τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό.

Και μπορεί οι ευρωπαίοι λαϊκιστές να έχουν δείξει τη στήριξή τους προς τον Τραμπ, αυτός όμως σπάνια ανταποδίδει. Τον Αύγουστο, υποδέχτηκε τη νέα ιταλική κυβέρνηση κόντρα στον Ιταλό ηγέτη των λαϊκιστών.

Παρ’ όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να τον βλέπουν ως σημαντικό στρατηγικό εταίρο.

Σύμφωνα με τον Baudet, «οι Αμερικάνοι είναι φίλοι μας, ακόμη κι αν δεν μοιράζονται τις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντα μας. Χαίρομαι που ο Τραμπ κέρδισε την Χίλαρι, αφού σε πολλά ζητήματα έχει δίκιο… όπως η μετανάστευση, η απειλή των κινεζικών μαζικών προϊόντων… συμφωνώ και με τις απόψεις του για νέες γεωστρατηγικές σχέσεις με τη Μ. Ανατολή και τη Ρωσία, αλλά παράλληλα πιστεύω πως παίζει σε ένα ιδιαίτερα σύνθετο γήπεδο».

Και ο Abascal συμφωνεί με τα παραπάνω, στηρίζει τον Αμερικανό πρόεδρο, αλλά επίσης κατανοεί πως για εκείνον τα συμφέροντα της χώρας του έχουν προτεραιότητα.

«Ο Τραμπ είναι πρόεδρος των ΗΠΑ, όχι του κόσμου, και άρα πάντα θα προωθεί τα αμερικανικά συμφέροντα. Αυτό είναι λογικό», λέει.

Κάτι ανάλογο επιζητεί και για την χώρα του την Ισπανία, και για την Ευρώπη. «Χρειάζεται να υπερασπιστούμε τις εθνικές μας κυριαρχίες απέναντι στα συμφέροντα των παγκόσμιων ελίτ και των πολυεθνικών εταιριών» υπογραμμίζει.

Όσο για την Donato, αυτή θεωρεί πως ο Τραμπ στηρίζει τη νέα ιταλική κυβέρνηση εις βάρος του λαϊκιστή Matteo Salvini για καθαρά διπλωματικούς και μόνο λόγους.

«Η Λέγκα συνεχίζει να απολαμβάνει της στήριξης του Τραμπ σε ζητήματα ουσίας. Το γεγονός ότι συναντήθηκε με τον  Giuseppe Conte και τον στήριξε είναι απόλυτα φυσιολογικό, αφού μιλάμε για τον ηγέτη μια χώρας συμμάχου», λέει.

Ο λαϊκισμός στη Ευρώπη θεριεύει στον λαό, αλλά χωλαίνει στο επίπεδο εκείνων που διατηρούν την εξουσία. Και το να υπάρχει λαϊκή στήριξη δεν είναι αρκετό.

Το καθεστώς που κυβερνάει την Ευρώπη εδώ και δεκαετίες δεν δείχνει έτοιμο να παραδώσει τα κλειδιά, ενώ αδιαφορεί για την λαϊκή απαίτηση για αλλαγές.

Ως αποτέλεσμα, οι Ευρωπαίοι εθνικιστές λαϊκιστές καταστρώνουν νέα σχέδια για να κερδίσουν την εξουσία, και βλέπουν τις εξελίξεις στην Αμερική ως κάτι που θα συμβεί και στην Ευρώπη.

Ο χρόνος θα δείξει αν θα τα καταφέρουν ή όχι.

Alessandra Bocchi

Washington Examiner

Απόδοση: S.A.