Το 1984 του Όργουελ στην πράξη, εν έτει 2015 ….

Όλα αυτά τα περίεργα που ζούμε εδώ και τέσσερις μήνες, από τότε που ψηφίσαμε την ΕΛΠΙΔΑ, εμένα μου θυμίζουν έντονα τα όσα περιέγραψε στο κλασικό πλέον βιβλίο του «1984», ο George Orwell, το οποίο έγραψε το 1948, με ερέθισμα τον σταλινισμό της ΕΣΣΔ.

Πρόκειται για ένα σκοτεινό δυστοπικό μυθιστόρημα, που περιγράφει ένα στυγνό καθεστώς στην φανταστική χώρα της Ωκεανίας, η οποία ζει σε μια μόνιμη κατάσταση πολέμου, παρακολουθήσεων, καταπίεσης, χειραγώγησης της κοινής γνώμης, και υπό την συγκεντρωτική διακυβέρνηση ενός κόμματος (σοσιαλιστικού), στο οποίο κάνει κουμάντο μια προνομιούχα ελίτ, η οποία καταδιώκει κάθε αντίθετη φωνή, κάθε αντίθετη άποψη, και κάθε έκφανση ατομισμού…

Τα βασικά όπλα της ελίτ αυτής είναι η προπαγάνδα, με το περίφημο Newspeak, που αποτελεί την επίσημη γλώσσα του καθεστώτος, το οποίο, μεταξύ άλλων, διώκει και τα «εγκλήματα σκέψης» (thoughtcrimes).

Πρόκειται δηλαδή για ένα κατ εξοχήν τυραννικό καθεστώς, υπό τον μανδύα ενός  φιλολαϊκού σοσιαλιστικού ανθρωπιστικού κινήματος, που με επικεφαλής του τον σχεδόν «ημίθεο», ανέγγιχτο, αλάνθαστο,  και απλησίαστο ηγέτη του, τον Μεγάλο Αδελφό, δήθεν φροντίζει για τον λαό…

Ο βασικός ήρωας του μυθιστορήματος είναι ο δημόσιος υπάλληλος Winston Smith, που εργάζεται στο υπουργείο της Αλήθειας, και είναι υπεύθυνος για ζητήματα ιστορικού αναθεωρητισμού.

Η δουλειά του δηλαδή έγκειται στο να ρετουσάρει φωτογραφίες και να ξαναγράφει παλιά άρθρα και δημοσιεύματα των εφημερίδων, έτσι ώστε να ταιριάζουν ιστορικά με την εκάστοτε επικρατούσα κομματική καθεστωτική γραμμή. Με άλλα λόγια αυτό που κάνει είναι να προσαρμόζει τα ιστορικά και δημοσιογραφικά αρχεία με την όλο και πιο διαφορετική εκδοχή της αλήθειας που πλασάρει το κόμμα κάθε τόσο και ανάλογα με τις συγκυρίες. Μάλιστα τα αρχικά κείμενα καίγονται σε μια «τρύπα μνήμης», ενώ οι διαγραφέντες άνθρωποι καθίστανται «μη άνθρωποι» (unpersons).

Το 1984 έχει καθιερώσει πλέον στην αγγλική γλώσσα αλλά και στην αγγλοσαξονική κουλτούρα (και όχι μόνο)  πάμπολλους όρους όπως π.χ. Big Brother, doublethink, thoughtcrime, Newspeak, Room 101, telescreen, 2 + 2 = 5, κλπ.

Παράλληλα καθιέρωσε και τον όρο «οργουελικό» για οτιδήποτε περιγράφει στην πολιτική σκηνή την εξαπάτηση, τις παρακολουθήσεις, και την χειραγώγηση ή την αλλαγή της επίσημης ιστορίας, έτσι ώστε να ταυτίζεται με ότι θέλει να περάσει το όποιο απολυταρχικό καθεστώς.

Ένας από τους πιο κρίσιμους για το βιβλίο όρους είναι το blackwhite, ο οποίος, όπως και άλλοι στα πλαίσια του Newspeak, έχει δυο αμοιβαία αντιφατικές σημασίες ή έννοιες. Όταν αναφέρεται σε κάποιον αντίπαλο του καθεστώτος, σημαίνει την συνήθεια του να ονομάζεται το μαύρο άσπρο, παρά την πραγματικότητα.

Όταν αναφέρεται σε κάποιο μέλος του κόμματος, τότε σημαίνει απόλυτη αφοσίωση στην διαστρέβλωση της αλήθειας, δηλαδή ότι το μαύρο είναι όντως άσπρο, αρκεί έτσι να υπαγορεύει η κομματική πειθαρχία.

Σας θυμίζει κάτι;

Παράλληλα, πέραν των παραπάνω, το blackwhite επίσης σημαίνει το να πιστεύει πραγματικά κανείς ότι το μαύρο είναι άσπρο, ή μάλλον να το «γνωρίζει», να το έχει εμπεδώσει δηλαδή, και μάλιστα να έχει ξεχάσει ότι κάποτε ίσχυε κάτι άλλο.

Για να το πετύχει αυτό το καθεστώς, απαιτείται μια διαρκής προσπάθεια αλλαγής του παρελθόντος, η οποία επιτυγχάνεται εκ μέρους του μέσα από ένα παντελώς χειραγωγούμενο σύστημα σκέψης (doublethink) και ελέγχου της σκέψης,  που αφορά  στα πάντα.

Χοντρικά, το doublethink είναι η δυνατότητα να έχει κανείς δυο διαφορετικές αντιφατικές γνώμες για ένα πράγμα… ταυτόχρονα. Και μάλιστα να αποδέχεται και τις δυο!

Κάτι που σήμερα βλέπουμε μέσα στον Σύριζα, όπου χωράνε όλες οι απόψεις, όσο αντιφατικές κι αν είναι μεταξύ τους. Και ευρώ και δραχμή, και Βενεζουέλα και Ελβετία, και Αμερική και Κούβα, και ΕΕ και Ρωσία, και πάει λέγοντας…

Στο βιβλίο, ο κόσμος της Ωκεανίας  ζει μέσα στη γενικευμένη φτώχια, πεινάει, ενώ οι αρρώστιες και η βρώμα αποτελούν τον κανόνα.

Οι πόλεις είναι διαλυμένες, η εγκληματικότητα κυριαρχεί παντού, και όλα αυτά οφείλονται, υποτίθεται, στα αποτελέσματα ενός παλαιότερου εμφύλιου ατομικού πολέμου, που συνεχίζεται εν μέρει, πλην όμως ο εχθρός πολύ πιθανόν να ήταν και να είναι  φανταστικός, και ότι έγινε να οφείλεται σε πυραύλους και βόμβες της ίδιας της Ωκεανίας, με τελικό σκοπό τον απόλυτο έλεγχο του μόνιμα φοβισμένου πληθυσμού από πλευράς του καθεστώτος!

Το προλεταριάτο της Ωκεανίας (οι proles) ζει στην εξαθλίωση, και το σύστημα το ελέγχει πλήρως μέσω του αλκοόλ, της πορνογραφίας, και του εθνικού τζόγου(!!!! ώπα)!

Βέβαια, τα κέρδη των λαχείων ουδέποτε αποδίδονται στους τυχερούς, αλλά αυτό δεν το ξέρει κανένας αφού το σύστημα της προπαγάνδας είναι τέτοιο, που είπαμε: κάνει το μαύρο άσπρο.

Το βιοτικό επίπεδο είναι σε γενικές γραμμές ιδιαίτερα χαμηλό, με τα καταναλωτικά αγαθά πάντα σε ανεπάρκεια, και τα όποια διαθέσιμα να είναι εξαιρετικά χαμηλής ποιότητας. Μάλιστα, ενώ το κόμμα συνεχώς προπαγανδίζει την αυξημένη παραγωγή σε μπότες, ο μισός και πλέον πληθυσμός κυκλοφορεί ξυπόλητος!

Σύμφωνα πάντα με το κόμμα, η πενία είναι μια απαραίτητη θυσία εξαιτίας του συνεχιζόμενου «πολέμου», αλλά αυτό ισχύει μόνο για τη μάζα, αφού τα μέλη της κομματικής νομενκλατούρας έχουν στη διάθεσή τους άφθονα προϊόντα και αγαθά, υψηλής ποιότητας.

Βασικό στοιχείο του κόσμου που περιγράφει ο Orwell είναι η λογοκρισία.

Γι αυτό και υπάρχει ολόκληρο υπουργείο Αλήθειας, με μοναδικό σκοπό την στοχευμένη αλλοίωση φωτογραφιών και ιστορικών αρχείων, που κάθε τόσο «εξελίσσονται» με πρώην πρωταγωνιστές να εξαλείφονται,  και ανύπαρκτους να παρουσιάζονται ως πραγματικοί.

Η προπαγάνδα είναι τέτοια, που μέσα από συνεχώς προβαλλόμενα χαλκευμένα βίντεο στις γιγαντοοθόνες,  όλα δείχνουν ότι η οικονομία ανθεί, το έθνος βασιλεύει, ο πόλεμος κερδίζεται, κ.ο.κ ενώ στην πραγματικότητα το όλο σύστημα έχει βουλιάξει προ πολλού. Οι «υπήκοοι» όμως, ζαλισμένοι και υπνωτισμένοι από τον συνεχή καταιγισμό ψευδών και παραποιημένων ειδήσεων πιστεύουν ότι όντως ζουν στον καλύτερο δυνατόν κόσμο! Γεμάτοι από αξιοπρέπεια!

Εκτός από όλα τα παραπάνω, ένα ακόμη χαρακτηριστικό της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει ο ήρωας, είναι η απόλυτη γραφειοκρατία.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής είναι όταν ο Winston περιγράφει το πώς ένα απλούστατο ζήτημα, όπως είναι η αντικατάσταση ενός σπασμένου τζαμιού, χρειάζεται αρκετές εγκρίσεις από διάφορες επιτροπές και υποεπιτροπές, με αποτέλεσμα η όλη διαδικασία να διαρκεί χρόνια ολόκληρα…

Αναφορικά με την γενικευμένη παρακολούθηση των «υπηκόων», αρκεί να αναφέρουμε ότι όλα τα μέλη του κόμματος και οι κατοικίες τους παρακολουθούνται από κάμερες ενσωματωμένες σε οθόνες, οι οποίες παίζουν διπλό ρόλο: Και μεταδίδουν συνεχή προπαγάνδα, και παρακολουθούν. Κανείς δεν μπορεί να τις απενεργοποιήσει.

Το αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει η παραμικρή ιδιωτικότητα, αφού οι εν λόγω (διπλής κατεύθυνσης) οθόνες υπάρχουν (μαζί με μικρόφωνα) και σε κάθε ένα δημόσιο χώρο.

Η αλληλογραφία ανοίγεται και ελέγχεται συστηματικά, ενώ η αστυνομία της σκέψης, με τους μυστικούς της πράκτορες παρακολουθεί και καταγγέλλει κάθε πολίτη που πιθανόν να σκέφτεται διαφορετικά.

Μάλιστα τα μικρά παιδιά ενθαρρύνονται στο να αναφέρουν κάθε ύποπτη συμπεριφορά των ενηλίκων, ακόμη και των ίδιων των γονιών τους στις αρμόδιες αρχές.

Η κάθε ατομική εκδήλωση, όσο ανούσια ή δευτερεύουσα, όπως μια περίεργη γκριμάτσα, αποτελεί λόγω δίωξης.

Με αυτό το σύστημα λοιπόν, άπαντες οι πολίτες θέλουν δεν θέλουν είναι απόλυτα υπάκουοι στο καθεστώς.

Μια  άλλη χαρακτηριστική λεπτομέρεια του 1984 είναι το γεγονός ότι οι προλετάριοι είναι σχετικά πιο ελεύθεροι και λιγότερο ελεγχόμενοι από το καθεστώς, απ ότι η μεσαία τάξη, κι αυτό με το σκεπτικό ότι για τον Μεγάλο Αδελφό η μεσαία τάξη, και όχι η κατώτερη είναι παραδοσιακά πιο επικίνδυνα επαναστατική!

Γι αυτό και η παρακολούθηση των μικροαστών είναι εντονότερη, ενώ τους δίνουν και την ευκαιρία ανέλιξης μέσω της ένταξής τους στο κόμμα, κάτι που δεν ισχύει για το ακίνδυνο πολιτικά προλεταριάτο, στο οποίο επιτρέπονται αρκετές ελευθερίες, μιας και διανοητικά υστερεί, και άρα δεν αποτελεί απειλή για το καθεστώς.

Δεν ξέρω για εσάς, αλλά εμένα όλα αυτά μου τα θύμισαν οι περήφανες εποχές που ζούμε από την 25^η Ιανουαρίου και εντεύθεν.

Με μπόλικο οργουελισμό, διανθισμένο πρόσφατα και με μπόλικο μακαρθισμό (για τον οποίο θα επανέλθω με άλλο άρθρο), και όλα αυτά πασπαλισμένα με άφθονη εθνική αξιοπρέπεια και ταρατατζούμ.

Εν κατακλείδι, ο Όργουελ είχε απόλυτο δίκιο, είχε προβλέψει πολλά, και όχι μόνο αυτό, αλλά οι μεγαλόσχημοι του Σύριζα (όπως ο κάθε δικτάτορας) μάλλον τον έχουν ως ευαγγέλιο… Αν όχι ο Αλέξης, που δεν πιστεύω να μπορεί να διαβάσει κείμενο χωρίς εικόνες, σίγουρα η Ζωζώκα , ο Μπαρουφάκης, και δυο τρεις άλλοι.

Όσο για τη Ραχήλ, τον Στρατούλη, τον Πάντζα, και άλλους τέτοιους γραφικούς, αυτοί μάλλον είναι οι χρήσιμοι ηλίθιοι του συριζέικου συστήματος, που μας έχει τυλίξει σαν αράχνη.

Αυτά…

Strange Attractor