Η παράνοια της ζωής στη Μόσχα…

Οι πόρτες ανοίγουν και μια σκοτεινή ανθρώπινη λάβα χύνεται μέσα στο μετρό.

Τα πρόσωπα είναι γνήσια, νυσταγμένα, και ανήκουν σε ανθρώπους που επί χρόνια ολόκληρα ξυπνάνε χαράματα και μετακινούνται προς τη Μόσχα για να κερδίσουν το ψωμί της οικογένειάς τους, και για τους οποίους δεν είναι η πρώτη φορά που έγιναν φτωχότεροι μέσα σε μια μόνο νύχτα.

Από τα μεγάφωνα ακούγεται μια χαρούμενη φωνή, σαν υπάρχει κάτι που πρέπει να γιορτάσουμε.

Ανακοινώνει ότι σαν σήμερα πριν από 226 χρόνια, ο ρωσικός στρατός κατέλαβε το φρούριο Ochakov, στη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου.

Το Ochakov βρίσκεται στη σημερινή νοτιοανατολική Ουκρανία, σε μια από τις περιοχές που ο Πούτιν αρέσκεται να αποκαλεί Novorossiya ή Νέα Ρωσία.

Νοιάζεται άραγε κανείς;

Μιλάμε για μια χώρα που δεν ακούγεται σχεδόν ποτέ στις ειδήσεις, αν και ο ηγέτης της συνεχίζει να προκαλεί άγχος και φόβο σε ολόκληρο τον πλανήτη. Για τα 11.5 εκατομμύρια των κατοίκων της Μόσχας, η ζωή στη Ρωσία συνεχίζεται με έναν περίεργο τρόπο, στα όρια του θεάτρου του παραλόγου.

Το παράλογο είναι μέρος της μοσχοβίτικης καθημερινότητας. Και όσο πιο μεγάλο τόσο λιγότερο το παρατηρούν οι Μοσχοβίτες, αφού δεν είναι απλά οι θεατές, αλλά συγχρόνως πρέπει και να συνεχίζουν τις ζωές τους εν μέσω της παράστασης.

Τα δυο βασικά στοιχεία της παράστασης είναι ο πατριωτισμός και μια βαθιά κρίση.

Οι άνθρωποι συνεχίζουν να κοιτάνε τους αριθμούς στις οθόνες των ανταλλακτηρίων συναλλάγματος, φοβούμενοι μη τυχόν επαναληφθεί εκείνη η χειμωνιάτικη μέρα το 2014, όταν η αξία του ρωσικού νομίσματος έκανε μια απότομη και θεαματική βουτιά.

Βιβλία ιστορίας για τη Νέα Ρωσία βρίσκονται παντού εκτεθειμένα στις βιτρίνες των μοσχοβίτικων βιβλιοπωλείων, δίπλα σε αυτά για την ιστορία της Κριμαίας.

Μερικά ράφια πιο πέρα υπάρχουν στοίβες από φανταχτερά βιβλία για τη μόδα, την αυτοβελτίωση, και το design, τα οποία προτιμούν οι νεότεροι, που συχνάζουν σε εκθέσεις ζωγραφικής, και μπαράκια.

Αυτή η χιπ φιλοδυτική Μόσχα προέκυψε χάρη στις προσπάθειες κάποιων ανθρώπων που ζούσαν με μότο το act as if (φέρσου σαν να). Φαντάζονταν ότι ζούσαν στη δεκαετία του ’90, όχι στη Μόσχα αλλά στο Βερολίνο ή στη Νέα Υόρκη.

Προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν μικρόκοσμο με κουλτούρα και καθημερινή ένταση, ελπίζοντας πως κάποτε θα μεγαλώσει, και πως το όνειρό τους θα γίνει πραγματικότητα.

Θυμίζουν εκείνους τους αντιφρονούντες της ΕΣΣΔ που τα έβαζαν με το σύστημα ζώντας σαν αυτό να μην υπήρχε. Για να διατηρήσουν την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους, κοιτούσαν κατάματα την παράλογη πραγματικότητα και της έλεγαν στα μούτρα «δεν υπάρχεις». Ήταν ένα είδος άρνησης και διαφυγής.

Οι περισσότεροι Μοσχοβίτες απλά ζουν τη καθημερινότητά τους. Πίσω όμως από τη δημόσια επίδειξη πατριωτισμού και επιδεικτικής απάθειας, ένα ακόμη συναίσθημα όλο και δυναμώνει: Αυτό της αηδίας.

Η πόλη θυμίζει ένα θάλαμο όπου υπάρχουν πτώματα, τα οποία όμως όλοι προσποιούνται ότι δεν υπάρχουν.

Το μεγάλο πτώμα είναι βεβαίως ο πόλεμος με την Ουκρανία. Παρά την πρόσφατη εύθραυστη εκεχειρία, ο πόλεμος συνεχίζει να υπάρχει, με τον κόσμο να μη τον προσέχει, ούτε να μιλάει γι αυτόν. Λένε αστεία, καθησυχάζουν ο ένας τον άλλον, και πιστεύουν πως όλα θα πάνε καλά.

Ο ένας φιλοσοφεί, ο άλλος εκτοξεύει πατριωτικές κορώνες.

Όμως το πτώμα βρωμάει απαίσια. Κι αν δεν το κοιτάξεις, ίσως εξαφανιστεί.

Ίσως μια μέρα όλοι να ξυπνήσουν σε μια διαφορετική πραγματικότητα.

Ο φόβος και η αίσθηση της ματαιότητας κρύβουν το πτώμα.

Δεν είναι μόνο οι Μοσχοβίτες που σιωπούν. Στη πόλη Pskov, στα σύνορα με την Εσθονία, υπάρχουν αληθινά πτώματα. Πρόκειται για αλεξιπτωτιστές που σκοτώθηκαν στη διάρκεια μυστικής αποστολής στην ανατ. Ουκρανία. Τουλάχιστον 12 ονόματα είναι γνωστά. Ο εισαγγελέας όμως της περιοχής χαρακτήρισε το θέμα κρατικό απόρρητο.

Τα καλοκαίρι έγινε προσπάθεια να μη παραστούν τρίτοι στη κηδεία των στρατιωτών, και στο ενδιάμεσο αφαιρέθηκαν τα ονόματά τους από τους τάφους.

Τώρα υπάρχουν περισσότερα από 12 πτώματα. Σύμφωνα με τον τοπικό βουλευτή Lev Shlosberg, υπάρχουν και άλλοι νεκροί στρατιώτες της 76^ης αερομεταφερόμενης μεραρχίας, που σκοτώθηκαν τον Ιανουάριο. Κανένας όμως δεν μιλάει γι αυτό το θέμα στη πόλη. Οι περισσότεροι δεν θέλουν να ξέρουν τίποτα, λέει ο ανταποκριτής της Pskovskaya Gubernia, που αποκάλυψε τους θανάτους των στρατιωτών.

Έκπληκτος μάλιστα άκουσε γνωστούς του να τον ρωτάνε για ποιο λόγο γράφει γι αυτά τα ζητήματα!

Στη Ρωσία το ψέμα έχει καταστεί παραδοσιακή αξία, χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει το κράτος. Η τηλεόραση δημιούργησε έναν παράλληλο κόσμο όπου οι φασίστες ανέβηκαν στην εξουσία στην Ουκρανία, ένα ρωσόπουλο σταυρώθηκε από τον ουκρανικό στρατό, και η πτήση ΜΗ17 της Malaysia Airlines καταρρίφθηκε από ουκρανικό μαχητικό.

Για πολλούς, το περίεργο είναι ότι αυτός ο παράλληλος κόσμος είναι πιο συναρπαστικός από τον πραγματικό. Δεν έχουν συνηθίσει την πραγματικότητα και δεν έχουν τρόπο να δουν πίσω από τη προπαγάνδα.

Ο Πούτιν, οι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι, και ο λαός στους δρόμους μιλάνε χρησιμοποιώντας τις ίδιες φράσεις, που έχουν γίνει οι πυλώνες της κοσμοθέασής τους: «Θα νικήσουμε» και «οι Ρώσοι δεν παραδίνονται», ή «ο φασισμός δεν θα περάσει».

Κατά μία έννοια η Ρωσία αυτοαπομονώνεται σαν να λειτουργεί σε κενό, με όλο και λιγότερο διαθέσιμο οξυγόνο για να αναπνεύσει.

Ακόμη όμως και μέσα σε αυτό το χάος και τη φρίκη, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δεν θέλουν να ταυτιστούν με την πλειοψηφία.

Η λογική σκέψη και η ελευθερία του λόγου έχουν καταστεί πλέον υπαρξιακή ανάγκη…

Julia Smirnova

Ozy

Απόδοση: S.A.