Μια βραδιά στο Λιανοκλάδι του 1981!

Νύχτα Δευτέρας του Πάσχα προς Τρίτη, είχα κλείσει εισιτήριο επιστροφής από τη Λαμία για τη Θεσσαλονίκη στις 02:30.

Ήταν το πρώτο τρένο που θα ξεκινούσε από την Αθήνα μετά τη λήξη των πασχαλινών απεργιακών κινητοποιήσεων του ΟΣΕ.

Έφτασα στο Λιανοκλάδι, στον όμορφο σταθμό που έρχεται από το παρελθόν. Ατμόσφαιρα περασμένων δεκαετιών, ησυχία, καθαρός αέρας, ένα εκκλησάκι δίπλα, φύση, μια ατελείωτη ομορφιά.

Ένα νερό να πιεις, το έβρισκες, γιατί είχε ψύκτη.

Πέραν τούτου, όμως, ουδέν. Κυλικείο κλειστό, ούτε ένα περίπτερο στο

Λιανοκλάδι ανοιχτό τέτοια ώρα. Και λογικό είναι.

«Ξέρετε, ποτέ δεν έχει νύχτα πάνω από 4-5 άτομα. Μην κοιτάτε απόψε που είναι επιστροφή από το Πάσχα κι έχει κάποιο κόσμο», είπε ο ευγενέστατος νεαρός φύλακας.

Το τρένο είχε καθυστέρηση, ο αέρας έξω ήταν ψυχρός και η αίθουσα αναμονής δεν πρόσφερε ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Είχα ήδη μιλήσει με την κυρία που τη βολεύει να παίρνει συχνά το συγκεκριμένο δρομολόγιο αρκεί να μην έχει καθυστέρηση, με τον νεαρό στρατιωτικό που έπρεπε να αλλάξει τρένο στη Θεσσαλονίκη και μετά και στην Αλεξανδρούπολη κι η καθυστέρηση θα τον έφτανε στην Ορεστιάδα μόλις το ερχόμενο βράδυ, μου είπε και για τον φράχτη και τη Frontex, παρατήρησα προσεκτικά την τεχνική του καλόγερου που έφτιαχνε σιωπηλός κομποσχοίνι, αλλά η ώρα δεν περνούσε.

Είδα τη μισάνοιχτη πόρτα «Σταθμάρχης». Χτύπησα και μπήκα.

Άρχισα ρωτώντας πόσο θα καθυστερήσει το τρένο (γύρω στη μιάμιση ώρα, άρα θα φεύγαμε κατά τις 4 το πρωί).

Τον ρώτησα για τους λόγους της απεργίας. «Για να κάνουμε συλλογική σύμβαση. Τώρα είμαστε στο ενιαίο μισθολόγιο» είπε.

Έμαθα τα πάντα για τους μισθούς τότε και τώρα, πόσο επιπλέον πληρώνονται τα νυχτερινά (4 ευρώ) και τις υπερωρίες (1 ευρώ).

Άρχισα να παρατηρώ τι κοιτούσε ο σταθμάρχης.

Απέναντί του βρισκόταν στον τοίχο ένας πίνακας με λαμπάκια και γραμμές, μπροστά του κάτι τεράστια κουμπιά, ενώ μιλούσε σε ασύρματο.

«Αυτός είναι ο πύργος ελέγχου;», αστειεύτηκα. «Αυτός».

«Μα, δεν έχετε ένα κομπιούτερ; Αυτό είναι παλαιολιθικό σύστημα» είπα έκπληκτη, γιατί τέτοια τεχνολογία θυμάμαι ότι είχα δει τελευταία φορά κάπου στο 1980 σε αντιτορπιλικό με το οποίο είχε τύχει να ταξιδέψω.

«Το σύστημα με το οποίο δουλεύουμε είναι του 1981», απάντησε. «Έκτοτε, δεν έχει γίνει καμιά μετατροπή ή αναβάθμιση.».

Προσπάθησα κι εγώ να βλέπω τα λαμπάκια των τρένων έτσι όπως τα έλεγχε ο άνθρωπος που έχει το έργο να φροντίζει για την ασφαλή κυκλοφορία των τρένων Δομοκού–Τιθορέας.

«Μα, δεν έχετε GPS;» είπα προσπαθώντας να χωνέψω αυτό που βλέπω.

«Όχι, βέβαια».

«Και πώς έρχεται το σήμα στον πίνακα;» επέμεινα.

«Από αισθητήρες στις ράγες. Πρέπει να σας πω ότι σε αυτό το κομμάτι έχουμε καλή επαφή με τις ράγες. Στο κομμάτι Δομοκός–Θεσσαλονίκη και στο κομμάτι Τιθορέα–Αμφίκλεια δεν πιάνει το σήμα, επειδή κλέβουν τα καλώδια».

Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα τι ακριβώς σημαίνει η είδηση που διαβάζουμε συχνά «Άγνωστοι έκλεψαν καλώδια από τις ράγες του ΟΣΕ».

«Δεν έχει σήμα;» ρώτησα σχεδόν έντρομη.

«Και πώς γίνεται η συνεννόηση;».

Μου έδειξε τον ασύρματο.

«Έτσι. Βέβαια, επειδή υπάρχει διπλή γραμμή εκεί, ο κίνδυνος δεν είναι τόσο μεγάλος, αλλά η διαδικασία ελέγχου γίνεται καθαρά χειροκίνητα. Όμως, το 2015 θα εκσυγχρονιστεί ο ΟΣΕ, όπως λένε. Ετοιμάζουν και τα μεγάλα τούνελ και το ταξίδι Αθήνα–Θεσσαλονίκη θα γίνεται σε 3,5 ώρες».

Μια στιγμή. Θυμάμαι πριν κάποια χρόνια το ταξίδι Αθήνα–Θεσσαλονίκη να πραγματοποιείται σε λιγότερο από 5 ώρες, νομίζω ότι το έχω πετύχει και σε 4μιση.

Τώρα, διαρκεί -βάσει προγράμματος του ΟΣΕ- 5 ώρες και 23 λεπτά στην καλύτερη περίπτωση, αλλά συνήθως υπάρχουν καθυστερήσεις.

Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά κι ο ΟΣΕ επιμένει ότι σύντομα θα γίνει παραδεισένια;

Κάποτε, το τρένο ήρθε, φύγαμε και μετά από 4 ώρες περίπου ήμασταν στη Θεσσαλονίκη.

Αναζήτησα ανθρώπους στον ΟΣΕ για να μου επιβεβαιώσουν ότι όντως άκουσα αυτά που άκουσα και δεν ήταν παραισθήσεις από τη νύστα.

Οι πηγές μου, λοιπόν, επιβεβαίωσαν ότι αυτή είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή στον ΟΣΕ αλλά κι ότι δε φαίνεται το φως στο τούνελ του 2015.

Κι όχι από έλλειψη χρημάτων. Τα τελευταία 16 χρόνια, περίπου 5 δισ. ευρώ έχουν δοθεί για επενδύσεις στο δίκτυο, αλλά η κατάσταση είναι αυτή ακριβώς που περιγράφω: χειροκίνητος έλεγχος!

Άνθρωπος που γνωρίζει πολύ καλά τον ΟΣΕ, μου είπε ότι τα χρήματα υπάρχουν κι ότι με 100.000.000 ευρώ θα μπορούσαν να εκσυγχρονιστούν όλα τα συστήματα. Αντ’ αυτού, δόθηκαν σοβαρά χρήματα προκειμένου να γίνει π.χ. διάνοιξη τούνελ στο Διακοφτό που θα συντομεύσει το δρομολόγιο Αθήνα–Πάτρα κατά 3 ολόκληρα λεπτά.

Πρόκειται για το έργο «Κατασκευή σήραγγας Τράπεζας Πλατάνου και γέφυρας Λαδοποτάμου στο τμήμα Κιάτο–Αίγιο της σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων Αθηνών-Πατρών» συνολικού προϋπολογισμού 71,3 εκατομμυρίων ευρώ.

Προφανώς, η διάνοιξη τούνελ είναι πολύ πιο συμφέρουσα ως εργασία απ’ τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων.

Κατανοητό. Όχι μόνο για εργολάβους, αλλά και για σταθμάρχες, καθώς οποιαδήποτε αυτοματοποίηση τους καθιστά λιγότερο αναγκαίους, όπως και τις υπερωρίες τους.

Ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων ελέγχου σημαίνει ότι από τους 250 που εργάζονται αυτή τη στιγμή δε θα χρειάζονται, στο μέλλον, παρά ελάχιστοι. Μάλιστα, στο κομμάτι Δομοκός–Θεσσαλονίκη υπήρχε πλήρης αυτοματοποίηση, αλλά δεν λειτουργεί, για λόγους που κανείς δεν έχει κατανοήσει πλήρως, αλλά καλό θα ήταν να διευκρινιστούν. 

Κακές γλώσσες κάνουν λόγο για κλοπή καλωδίων από τις ράγες και από αντιδρώντες στον εκσυγχρονισμό των συστημάτων.

Δύσκολο να το πιστέψεις.

Το ίδιο δύσκολο, όμως, θα μου ήταν να πιστέψω ότι είναι δυνατόν τον Απρίλιο του 2014 τα συστήματα ελέγχου του ΟΣΕ να είναι χειροκίνητα και τεχνολογίας 1981 εάν δεν περνούσα μια βραδιά στο Λιανοκλάδι.

Χριστίνα Ταχιάου

Protagon