Brain drain…

Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας δεν είναι κατά τη γνώμη μου αυτά που ακούμε ή βλέπουμε στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις.

Δεν είναι δηλαδή οι αιώνιοι φοιτητές, οι δυσκολίες εφαρμογής του νέου νόμου, οι συγχωνεύσεις του σχεδίου Αθηνά κ.λπ.

Στην εποχή της κρίσης η μεγαλύτερη πρόκληση, όχι μόνο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά για όλη τη χώρα, είναι το πώς θα αναχαιτίσει τον μεγάλο κίνδυνο που λέγεται “brain drain”, δηλαδή τη διαρροή ανθρώπων υψηλού μορφωτικού επιπέδου.

Όσο κι αν θεωρώ τον εαυτό μου εξωστρεφή και κοσμοπολίτη νομίζω ότι το εκτεταμένο brain drain έχει αρχίσει να γίνεται επικίνδυνο για τη χώρα και πρέπει πάση θυσία να αναχαιτισθεί.

Η μετανάστευση αυτή είναι τελείως διαφορετική από τη μετανάστευση του ’30 ή του ’50.

Τώρα δεν φεύγει ο μέσος μεροκαματιάρης Έλληνας αλλά η αφρόκρεμα των ελληνικών μυαλών με υψηλές γνώσεις και δεξιότητες.

Θα καταντήσουμε τελικά στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια να πληρώνει ο Έλληνας  φορολογούμενος με στερήσεις και ιδρώτα για να βγάλει επιστήμονες που τις γνώσεις του τελικά δεν θα καρπωθεί ο ίδιος, αλλά ο Αμερικάνος, ο Δανός, ο Άραβας κ.λπ. Αυτό όμως είναι μια άλλη συζήτηση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του προλεχθέντος κινδύνου είναι ότι εδώ και τρία χρόνια περίπου 800 Έλληνες επιστήμονες έχουν εκλεχθεί για θέσεις Λεκτόρων και Επίκουρων Καθηγητών και λόγω των αυστηρών περικοπών στις δαπάνες δεν έχει κανένας διορισθεί.

Με ευρηματικότητα μάλιστα οι 800 αυτοί μελλοντικοί συνάδελφοι έχουν ονομάσει την πρωτοβουλία τους «Α-λέκτωρ» από το «Α» στερητικό και το Λέκτωρ». Αποτέλεσμα για τα Πανεπιστήμια είναι πολλά τμήματα να έχουν φτάσει στα όρια αντοχής τους, δεδομένου ότι έχουν μεσολαβήσει και πολλές συνταξιοδοτήσεις. Αποτέλεσμα για τους ίδιους είναι να βρίσκονται σε μια ιδιότυπη ομηρεία μην ξέροντας τι να κάνουν, αν θα πρέπει να φύγουν (οπότε θα χάσουν τη θέση) ή να κάνουν υπομονή απλήρωτοι και χωρίς τυπικά καθήκοντα.

Θα μου πείτε, ότι έτσι γίνεται σε όλους τους τομείς.

Οι περικοπές έχουν επιπτώσεις παντού, νοσοκομεία, σχολεία, τοπική αυτοδιοίκηση. Εγώ πιστεύω ότι όλα είναι θέμα προτεραιοτήτων.

Ακούμε από παντού ότι αν η Ελλάδα θέλει να βγει από την κρίση πρέπει να επενδύσει στη γνώση.

Αν πράγματι το πιστεύουμε αυτό και δεν είναι για τα μάτια του κόσμου, πώς ακριβώς εντάσσεται σε αυτό το σκεπτικό η εξώθηση των 800 νέων επιστημόνων να φύγουν στο εξωτερικό;

Αντί λοιπόν για σύγχρονα και  ανταγωνιστικά Πανεπιστήμια που όλοι ευαγγελιζόμαστε, θα καταλήξουμε να έχουμε γερασμένα ιδρύματα χωρίς την τόσο αναγκαία, ειδικά σήμερα, ανανέωση.

Εκτός λοιπόν από το οικονομικό κεφάλαιο στο οποίο τον τελευταίο καιρό έχουμε επικεντρωθεί, υπάρχει και το ανθρώπινο κεφάλαιο.

Η μαζική εξαγωγή του δεύτερου είναι πολύ πιο ζημιογόνα για τη χώρα από τη μαζική εξαγωγή του πρώτου.

Μπορεί βραχυπρόθεσμα να μην το καταλαβαίνουμε, αλλά δυστυχώς μακροπρόθεσμα θα το καταλάβουμε σίγουρα.

Και η Ελλάδα είναι δυστυχώς μια χώρα που πάντα το βραχυπρόθεσμο κέρδιζε το μακροπρόθεσμο.

Και αυτό πληρώνει τώρα.

Γιώργος Μαυρωτάς

Protagon