Ο Erdogan έχει πάρει το μήνυμα. Είναι προειδοποιημένος…

Μια εβδομάδα διαδηλώσεων έχει ήδη αφήσει τα σημάδια της στο πολιτικό τοπίο της Τουρκίας.

Η ευρεία δυσαρέσκεια κατά των πολιτικών του Recep Tayyip Erdogan εκδηλώθηκε επιτέλους.

Χιλιάδες διαδηλωτές, μεταξύ τους και πολλοί οπαδοί ποδοσφαιρικών ομάδων, ενώθηκαν στην πλατεία Ταξίμ εναντίον της αστυνομίας.

Η εμμονή του πρωθυπουργού να καταπνίξει τις διαμαρτυρίες με αυστηρές και σκληρές αστυνομικές πρακτικές, απλά διόγκωσε τις τάξεις των διαδηλωτών, και μετέτρεψε την διαμαρτυρία εναντίον της κατασκευής ενός πάρκου σε μια μαζική έκκληση για την παραίτηση του Erdogan.

Χιλιάδες φανατικοί οπαδοί των τριών ποδοσφαιρικών ομάδων της Κωνσταντινούπολης, υπό την ηγεσία του αριστερού και ιδιαίτερα πολιτικοποιημένου συνδέσμου οπαδών Carsi, της Besiktas JK, ενώθηκαν για πρώτη φορά εδώ και τριάντα χρόνια, διαδηλώνοντας στην πλατεία Ταξίμ. Το ίδιο έκαναν και άλλοι σύνδεσμοι, σε άλλες πόλεις.

Αποτελεί μεγάλο πειρασμό να συγκρίνουμε τα τεκταινόμενα στην πλατεία Ταξίμ, με τα αντίστοιχα στη πλατεία Ταχρίρ του Καίρου, τα οποία συμβόλισαν την θέληση ενός ολόκληρου λαού να ανατρέψει το καθεστώς της χώρας του.

Υπάρχουν αρκετές επιφανειακές ομοιότητες, όμως οι διαφορές είναι περισσότερες.

Και στις δυο πλατείες όμως, ένωσαν τις δυνάμεις τους αντίπαλες ομάδες οπαδών ποδοσφαιρικών συλλόγων, που έχουν παράδοση στο να συγκρούονται μεταξύ τους.

Στην Ταξίμ, το κυρίαρχο σύνθημα είναι το «Ερντογάν παραιτήσου», ανάλογο με αυτό της Αιγύπτου πέρσι.

Η αστυνομία αντέδρασε βίαια, και στη συνέχεια η κυβέρνηση έκανε πίσω (μερικώς) όσον αφορά στην βίαιη καταστολή.

Σε αντίθεση όμως με τις μαζικές διαδηλώσεις που ανέτρεψαν τα καθεστώτα στα βορειοαφρικανικά κράτη, οι διαδηλώσεις της Τουρκίας στρέφονται εναντίον μιας δημοκρατικά εκλεγμένης ηγεσίας, που κέρδισε τρεις συνεχόμενες εκλογές με σεβαστή πλειοψηφία, και που ηγήθηκε της χώρας σε μια περίοδο σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης, και επαναπροσδιορισμού της ως περιφεριακή δύναμη με παγκόσμιες γεωπολιτικές φιλοδοξίες.

Και όλα αυτά έγιναν σε αντίθεση με τα αντίστοιχα στα αραβικά κράτη, σε μια χώρα που παρά τα διάφορα ελλείμματά της παραμένει δημοκρατική και διαθέτει μια αναπτυγμένη ζωντανή κοινωνία.

Οι διαδηλώσεις της πλατείας Ταξίμ, που γίνονται στην επέτειο της άλωσης της Πόλης πριν από 560 χρόνια, στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον Erdogan.

Την δυσαρέσκεια απέναντι στην αυταρχική τάση του, στον συνεχώς αυξανόμενο κυβερνητικό έλεγχο των ΜΜΕ, στις απόπειρες φίμωσης των ανεξάρτητων δημοσιογραφικών φωνών, και στην υποψία που υπάρχει ότι προσπαθεί να εξισλαμίσει την δημόσια ζωή της χώρας.

Οι διαδηλώσεις σηματοδοτούν ένα μήνυμα ότι η διακυβέρνηση αυτού του τύπου μπορεί κάλλιστα να μετατρέψει την πλατεία Ταξίμ σε πλατεία Ταχρίρ.

Πάντως, η απόφαση των γενικά ασυντόνιστων μεταξύ τους ομάδων διαμαρτυρίας να μην καταλάβουν την πλατεία, και μια συγγνώμη από πλευράς της αστυνομίας για χρήση βίας εναντίον τους ξεφούσκωσε κάπως την ένταση.

Η κατάσταση εξελίσσεται υπέρ του Erdogan, αλλά για να διατηρηθεί έτσι, θα πρέπει να αλλάξει δραματικά και το στυλ διακυβέρνησης του.

Ένα ατού της κυβέρνησης είναι ότι δεν υπάρχουν προγραμματισμένοι ποδοσφαιρικοί αγώνες το αμέσως επόμενο διάστημα, αφού τα στάδια αποτελούν μια παραδοσιακή πηγή διαμαρτυριών σε μια χώρα που λατρεύει το ποδόσφαιρο.

Το ερώτημα τώρα είναι αν ο Erdogan κάνει πίσω όσον αφορά στα σχέδια ανάπλασης της ιστορικής πλατείας Ταξίμ, στα πλαίσια της οποίας ήδη έκλεισε ένας παραδοσιακός φούρνος, και το διάσημο θέατρο Εμέκ.

Ο πρωθυπουργός δηλώνει αμετάπειστος, και μάλιστα, όπως είπε, μπορεί αν θέλει να κατεβάσει κι αυτός κόσμο στους δρόμους!

Τα όσα συνέβησαν όλες αυτές τις μέρες στην πλατεία δεν δημοσιοποιήθηκαν ιδιαίτερα από τα τουρκικά ΜΜΕ, κάτι το φυσιολογικό σε μια χώρα που συνηθίζει να φυλακίζει δημοσιογράφους.

Λέγεται πως τα τηλεφωνήματα από τους κυβερνητικούς (προς τα ΜΜΕ) έπαιξαν ρόλο στο να μην υπάρχει μεγάλη δημοσιότητα σε σχέση με τις διαδηλώσεις.

Των διαδηλώσεων ηγούνται οι κοσμικοί του κόμματος CHP, που αντιστέκονται στον διάχυτο εξισλαμισμό της τουρκικής κοινωνίας.

Οι πρόσφατοι περιορισμοί στη πώληση και κατανάλωση αλκοόλ, καθώς και η ονομασία μιας τρίτης γέφυρας στον Βόσπορο προς τιμήν του σουλτάνου Σελίμ, έπαιξαν μεγάλο ρόλο την ένταση που δημιουργήθηκε.

Ο Σελίμ, θυμίζουμε,  είχε κατασφάξει τους Αλεβίτες, οι οποίοι σήμερα αποτελούν το 20% του πληθυσμού της χώρας, και δυσανασχετούν με την μεγάλη στήριξη του Erdogan στους Σουνίτες εξεγερμένους της Συρίας.

Θα πρέπει επίσης να γίνουν έρευνες όσον αφορά στην βίαιη αστυνομική αντίδραση απέναντι στις διαμαρτυρίες της Ταξίμ, και να διευκρινιστεί αν αυτή οφείλεται στο σχίσμα μεταξύ του πρωθυπουργού και του Fethullalh Gulen, που δεν στηρίζει την πολιτική της Τουρκίας στη Συρία.

Πρόκειται για έναν πανίσχυρο αυτοεξόριστο στην Αμερική κληρικό, που ασκεί μεγάλη επιρροή στα τουρκικά σώματα ασφαλείας.

Οι δυο άνδρες έχουν συγκρουστεί και στο παρελθόν, και ο Erdogan υπερίσχυσε στην περίπτωση ενός ποδοσφαιρικού σκανδάλου, για το οποίο ο Gulen ήθελε να θεσμοθετηθούν μέτρα, που όμως θα εξασθενούσαν την ισχύ του πρωθυπουργού, και θα ενίσχυαν την επιρροή του ιδίου στην ομάδα Fenerbahce FC, που έχει εκατομμύρια πιστούς οπαδούς.

«Ο Erdogan είναι πιο έξυπνος από τους Αιγύπτιους. Επιτρέπει στον κόσμο να διαδηλώνει. Φροντίζει για τα δικαιώματα των θρησκευόμενων και των Κούρδων, προκειμένου να κερδίζει ψήφους, και αγνοεί τους κοσμικούς. Οι οπαδοί όμως των ομάδων είναι γενικά κοσμικοί. Αυτή η εβδομάδα μας έδειξε ότι μπορούμε να αντισταθούμε στην κυβέρνηση, και ότι οι οπαδοί μπορούν να ενωθούν αν το θέλουν. Τα πράγματα θα ησυχάσουν για μερικές εβδομάδες, αλλά ο Erdogan έχει ήδη προειδοποιηθεί», μας λέει ένας οπαδός ποδοσφαιρικής ομάδας, την ώρα που συμμετέχει σε πορεία κατά της κυβέρνησης στους δρόμους της Σμύρνης.

James M. Dorsey

MideastSoccer