Μοναχοπαίδια…

«Ένα παιδί ίσον κανένα», λέει η λαϊκή σοφία.

Τα μοναχοπαίδια, λένε, γίνονται κακομαθημένα, ανώριμα, εγωκεντρικά.

Πολλά ζευγάρια, λοιπόν, με βάση αυτή την άποψη, αποφασίζουν τελικά να αποκτήσουν δεύτερο παιδί, φοβούμενοι τα χειρότερα.

Από την άλλη πλευρά, είναι γεγονός ότι αυξάνεται ολοένα ο αριθμός των ζευγαριών που επιλέγουν συνειδητά να αποκτήσουνε μόνον ένα παιδί.

Τα αίτια σε αυτή την περίπτωση είναι οι οικονομικές δυσκολίες, ο φόβος της ανεργίας, η γενικευμένη ανασφάλεια, η άποψη ότι τα παιδιά στέκονται εμπόδιο στις επαγγελματικές φιλοδοξίες αλλά και η δέσμευση της ελευθερίας των γονιών.

Τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι το μοναχοπαίδι παρουσιάζει περισσότερα πλεονεκτήματα παρά κινδύνους.

Αυτό, φυσικά, εξαρτάται σημαντικά από την συμπεριφορά των γονιών και τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουν το παιδί τους.

Είναι αναμφισβήτητο ότι το μοναχοπαίδι έχει ιδιαιτερότητες, γιατί από νωρίς συναναστρέφεται αποκλειστικά με ενηλίκους. Δέχεται ποικίλα ερεθίσματα, αναπτύσσει εξαιρετικά την λεκτική του ικανότητα, εκφράζει άνετα τις σκέψεις του και έχει γλαφυρό και έντονα περιγραφικό λόγο. Αποκτά, επιπλέον, μια αξιοσημείωτη άνεση στην επικοινωνία με τους ενηλίκους.

Η έλλειψη αδερφού ή αδελφής όμως, κάνει το παιδί να νιώθει αδύναμο και κατώτερο σε σχέση με τους μεγάλους.

Δεν έχει συνένοχο στις «ζαβολιές», για αυτό και ορισμένες φορές αισθάνεται μοναξιά. Επειδή μεγαλώνει χωρίς την αδερφική παρουσία – συνεπώς χωρίς κάποιο συνομήλικο ανταγωνιστή-δυσκολεύεται να μοιραστεί τα πράγματά του και συχνά γίνεται κτητικό.

Εξάλλου, συχνά σχηματίζει την εσφαλμένη εντύπωση ότι οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να του προσφέρουν, χωρίς το ίδιο να καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια. Επιδιώκει πάντα να είναι πρώτο, να τραβά την προσοχή των γύρων του και να επιβεβαιώνεται ή να επιβάλλει τις απόψεις του έχοντας όμως το μόνιμο φόβο της απόρριψης.

Τα μοναχοπαίδια αποδεικνύονται μελετηρά, επιμελή και η σχολική τους φοίτηση είναι κατά κανόνα ικανοποιητική. Μερικές φορές, όμως, παρατηρείται κάποια αδυναμία ή αδεξιότητα.

Σε αυτή την περίπτωση, τα αίτια θα πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στην υπερπροστασία και την εξάρτηση των γονέων από αυτά.

Υπάρχουν, λοιπόν, μοναχοπαίδια που δεν έχουν μάθει να λειτουργούν από κοινού με άλλους. Ενώ στο σπίτι είναι οι αρχηγοί ή οι τύραννοι, στις επαφές τους με άλλα παιδιά έχουν δυσκολίες, γιατί τα θέλουν όλα δικά τους, δεν μοιράζονται τα παιχνίδια τους ή είναι δειλά.

Αναμφίβολα, πάντως, το μοναχοπαίδι γνωρίζει την μοναξιά από νωρίς και θέλει να ξεφύγει από αυτήν.

Για αυτό, όταν έρχεται σε επαφή με άλλα παιδάκια, επιδιώκει συνήθως την παρέα τους.

Η στάση των γονέων σε αυτό το σημείο είναι καθοριστική.

Τελικά, ίσως δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τα μοναχοπαίδια είναι σε χειρότερη ή καλύτερη μοίρα από τα παιδιά που έχουν αδέλφια.

Είναι απλώς διαφορετικά κι η εξέλιξή τους μπορεί να είναι πολύ θετική, αν βοηθήσει με τον κατάλληλο τρόπο και η οικογένεια.

Τι να επιδιώκετε:

• Να φέρνετε το παιδί σε επαφή με άλλα παιδιά, ώστε να αποκτήσει εμπειρίες, να ανακαλύψει τις δυνατότητες του και να γίνει αποδεκτό από την ομάδα των συνομηλίκων του. 

• Να το εντάξετε από νωρίς σε κάποια ομάδα προσχολικής εκπαίδευσης, που θα το ωφελήσει πολύπλευρα.

• Να το αφήνετε να αναπτύσσει πρωτοβουλίες. Με αυτό τον τρόπο θα μάθει να αυτενεργεί αλλά και να συνεργάζεται.

• Να του εμφυσήσετε το αίσθημα της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης. Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία του.

Τι ν' αποφεύγετε:

• Να μεγαλώνετε το μοναδικό παιδί σας αποκλειστικά ανάμεσα σε μεγάλους

• Να του παρέχετε υλικά αγαθά χωρίς μέτρο και λογική.

• Να εξαρτάστε υπερβολικά από αυτό

• Να το επιβαρύνετε με τα δικά σας οράματα, τις φιλοδοξίες αλλά και τις εντάσεις.

Αλεξάνδρα Καππάτου

Παρακάτω