Ο θρόνος του τσάρου Πούτιν τρίζει…

Στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου που έδωσε στο Κρεμλίνο ο πρόεδρος Πούτιν, παρουσία 1.400 περίπου δημοσιογράφων, είδαμε από μέρους του ένα ακόμη ρεσιτάλ αυτοπεποίθησης και παντελούς έλλειψης λογοδοσίας.

Ο Ρώσος ηγέτης μίλησε για τα οικονομικά προβλήματα της χώρας του: Την δραματική πτώση της τιμής του πετρελαίου, την μείωση κατά 3.7% του ρωσικού ΑΕΠ, τον πληθωρισμό του 12.3%, και την μείωση των εισοδημάτων.

Στην συνέχεια «έπνιξε» το ακροατήριό του σε οικονομικά στατιστικά στοιχεία που όμως δεν επηρεάζουν την καθημερινότητα του πολίτη, αλλά ακούγονται αισιόδοξα, σε αντίθεση με τις «μαύρες» προβλέψεις για την ρωσική οικονομία, που αναφέρουν ανεξάρτητοι αναλυτές, Ρώσοι και ξένοι, αλλά ακόμη και μέλη του υπουργικού συμβουλίου…

Οι αναλυτές μιλάνε για μια παρατεταμένη κρίση, με τον Πούτιν να θεωρεί ότι «την αφήνουν πίσω τους». Όπως είπε, ο προϋπολογισμός βασίζεται στην τιμή των $50 για το βαρέλι πετρελαίου, την ώρα που η πραγματική τιμή του έχει πέσει κάτω από τα $40. «Θα πρέπει να κάνουμε κάποιες διορθώσεις», είπε, χωρίς να διευκρινίσει τι και που. Τον περασμένο μήνα ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι οι αυξήσεις φόρων είναι αναπόφευκτοι, ενώ ήδη ξεκίνησαν περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες.

Ο Πούτιν επίσης υποβάθμισε το κόστος της στρατιωτικής εμπλοκής στη Συρία, που «δεν επιβαρύνει σοβαρά τον προϋπολογισμό», είπε. Μάλιστα, με ιδιαίτερο κυνισμό περιέγραψε τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς στη Συρία ως το τέλειο υποκατάστατο των εκπαιδευτικών ασκήσεων. «Δεν υπάρχει καλύτερη άσκηση…», είπε. Και πρόσθεσε ότι οι Ρώσοι μπορούν κάλλιστα να συνεχίσουν τις εκεί «ασκήσεις» χωρίς να επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός! Για το ανθρώπινο κόστος της επέμβασης στη Συρία δεν ανέφερε τίποτα. Πριν από μερικές ημέρες, η Wall Street Journal έγραψε πως εννιά Ρώσοι στρατιωτικοί εργολάβοι σκοτώθηκαν στην Συρία τον Οκτώβριο.

Ο ατρόμητος ακτιβιστής κατά της διαφθοράς Alexey Navalny δημοσιοποίησε πρόσφατα ένα φιλμ, στο οποίο υπάρχουν σοβαρές κατηγορίες εναντίον του Γενικού Εισαγγελέα Yuri Chaika. Σε αυτό φαίνεται ένα ολοκαίνουργιο πεντάστερο ξενοδοχείο στην Ελλάδα, που ανήκει στον γιο του και στην πρώην σύζυγο του αναπληρωτή του. Η ίδια γυναίκα φαίνεται να έχει στενές επιχειρηματικές σχέσεις με τις συζύγους καταδικασμένων μελών συμμορίας, που ήταν μπλεγμένοι σε δολοφονίες και βιασμούς. Ο γιος του φέρεται να συμμετέχει σε βίαιες εξαγορές επιχειρήσεων στη Σιβηρία.

Η ταινία βασίζεται σε νομικά ντοκουμέντα, και την έχουν ήδη παρακολουθήσει 3.8 εκατομμύρια άνθρωποι.

Ερωτηθείς για τις κατηγορίες αυτές, ο Πούτιν τις χαρακτήρισε ως «προβλήματα δευτερεύουσας σημασίας» που συμβαίνουν παντού. Χρειάζεται να ερευνήσουμε προσεκτικά αν έγινε παράβαση νόμου, είπε.

Ο ίδιος ο Chaika δηλώνει αθώος, και όπως λέει η ταινία χρηματοδοτήθηκε από τον William Browder, ιδρυτή του Hermitage Capital, και πολέμιο του Πούτιν, με την στήριξη των μυστικών υπηρεσιών. Από την πλευρά του ο Browder επιμένει ότι δεν έχει καμία σχέση με την ταινία, ενώ ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου δήλωσε πως «δεν ενδιαφερόμαστε, αφού οι κατηγορίες αφορούν στον γιο του Γεν. Εισαγγελέα, και όχι στον ίδιο».

Μια εξίσου θολή απάντηση δόθηκε από τον Ρώσο ηγέτη σε ερώτημα σχετικό με την εμπλοκή ενός κυβερνήτη στον ξυλοδαρμό του δημοσιογράφου Oleg Kashin.

Έδωσε επίσης μια σοκαριστικά κυνική απάντηση σε ερώτηση για τις έρευνες σχετικά με την δολοφονία ενός επιφανούς πολιτικού, του Boris Nemtsov, που δολοφονήθηκε τον Φεβρουάριο κοντά στο Κρεμλίνο. Πριν δώσει την ηθικά αποδεκτή και τυπική απάντηση ότι το έγκλημα θα ερευνηθεί σε βάθος, και θα βρεθούν οι ένοχοι, ο Πούτιν ομολόγησε ότι «ποτέ δεν χαλάσαμε τις σχέσεις μας, αλλά εκείνος επέλεξε τον δρόμο της πολιτικής διαμάχης, των προσωπικών επιθέσεων, κλπ. Σε αυτά είμαι συνηθισμένος. Δεν ήταν μόνος του», προσθέτοντας ότι «όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι θα έπρεπε να δολοφονηθεί»!

Όσον αφορά στη Τουρκία, ο Πούτιν ήταν ιδιαίτερα πολεμοχαρής. Ξαναμίλησε για πισώπλατο μαχαίρωμα, και υπογράμμισε ότι δεν γνώριζε τίποτα για τους λεγόμενους Τουρκομάνους, στην περιοχή των οποίων καταρρίφθηκε το ρωσικό βομβαρδιστικό. Όπως είπε, οι Τούρκοι θα έπρεπε να σηκώσουν το τηλέφωνο και να ζητήσουν από την ρωσική αεροπορία να μη χτυπάει κάποιες συγκεκριμένες περιοχές. Πάντως, στα τέλη Νοεμβρίου, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τον Ρώσο πρέσβη και του διαμαρτυρήθηκε για τους έντονους βομβαρδισμούς των χωριών των Τουρκομάνων στη Βόρεια Συρία. Όπως ανακοίνωσε τότε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, «τονίσαμε ότι η δράση της Ρωσίας δεν καταπολεμά την τρομοκρατία αλλά πολίτες και χωριά των Τουρκομάνων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες».

Ο Πούτιν δεν έδειξε να ενδιαφέρεται για αυτές και άλλες ασυνέπειες. Μπορεί να συζητηθούν σε κάποια ανεξάρτητα μέσα, ή στο ίντερνετ, αλλά τα πιστά σε αυτόν τηλεοπτικά κανάλια ποτέ δεν πρόκειται να τις αναφέρουν.

Εκτός από τις διάφορες ασυνέπειές του, ο Πούτιν χαρακτηρίζεται και από την προβληματική  διαχείριση της όλης κατάστασης της χώρας.  Ο Nemtsov δολοφονήθηκε χωρίς κανείς να καταλάβει το γιατί, ενώ υπάρχουν σε εξέλιξη και αρκετές «ενδοοικογενειακές» διαμάχες στους κόλπους της κυβερνώσας ελίτ, οι οποίες σιγά σιγά βγαίνουν στη δημοσιότητα.

Ο Τσετσένος ηγέτης Ramzan Kadyrov λέγεται πως είναι στα μαχαίρια με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφάλειας. Η ηγεσία της Τσετσενίας, και οι αρχές ασφαλείας της, φέρονται να σαμποτάρουν τις έρευνες για την εξιχνίαση της εν ψυχρώ εκτέλεσης του  Nemtsov. Αρκετοί κυβερνήτες έχουν συλληφθεί το περασμένο διάστημα, ενώ προβλέπονται ακόμη περισσότερες συλλήψεις περιφερειακών «αρχόντων». Ένας στρατηγός της αστυνομίας που του ασκήθηκε δίωξη όταν τα χάλασε με αξιωματούχους της ασφάλειας, πήδηξε (ή εκπαραθυρώθηκε) από το παράθυρο του κελιού του. Και όλα αυτά ταυτόχρονα με την ραγδαία υποβάθμιση της ρωσικής οικονομίας.

Ο Πούτιν συχνά χαρακτηρίζεται ως νέος Τσάρος. Η εξουσία του είναι αναμφισβήτητη και ανεξέλεγκτη. Όλοι αναγνωρίζουν την ισχύ του, και όλοι του υπόσχονται αφοσίωση. Όμως είτε ασχολείται με πολέμους και γεωπολιτικά ζητήματα, είτε απλά βαριέται, το πολιτικό περιβάλλον της Ρωσίας γίνεται όλο και πιο χαοτικό.

Μπορεί να είναι ο νέος Τσάρος, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο το κατά πόσο διατηρεί τον έλεγχο της κατάστασης…

The New Yorker

Απόδοση: S.A.