Αντιμετωπίζοντας τον αντι-φιλελευθερισμό.

Σπάνια ένας πολιτικός λόγος προκαλεί τόσο πολύ τη λογική μου.

Εντούτοις, αυτό ακριβώς έγινε το καλοκαίρι όταν διάβασα μία αξιοπρόσεκτη ομιλία του Viktor Orban, του ολοένα και πιο αυταρχικού Πρωθυπουργού της Ουγγαρίας.

Ο Orban  σπάνια προσελκύει τη προσοχή εκτός της χώρας του.

Τη τελευταία φορά που έδωσε μία άξια προσοχής ομιλία όπως αυτή  του καλοκαιριού, ήταν πριν από 25 χρόνια όταν ως νεαρός άνδρας βοήθησε στον περιορισμό της επιρροής του κομμουνισμού στην Ευρώπη.

Μιλώντας τον Ιούνιο του 1989 στη τελετή επανενταφιασμού του Imre Nagy – που ηγήθηκε της εξέγερσης κατά των Σοβιετικών το 1956- o Orban απαίτησε την απόσυρση των Σοβιετικών στρατευμάτων από έδαφος της Ουγγαρίας…

Εντούτοις, το καλοκαίρι ο Orban  άλλαξε πορεία.

Απηύθυνε ένα λόγο υπέρ του λεγόμενου «αντιφιλελεύθερου κράτους» , παραθέτοντας πέντε παραδείγματα επιτυχημένων συστημάτων που δεν είναι Δυτικά, δεν είναι φιλελεύθερα, δεν είναι φιλελεύθερες δημοκρατίες ενδεχομένως ούτε καν δημοκρατίες. Η Ρωσία και η Κίνα ήταν μεταξύ αυτών.

Ήταν θαρρείς και το Σιδηρούν Παραπέτασμα και τα τανκς που συνέθλιψαν τη κυβέρνηση του Νagy  να μην υπήρξαν ποτέ.

Η Ρωσία και η Κίνα μπορεί να μην είναι πλέον κομμουνιστικά κράτη αλλά είναι αναμφισβήτητα αντιφιλελεύθερα και αντιδημοκρατικά.

Η Ρωσία βρίσκεται κάπου ανάμεσα στον ολοκληρωτισμό και τον αυταρχισμό.

Από την άλλη, η Κίνα, η μεγάλη Ασιατική δύναμη παρά την πρόσφατη οικονομική της πρόοδο, παραμένει εγκλωβισμένη στο ίδιο στρατόπεδο.

Οι δηλώσεις του Οrban και οι ακόλουθες ανακοινώσεις του για εφαρμογή του οράματος του για ένα «αντιφιλελεύθερο κράτος» αντιμετωπίστηκαν με σοκ και έκπληξη. Πως είναι δυνατό να εκφέρει τέτοιες απόψεις ένας ηγέτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν μάλιστα γεμίζει τα χρηματοκιβώτια της χώρας του από λεφτά της ΕΕ;

Η αλήθεια είναι ότι ο Orban απλά αντηχεί μία όλο και πιο κυρίαρχη άποψη.

Έξι χρόνια αφότου άρχισε η παγκόσμια οικονομική κρίση, πολλοί έχουν αρχίσει να κάνουν άβολες ερωτήσεις.

Πως μπορούν οι φιλελεύθερες δημοκρατίες να παραμείνουν διεθνώς ανταγωνιστικές;

Έχουν χάσει οι δυτικές δημοκρατίες την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και την ικανότητα τους να προσφέρουν μία καλύτερη ζωή για τους πολίτες τους;

Είναι η Αμερική και η Ευρώπη καταβεβλημένες και ανήμπορες;

Είναι γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ευρώπη, οι φιλελεύθερες δημοκρατίες όπως τις αποκαλεί ο Orban, ταλανίζονται από εσωτερικά προβλήματα. Στις ΗΠΑ, η πόλωση στην πολιτική, το μαγείρεμα στις εκλογές του Κογκρέσο, καθώς και ένα Σύνταγμα που φαίνεται να ελέγχει περισσότερο από όσο ισορροπεί, έχουν μπλοκάρει τις μεταρρυθμίσεις και έχουν αφήσει τη χώρα να φαίνεται ακυβέρνητη εν μέσω τρικυμίας.

H μεσαία τάξη συνεχώς παραμελείται ενώ αποτυχημένες επιχειρήσεις στο εξωτερικό έχουν απογοητεύσει αυτούς που θεωρούσαν ότι η Αμερική φέρει το βάρος του παγκόσμιου ηγέτη. 

Φευ, η Αμερική παραμένει αναντικατάστατη παρόλο που έχει επιτρέψει να θεωρείται μη διαθέσιμη για ανάληψη καθηκόντων.

Ταυτόχρονα, η Ευρώπη μοιάζει ανίκανη να στηρίξει το κοινωνικό συμβόλαιο που υποστήριξε την μεταπολεμική οικονομική ανάπτυξη.

Η Γερμανία, η πιο πετυχημένη οικονομία της ηπείρου, επιμένει ότι οι συνεργάτες της πρέπει να ακολουθήσουν το πρότυπο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, περιορίζοντας έτσι την ανάπτυξη που θα έκανε τις επώδυνες μεταρρυθμίσεις πιο εύκολες να εφαρμοστούν.

Με τις πιο πετυχημένες δημοκρατίες του κόσμου να είναι αντιμέτωπες με πρόσφατες αποτυχίες, η διεθνής πολιτική κατάσταση έχει φέρει στην επιφάνεια πιο επικίνδυνες πιθανές εναλλακτικές.

Και όσο οι δυτικές δημοκρατίες φαίνονται αδύναμες να αντιδράσουν, τόσο περισσότερα θα απαιτούν οι άλλοι από αυτές.

Εξάλλου, καμία από τις χώρες που ανέφερε ο Orban στην ομιλία του δεν προσφέρεται ως εναλλακτική για τη παγκόσμια τάξη. Εν αντιθέσει, τα εσωτερικά τους προβλήματα απειλούν να μετατρέψουν την αβεβαιότητα σε κίνδυνο.

H Ρωσία θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις από τη κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου. Μεγάλες επιχειρήσεις εκλιπαρούν για βοήθεια από τη κυβέρνηση προκειμένου να επιβιώσουν. Το ρούβλι κατρακυλάει σαν τη πέτρα.

Σίγουρα θα είναι ένας βαρύς χειμώνας για τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη. Όσον αφορά στη Κίνα, η εντυπωσιακή της ανάπτυξη έχει αρχίσει να φθίνει. Μερικοί οικονομολόγοι όπως ο Larry Summers έχουν προβλέψει ότι αυτό θα γίνει απότομα.

Τα πολιτικά μοντέλα που προτείνει ο Orban πρόκειται να γίνουν πιο εθνικιστικά καθώς προσπαθούν να διατηρήσουν την υποστήριξη στο εσωτερικό τους. Προκειμένου να εξασφαλίσουν την ειρήνη στο εσωτερικό μέτωπο, οι ηγέτες αυτοί θα στοχεύουν σε εχθρούς, πραγματικούς ή φανταστικούς.

Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες του κόσμου θα πρέπει να ξαναπιστέψουν στον εαυτό τους.

Οφείλουν να αποδείξουν ότι οι απόψεις του Orban είναι πομπώδεις ανοησίες .

Chris Patten

Project Syndicate

Απόδοση: Sensei Yoko