Το τρίπτυχο του εκδημοκρατισμού, της μεταρρύθμισης και της ιεράρχησης αναγκών είναι αδιαίρετο και αδιάτρητο. Το ένα προϋποθέτει το έτερο και αντιστρόφως. Και τα τρία είναι προαπαιτούμενα της σύνθεσης του όλου, ελλείποντος δε κάποιου εκ των στοιχείων αποδομείται η εξατομικευμένη δυναμική τους και το όλον φυλλορροεί, καταρρέει. Ονοματίζοντας το όλον, ορίζοντας δηλαδή τη στόχευση, θα υποστηρίζαμε αδρομερώς και περιγραφικά ότι συνιστά τον τερματικό σταθμό της προσπάθειας που συντελείται επί του παρόντος με ορίζοντα την Ελλάδα του 2021. Χρονικό διάστημα κρίσιμο και συμβολικό, ευκαιρία μοναδική θεμελίωσης, εμπέδωσης και πραγμάτωσης όλων εκείνων των συνιστωσών που απολήγουν στη συνισταμένη του κοινώς επονομαζόμενου οράματος της Νέας Μεταπολίτευσης.
Η ελληνική κοινωνία είναι ευεπίφορη σε σαρωτικές αλλαγές, διότι αφ’ ενός αντελήφθη ή αντιλαμβάνεται προϊόντος του χρόνου τον σταδιακό εκφαυλισμό της από τους προαγωγούς της ένθεν κακείθεν, αφ’ ετέρου αισθάνθηκε μέχρι το μεδούλι τα αδιέξοδα που ενέσκηψαν και αναζητά εναγωνίως τη Μεγάλη Ιδέα της επόμενης μέρας, το σάλπισμα μιας σταυροφορίας προς τη φυγή στον ουρανό. Τα αντανακλαστικά της εν πολλοίς αντιδρούν και σε πλείστες όσες περιπτώσεις οι αντιλήψεις παραμένουν δέσμιες στην ασφάλεια[sic.] του αμαρτωλού παρελθόντος. Πλέον, όμως το σκίρτημα της αλλαγής σελίδας έχει ξυπνήσει, αναζητά διαφυγή και η ιδέα ωριμάζει με σταθερό βηματισμό. Και κατά το ρηθέν του Βίκτωρος Ουγκώ «τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί σε μια ιδέα που έχει έρθει η ώρα της».
Και η κυοφορία της ιδέας από τη βραδυφλεγή –εν εξελίξει- μετεξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας ανθοφορεί. Το κλείσιμο της ΕΡΤ –για να βηματίσουμε παραλλήλως με την επικαιρότητα- εναρμονίζεται με τις διαθέσεις της ελληνικής κοινωνίας και με τους κατάλληλους χειρισμούς μπορεί να αποτελέσει τη θρυαλλίδα για το αμετάκλητο σάρωμα του βόρβορου που εξέθρεψε η Μεταπολίτευση και του εσμού που τον υπερασπίστηκε. Προσωπικά, παρά την αρχική δυσπιστία, όσο προχωρούν οι μέρες η θέση μου ριζοσπαστικοποίεται.
Η δυσώδης αποφορά που αναδύεται από το Ραδιομέγαρο δεν αφήνει περιθώρια υπερασπιστικής γραμμής. Και προς Θεού όχι μαθήματα Δημοκρατίας από τους φωνασκούντες «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ».
Η δυσώδης αποφορά που αναδύεται από το Ραδιομέγαρο δεν αφήνει περιθώρια υπερασπιστικής γραμμής. Και προς Θεού όχι μαθήματα Δημοκρατίας από τους φωνασκούντες «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ».
Το ελπιδοφόρο μήνυμα της αποφασιστικής αυτής ενέργειας, αναμοχλεύει το ενδιαφέρον και δημιουργεί ευνοϊκό και εύφορο έδαφος για την ηγεμόνευση του ως άνω αναφερόμενου τριπτύχου: εκδημοκρατισμός του πολιτεύματος, μεταρρύθμιση της κοινωνίας και ιεράρχηση αναγκών του Έθνους.
Εκδημοκρατισμός πολιτεύματος
Η δημοκρατία είναι δύσκολο πολίτευμα και ίσως «το χειρότερο εξαιρέσει όλων των άλλων» κατά τον πατέρα της νίκης του Β’ ΠΠ. Είναι αλήθεια ότι η δημοκρατία στην Ελλάδα έχει τρωθεί εξαιτίας του πολιτικού συστήματος που κλήθηκε να την υπηρετήσει και της ιδιωτείας στην οποία βολεύτηκε ο ελληνικός λαός.
Παρ’ όλα αυτά, έστω και αυτήν την «κουτσουρεμένη» δημοκρατία που διαθέτουμε οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού ειδικά τώρα που έχει τεθεί στο στόχαστρο άνομων και ανίερων συμφερόντων.
Το τροθέν γόητρο και η αναξιοπιστία πρέπει να αντικατασταθούν με μια ευρεία αποκατάσταση των θεσμών και των αξιών, η οποία θα εμπνεύσει τον απολεσθέντα σεβασμό στους πολίτες. Το μοναδικό και το ισχυρότερο όπλο είναι η θεσμική διαδικασία της Αναθεώρησης (άρθρο 110 του Συντάγματος). Μια σαρωτική Αναθεώρηση, η οποία θα επαναπροσδιορίσει τις ανάγκες, θα εναρμονιστεί με τις νέες συνθήκες, θα αποτρέπει δια παντός την επανεμφάνιση νοσηρών φαινομένων, θα εμπνέει αφοσίωση στην έννομη τάξη και θα θέτει τις βάσεις για ένα κράτος φιλικό προς τον πολίτη. Ένα κράτος σύμμαχο και όχι μπαμπούλα.
Για τις κακοδαιμονίες του τόπου δεν οφείλεται αποκλειστικά η μορφή του πολιτεύματος –όπως κάποιοι υποστηρίζουν σθεναρά-, δηλαδή η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ώστε να αλλάξει σε Προεδρική. Βέβαια, μια ενδεχόμενη επαναφορά των διατάξεων του Συντάγματος 1975 σχετικά με τις αρμοδιότητες του ΠτΔ θα κατέτεινε σε μια ισορροπία του πολιτεύματος, η οποία θα ευνοούσε τη θεμιτή και ευκταία όσμωση -όχι σύγχυση- των εξουσιών.
Σαφέστατα, είναι ένα ζήτημα το οποίο χρήζει σχοινοτενούς και εμπεριστατωμένης ανάλυσης, το οποίο θίγεται εδώ ακροθιγώς.
Παρ’ όλα αυτά, έστω και αυτήν την «κουτσουρεμένη» δημοκρατία που διαθέτουμε οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού ειδικά τώρα που έχει τεθεί στο στόχαστρο άνομων και ανίερων συμφερόντων.
Το τροθέν γόητρο και η αναξιοπιστία πρέπει να αντικατασταθούν με μια ευρεία αποκατάσταση των θεσμών και των αξιών, η οποία θα εμπνεύσει τον απολεσθέντα σεβασμό στους πολίτες. Το μοναδικό και το ισχυρότερο όπλο είναι η θεσμική διαδικασία της Αναθεώρησης (άρθρο 110 του Συντάγματος). Μια σαρωτική Αναθεώρηση, η οποία θα επαναπροσδιορίσει τις ανάγκες, θα εναρμονιστεί με τις νέες συνθήκες, θα αποτρέπει δια παντός την επανεμφάνιση νοσηρών φαινομένων, θα εμπνέει αφοσίωση στην έννομη τάξη και θα θέτει τις βάσεις για ένα κράτος φιλικό προς τον πολίτη. Ένα κράτος σύμμαχο και όχι μπαμπούλα.
Για τις κακοδαιμονίες του τόπου δεν οφείλεται αποκλειστικά η μορφή του πολιτεύματος –όπως κάποιοι υποστηρίζουν σθεναρά-, δηλαδή η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ώστε να αλλάξει σε Προεδρική. Βέβαια, μια ενδεχόμενη επαναφορά των διατάξεων του Συντάγματος 1975 σχετικά με τις αρμοδιότητες του ΠτΔ θα κατέτεινε σε μια ισορροπία του πολιτεύματος, η οποία θα ευνοούσε τη θεμιτή και ευκταία όσμωση -όχι σύγχυση- των εξουσιών.
Σαφέστατα, είναι ένα ζήτημα το οποίο χρήζει σχοινοτενούς και εμπεριστατωμένης ανάλυσης, το οποίο θίγεται εδώ ακροθιγώς.
Μεταρρύθμιση της κοινωνίας
Η μεταρρύθμιση των οικονομικών σχέσεων της χώρας περνούν μέσα από τη μεταρρύθμιση της κοινωνίας.
Η ελληνική κοινωνία για δεκαετίες εθίστηκε με κρατικιστικές αντιλήψεις, δαιμονοποίησε την επιχειρηματικότητα, αποκήρυξε τις αρχές της ελεύθερης οικονομίας και αφέθηκε, συνεπικουρούμενη από τους διαπρύσιους κήρυκες της «παπανδρεϊκής» Αλλαγής, να ζει στη νιρβάνα του ημι-σοβιετικού κράτους. Ο ΣΥΡΙΖΑ βέβαια έχει παραλάβει επαξίως τη σκυτάλη, λαϊκίζοντας ασύστολα. Αντιστάθηκε σε κάθε γενναιόφρονα μεταρρύθμιση, διότι η στερεοτυπική αντίληψη του κράτους-παραγωγού και του κράτους-επιχειρηματία, τον καθήλωσε σε μαρξιστικά και σταλινικά τσιτάτα ενός χρεοκοπημένου ιδεολογικού κοσμοειδώλου. Εάν η όποια αλλαγή δεν ήταν ιδωμένη υπό το πρίσμα του ιστορικού υλισμού και του ντετερμινισμού της πάλης των τάξεων ήταν καταδικασμένη να μείνει στο συρτάρι. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την πλήρη κυριαρχία της κομματοκρατίας, του συντεχνιασμού και της υπόθαλψης των συνδικαλιστικών οργανώσεων από κομματικούς φορείς, επέβαλαν μια μονοδιάστατη θεώρηση των πραγμάτων. Η γκραμσιανή επιβολή στο χώρο της εκπαίδευσης άλωσε το «εποικοδόμημα» και το διαμόρφωσε κατά το δοκούν. Εν Ελλάδι, η μαρξιστική αλληλεξάρτηση «βάσης» και «εποικοδομήματος» ευτύχησε να επιζήσει για χρόνια μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Παγκόσμια πρωτοτυπία!
Η κρίση όμως ξεγύμνωσε το αποκρουστικό πρόσωπο και την παρουσίασε χωρίς ψιμμύθια. Η ιδεολογική αποστροφή προς κάθε τι οικονομικά φιλελεύθερο εμπότισε τον ελληνικό λαό με δυσπιστία για την ιδιωτική πρωτοβουλία, δηλαδή την οικονομική αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου χωρίς εξαρτήσεις αλλά με ίδιες δυνάμεις και μέσα.
Επομένως, το στοίχημα που ήδη κερδίζεται είναι να αλλάξει η κοσμοαντίληψη των οικονομικών σχέσεων και συναλλαγών και να αποκαθαρθεί από όποιες στρεβλώσεις το νόημα του «επιχειρείν» και του «οικονομείν φιλελευθέρως».
Τα φαντάσματα του παρελθόντος πρέπει να διαλυθούν. Μόνο τότε θα ευδοκιμήσουν οι μεταρρυθμίσεις στον οικονομικό τομέα και θα χαίρουν εκτεταμένης εκτίμησης και συναίνεσης από την κοινωνία.
Η ελληνική κοινωνία για δεκαετίες εθίστηκε με κρατικιστικές αντιλήψεις, δαιμονοποίησε την επιχειρηματικότητα, αποκήρυξε τις αρχές της ελεύθερης οικονομίας και αφέθηκε, συνεπικουρούμενη από τους διαπρύσιους κήρυκες της «παπανδρεϊκής» Αλλαγής, να ζει στη νιρβάνα του ημι-σοβιετικού κράτους. Ο ΣΥΡΙΖΑ βέβαια έχει παραλάβει επαξίως τη σκυτάλη, λαϊκίζοντας ασύστολα. Αντιστάθηκε σε κάθε γενναιόφρονα μεταρρύθμιση, διότι η στερεοτυπική αντίληψη του κράτους-παραγωγού και του κράτους-επιχειρηματία, τον καθήλωσε σε μαρξιστικά και σταλινικά τσιτάτα ενός χρεοκοπημένου ιδεολογικού κοσμοειδώλου. Εάν η όποια αλλαγή δεν ήταν ιδωμένη υπό το πρίσμα του ιστορικού υλισμού και του ντετερμινισμού της πάλης των τάξεων ήταν καταδικασμένη να μείνει στο συρτάρι. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την πλήρη κυριαρχία της κομματοκρατίας, του συντεχνιασμού και της υπόθαλψης των συνδικαλιστικών οργανώσεων από κομματικούς φορείς, επέβαλαν μια μονοδιάστατη θεώρηση των πραγμάτων. Η γκραμσιανή επιβολή στο χώρο της εκπαίδευσης άλωσε το «εποικοδόμημα» και το διαμόρφωσε κατά το δοκούν. Εν Ελλάδι, η μαρξιστική αλληλεξάρτηση «βάσης» και «εποικοδομήματος» ευτύχησε να επιζήσει για χρόνια μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Παγκόσμια πρωτοτυπία!
Η κρίση όμως ξεγύμνωσε το αποκρουστικό πρόσωπο και την παρουσίασε χωρίς ψιμμύθια. Η ιδεολογική αποστροφή προς κάθε τι οικονομικά φιλελεύθερο εμπότισε τον ελληνικό λαό με δυσπιστία για την ιδιωτική πρωτοβουλία, δηλαδή την οικονομική αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου χωρίς εξαρτήσεις αλλά με ίδιες δυνάμεις και μέσα.
Επομένως, το στοίχημα που ήδη κερδίζεται είναι να αλλάξει η κοσμοαντίληψη των οικονομικών σχέσεων και συναλλαγών και να αποκαθαρθεί από όποιες στρεβλώσεις το νόημα του «επιχειρείν» και του «οικονομείν φιλελευθέρως».
Τα φαντάσματα του παρελθόντος πρέπει να διαλυθούν. Μόνο τότε θα ευδοκιμήσουν οι μεταρρυθμίσεις στον οικονομικό τομέα και θα χαίρουν εκτεταμένης εκτίμησης και συναίνεσης από την κοινωνία.
Ιεράρχηση των αναγκών του Έθνους
Είχα γράψει σε παλιότερο άρθρο ότι «όταν αποκλειστικός ορίζοντας ενός πολιτισμού σε παρακμή γίνεται το χρήμα, τότε αντιλαμβάνεται κανείς πως η ουσιαστική πολιτική έρχεται σε δεύτερη, τρίτη και τέταρτη μοίρα.
Όλες οι υπόλοιπες εκδηλώσεις της πολυεδρικής κρίσης που μας βρήκε ανοχύρωτους και ανεπαρκείς πνευματικής και ηθικής εξαρτύσεως είναι παρακολουθήματα και συμπαραδηλώσεις της μονομανίας μας να παρακολουθήσουμε τη ροή του χρήματος και τους δείκτες των χρηματιστηρίων. Από παραγωγοί, μεταπράτες και χρηματιστές.
Γίναμε θιασώτες ενός όθνειου ιδεολογήματος, ασύμβατου προς την ελληνική ιδιοπροσωπεία και ασύμφωνου προς τον ψυχισμό μας: “Follow the money”». Η εσωτερική αλλοτρίωση, η καταναλωτική ευωχία, ο οικονομικός ευδαιμονισμός, η «ευρωστία της σαρκός», ο άκρατος lifestyle τρόπος ζωής, ο αφελληνισμός της Παιδείας και ταυτόχρονα ο ταπεινωτικός πιθηκισμός της Δύσης ως αυταξίας διέστρεψαν τον ελληνικό Τρόπο κυρίως του «ζην». Και ελληνικός Τρόπος του «ζην» σημαίνει πρωτίστως ιεράρχηση αναγκών και διαχρονικώς κορυφαία ανάγκη των Ελλήνων ήταν η «πόλις».
Με απλά λόγια, η ακολουθία λόγων και πράξεων, η κοινωνία ιδεών, η ανταλλαγή σκέψεων, ο συγχρωτισμός των πολιτών, εν τέλει η ίδια η πολιτική πράξη.
Όλες οι υπόλοιπες εκδηλώσεις της πολυεδρικής κρίσης που μας βρήκε ανοχύρωτους και ανεπαρκείς πνευματικής και ηθικής εξαρτύσεως είναι παρακολουθήματα και συμπαραδηλώσεις της μονομανίας μας να παρακολουθήσουμε τη ροή του χρήματος και τους δείκτες των χρηματιστηρίων. Από παραγωγοί, μεταπράτες και χρηματιστές.
Γίναμε θιασώτες ενός όθνειου ιδεολογήματος, ασύμβατου προς την ελληνική ιδιοπροσωπεία και ασύμφωνου προς τον ψυχισμό μας: “Follow the money”». Η εσωτερική αλλοτρίωση, η καταναλωτική ευωχία, ο οικονομικός ευδαιμονισμός, η «ευρωστία της σαρκός», ο άκρατος lifestyle τρόπος ζωής, ο αφελληνισμός της Παιδείας και ταυτόχρονα ο ταπεινωτικός πιθηκισμός της Δύσης ως αυταξίας διέστρεψαν τον ελληνικό Τρόπο κυρίως του «ζην». Και ελληνικός Τρόπος του «ζην» σημαίνει πρωτίστως ιεράρχηση αναγκών και διαχρονικώς κορυφαία ανάγκη των Ελλήνων ήταν η «πόλις».
Με απλά λόγια, η ακολουθία λόγων και πράξεων, η κοινωνία ιδεών, η ανταλλαγή σκέψεων, ο συγχρωτισμός των πολιτών, εν τέλει η ίδια η πολιτική πράξη.
Όπως πολύ εύστοχα το έγραψε ο κορυφαίος Χρήστος Γιανναράς, το ζητούμενο είναι «να βρούμε οι Έλληνες τον εαυτό μας: αν κρύβεται ξεχωριστή ποιότητα ζωής στο να είσαι Έλληνας, αν είναι εμπειρικά ψηλαφητός ο ρεαλισμός του Καβάφη: «ιδιότητα δεν έχ’ η ανθρωπότης τιμιωτέραν». Να είναι πολιτική αυτή η ψηλάφηση, μέσα από τους θεσμούς».
Και αυτό φυσικά είναι μια τεράστια θεματική , η οποία αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον για την ταυτότητα του σύγχρονου Έλληνα, και πως αυτή δομήθηκε διαχρονικά, ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας, υπαρκτικής θα την χαρακτήριζα.
Και αυτό φυσικά είναι μια τεράστια θεματική , η οποία αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον για την ταυτότητα του σύγχρονου Έλληνα, και πως αυτή δομήθηκε διαχρονικά, ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας, υπαρκτικής θα την χαρακτήριζα.
Ούτε βήμα πίσω, ανυποχώρητα!
Τα παραπάνω συνιστούν τις προϋποθέσεις μιας ειρηνικής επανάστασης. Μπορεί να ηχούν αυτονόητα, αλλά δυστυχώς δεν έχουν γίνει κοινό κτήμα. Και για να εγκολπωθεί η κοινωνία τις νέες αντιλήψεις θα απαιτηθεί χρόνος και κόπος.
Είναι βέβαιο δε ότι οι προσωρινές οδύνες που θα προκύψουν ίσως προκαλέσουν υπαναχώρηση, δημοσκοπική καθίζηση, δυσαρέσκεια στο κομματικό ακροατήριο και ακραίες αντιδράσεις από τους γνωστούς και μη εξαιρετέους.
Είναι χρέος όμως να μη δειλιάσουμε και να προχωρήσουμε αταλάντευτα μπροστά.
Να μην κάνουμε ούτε βήμα πίσω, γιατί αυτό θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη ήττα και θα ενταφιάσει τις όποιες ελπίδες πραγματικής αλλαγής, απογοητεύοντας όλους εκείνους που αποζητούν το διαφορετικό.
Εύστοχα σημείωνε στο πολιτικό μανιφέστο της γενιάς του, «Ελεύθερον Πνεύμα» ο Γ. Θεοτοκάς:
Είναι βέβαιο δε ότι οι προσωρινές οδύνες που θα προκύψουν ίσως προκαλέσουν υπαναχώρηση, δημοσκοπική καθίζηση, δυσαρέσκεια στο κομματικό ακροατήριο και ακραίες αντιδράσεις από τους γνωστούς και μη εξαιρετέους.
Είναι χρέος όμως να μη δειλιάσουμε και να προχωρήσουμε αταλάντευτα μπροστά.
Να μην κάνουμε ούτε βήμα πίσω, γιατί αυτό θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη ήττα και θα ενταφιάσει τις όποιες ελπίδες πραγματικής αλλαγής, απογοητεύοντας όλους εκείνους που αποζητούν το διαφορετικό.
Εύστοχα σημείωνε στο πολιτικό μανιφέστο της γενιάς του, «Ελεύθερον Πνεύμα» ο Γ. Θεοτοκάς:
«Είμαστε τσακισμένοι, μαραμένοι, χαμένοι μες στον κυκεώνα της σύγχρονης ζωής. Κανείς δεν περιμένει κάτι καλό από την Ελλάδα. Καμιά ελπίδα δεν χαράζει πουθενά. Η στιγμή αυτή είναι βέβαια μια θαυμάσια στιγμή.»
Γεώργιος Λ. Κωνσταντόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου