Δυο διαφορετικές γενιές, που τα είδαν όλα…

Πάντα με απασχολούσε το πώς μια συγκεκριμένη γενιά ανθρώπων, αυτή του παππού μου, είδε και έζησε στη διάρκεια της ζωής της τόσα καινούργια πράγματα, όσα δεν είχαν δει και ζήσει όλοι μαζί οι άνθρωποι από καταβολής κόσμου…

Οδός Αγίου Νικολάου με Κασσάνδρου γωνία

Αναφέρομαι π.χ. στους συνομήλικους του παππού μου, ο οποίος γεννήθηκε το 1888 και πέθανε πλήρης ημερών το 1975...

Όταν γεννήθηκε, η Ελλάδα ήταν μια καθυστερημένη οικονομικά (και όχι μόνο)  αγροτική χώρα, όπου οι περισσότεροι κάτοικοί της δουλεύανε ολημερίς στα χωράφια ή φυλούσαν πρόβατα και γίδια. Ακόμη κι αυτές οι δουλειές γίνονταν με πρωτόγονα μέσα, όχι πολύ διαφορετικά από αυτά που υπήρχαν πριν από χιλιάδες χρόνια.

Η ζωή ήταν σκληρή, και μετά πέθαινες… μάλιστα πολλά παιδάκια πέθαιναν από αρρώστιες που σήμερα δεν υπάρχουν καν, ή που αν υπάρχουν ελέγχονται πλήρως με εμβόλια κλπ.

Σε αυτόν τον «αρχαίο» κόσμο γεννήθηκε ο παππούς μου, που ευτυχώς τον πρόλαβα για λίγο, αν και δεν είχα αρκετό μυαλό για να τον ανακρίνω, αφού αυτά που έζησε είναι πλέον ιστορία, και με την ιστορία έχω μια τρέλα.

Ένα κόσμο όπου όταν γεννήθηκε οι μετακινήσεις γίνονταν με κάρα και με βοϊδάμαξες, και που όταν πέθανε ο άνθρωπος είχε ήδη πάει στη σελήνη!

Και στο ενδιάμεσο εφευρέθηκαν τα πάντα όλα. Όλα αυτά που σήμερα θεωρούμε δεδομένα, και που δεν ήταν ούτε καν όνειρο την εποχή που γεννήθηκε ο συγκεκριμένος άνθρωπος.

Είδε δηλαδή στη διάρκεια της ζωής του να γίνονται πραγματικότητα ο ηλεκτρισμός, το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο, ο τηλέγραφος, τα ασανσέρ, τα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα, τα ελικόπτερα, η τηλεόραση, τα καλοριφέρ, το σινεμά, τα κομπιούτερ, τα διαστημόπλοια, τα μαγνητόφωνα, τα βίντεο, τα τρανζίστορ, οι μοτοσικλέτες, οι ασύρματοι, τα πικάπ, τα φάρμακα, τα εμβόλια, κλπ κλπ.

Χώρια οι πόλεμοι… αφού θεωρητικά ο συγκεκριμένος άνθρωπος θα μπορούσε να έχει πολεμήσει, ως τα 50 του και μόνο, στους Βαλκανικούς πολέμους, στον Α’ΠΠ, στην Μικρασιατική εκστρατεία, στον Β’ ΠΠ, στον εμφύλιο, ίσως και στη Κορέα…

Κι όλα αυτά σε μια μόνο ζωή! Τι να λέμε… 

Μια άλλη εξίσου προνομιούχα γενιά είναι και η δική μου, που γεννήθηκα το 1961.

Προνομιούχα για πολλούς λόγους, αλλά ο κυριότερος είναι ότι έκλεισα αισίως (προ καιρού) τα 50 χωρίς να χρειαστεί να πολεμήσω!

Ακούγεται ξεκάρφωτο αλλά σκεφθείτε ότι η συγκεκριμένη κλάση, η δική μου δηλαδή, είναι η μόνη περίπτωση σε ολόκληρη την γνωστή ελληνική (νέα και αρχαία) ιστορία, που κάποιος έπιασε τα 50  και δεν χρειάστηκε να επιστρατευτεί, αφού από τα 18 μου και μετά ΔΕΝ έγινε ούτε πόλεμος ούτε έστω μια απλή σύρραξη, ώστε θεωρητικά να μπορούσα να είχα συμμετάσχει. Οι λίγο μεγαλύτεροί μου ίσως να τους τύχαινε να πολεμήσουν στην Κύπρο. Όσο για τους πιο πριν… αφήστε τα να πάνε. Κάθε τόσο πόλεμοι, χούντες, κλπ.

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο η δική μου γενιά είναι «προνομιούχα»  είναι το γεγονός ότι πρόλαβα να δω μια άλλη Ελλάδα. Την Ελλάδα που σήμερα θυμόμαστε μόνο μέσα από τις ασπρόμαυρες ταινίες τα απογεύματα της Κυριακής.

Την Ελλάδα του χωματόδρομου, της γειτονιάς, των ελάχιστων αυτοκινήτων, κλπ.

Πρόλαβα δηλαδή μια Ελλάδα η οποία για τον 8χρονο γιο μου φαντάζει αρχαίο (φανταστικό) παρελθόν. Φαντάζει απίστευτη.

Ναι, ακόμη θυμάμαι τα ανοιχτά σκουπιδιάρικα φορτηγά, όπου οι νοικοκυρές άδειαζαν μέσα μόνες τους τους τενεκεδένιους κουβάδες με τα καθημερινά σκουπίδια, θυμάμαι τους πλανόδιους μανάβηδες με τα κάρα και τα γαϊδουράκια, θυμάμαι τους παγοπώλες, τους ακονιστές μαχαιριών, αυτούς που έπλεκαν ψάθινες καρέκλες κατά παραγγελία μέσα στο δρόμο, τους διάφορους χαμάληδες, τους πλανόδιους γιαουρτάδες, τα καφενεία και τα κουτούκια με γκαζόλαμπες αντί για ηλεκτρικό ρεύμα, τις μονοκατοικίες με τουλούμπες για νερό, και άλλα τέτοια απίστευτα και όμως αληθινά.

Και όλα αυτά, όχι σε κανένα απομονωμένο ορεινό χωριό, αλλά ντάλα κέντρο στη Θεσσαλονίκη, στην οδό Κασσάνδρου όπου μεγάλωσα.

Αυτές τις εικόνες τις θυμάμαι πολύ καλά, γιατί τις έβλεπα καθημερινά από το μπαλκόνι του σπιτιού μου, ή κάνοντας βόλτες,  και μου έχουν καρφωθεί στη μνήμη. Που να ήξερα τότε, ότι αυτές οι εικόνες σήμερα θα ήταν μακρινή ιστορία, κάτι σαν ντοκιμαντέρ… και ότι ο δικός μου ο γιος θα τις βλέπει στην τηλεόραση και θα αμφιβάλλει αν όντως εγώ ζούσα εκείνα τα πολύ παλιά (γι αυτόν) πρωτόγονα χρόνια.

Η γενιά μου λοιπόν είχε την τύχη να ζήσει σε μια διαφορετική Ελλάδα, που στη συνέχεια άλλαξε ριζικά, και που έγινε αυτό το χάλι που ζούμε σήμερα.

Είχε την τύχη να προλάβει τις οικογένειες να βάζουν τα καλά τους και να πηγαίνουν τα βράδια βόλτα στην παραλία, ή για γλυκό στον … Πούλιο, τους άνδρες κοστουμαρισμένους να μαζεύονται  κάθε Κυριακή πρωί έξω από το γαλατάδικο της γειτονιάς, και μετά να πηγαίνουν στο γήπεδο… τις νοικοκυρές να πηγαίνουν το μοναδικό φαγητό με κρέας (αυτό της Κυριακής) μέσα στο ταψί στον φούρνο της γειτονιάς για ψήσιμο… και άλλα τέτοια απίστευτα.

Μπάλα στον Άη Δημήτρη

Ακόμη θυμάμαι την τηλεόραση μάρκας ΟΥΡΑΝΙΑ που έφερε σπίτι ο μπαμπάς μου το 1966(!) όταν δεν υπήρχε καν τηλεοπτικό πρόγραμμα, πλην μιας ώρας δοκιμαστικών εκπομπών από την ΔΕΘ. Και όμως μαζεύονταν όλη η πολυκατοικία στο μικρό μας διαμέρισμα για να έρθει 6 η ώρα το απόγευμα και να δούμε τον μίμο Άντριους μέσα από στατικά χιόνια…

Θυμάται πια κανείς τους πειρατικούς ραδιοσταθμούς; Που τότε ήταν καθεστώς;

Θυμάται κανείς την απόλυτη εξουσία του χωροφύλακα; Που με στολή εξόδου, πηλίκιο, και χωρίς όπλο μπορούσε τότε να κουμαντάρει δεκάδες «τεντιμπόιδες»;

Θυμάται κανείς το κούρεμα εν χρω; Τα γυμνάσια αρρένων και θηλέων; Το κλασικό και το πρακτικό; Τον υποχρεωτικό εκκλησιασμό; Τα απογευματινά (την μισή εβδομάδα) σχολεία; Τα εξαήμερα;

Και όμως έτσι ήταν τότε τα πράγματα, και η γενιά μου τα πρόλαβε.

Τόσο μακρινά, που ακόμη κι εγώ ο ίδιος αναρωτιέμαι αν τα έζησα όντως ή αν τα φαντάστηκα…

Σκεφτείτε δηλαδή τι έχει να θυμάται ο … Μητσοτάκης;

Strange Attractor