Η πολυπολιτισμικότητα απέτυχε παταγωδώς!

Η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel δήλωσε πριν από μερικές μέρες ότι η πολυπολισμικότητα είναι μια απάτη. Το έχει ξαναπεί κάποιες λίγες φορές στο παρελθόν, αλλά σήμερα η άποψή της έχει ιδιαίτερη σημασία εξαιτίας της γενικότερης συζήτησης που γίνεται στην Ευρώπη για το ζήτημα της μετανάστευσης.

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η ευρωπαϊκή πολυπολιτισμικότητα δεν έχει καμιά σχέση με την αμερικανική αντίληψη περί «χωνευτηρίου». Η αμερικανική αντίληψη θέλει όλους τους Αμερικάνους, με την πάροδο των γενεών, να αναπτύσσουν έναν ενιαίο πυρήνα γλωσσικών και πολιτισμικών αξιών. Θα συνεχίζουν να θυμούνται και να τιμούν την ιδιαίτερη πολιτισμική τους παράδοση, και ίσως να ασκούν στοιχεία της τόσο ιδιωτικά όσο και δημόσια. Γι αυτό και η Νέα Υόρκη έχει την παρέλαση της την ημέρα του Αγίου Πατρικίου, την ίδια ώρα που οι παρελαύνοντες έχουν υιοθετήσει την πλειονότητα των πολιτισμικών κανόνων, παραδεχόμενοι ότι οι πόλεμοι μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών δεν τους αρέσουν. Η πολιτισμική ταυτότητα είναι μια διαφορά, δεν είναι μια ριζοσπαστική διάκριση...

Αυτό ίσως να συμβαίνει επειδή οι ΗΠΑ είναι ένα τεχνητό έθνος, χτισμένο γύρω από ένα βασικό πλαίσιο αξιών των ιδρυτών του, σε συνδυασμό με τις αξίες των μεταναστών, που δεν παραβιάζουν τις πρώτες, αλλά απλά προσθέτουν επιστρώσεις εμπειρίας, σοφίας, και εκκεντρικότητας στο αρχικό μίγμα. Ακόμη και όταν οι Ιρλανδοί ίδρυσαν καθολικά σχολεία τον 19^ο  αιώνα ως εναλλακτικά των δημοσίων σχολείων, με την πάροδο του χρόνου αυτή η διαφορετικότητα κατέληξε σε μια νοσταλγία για εποχές που κανένας ζωντανός δεν πρόλαβε. Όσο τεχνητές και αν ήταν οι ΗΠΑ, αυτό από μόνο του απέδειξε το ξελόγιασμα που προσφέρουν.

Η ευρωπαϊκή εκδοχή της πολυπολιτισμικότητας είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη της Αμερικής. Απορρίπτει την ιδέα ότι υπάρχει κάποιος κοινός πυρήνας αξιών, σε αυτή την περίπτωση γερμανικός, και απορρίπτει την απαίτηση οι μετανάστες συν τω χρόνω να αποδεχτούν αυτές τις αξίες. Στην πραγματικότητα απορρίπτεται η άποψη ότι κάτι μπορεί να είναι εγγενώς καλύτερο από κάτι άλλο.

Συνεπώς, δεν απορρίπτεται η «γερμανικότητα», απλά δεν την βλέπουν σαν καλύτερη ή χειρότερη από οτιδήποτε άλλο. Για να το πούμε απλά, κάποιος δεν χρειάζεται να γίνει Γερμανός.

Η ευρωπαϊκή πολυπολιτισμικότητα θέλει του μετανάστες να διατηρούν τις θεμελιώδεις αξίες τους ζώντας παράλληλα με τους ντόπιους, χωρίς να δημιουργείται ένας νέος πυρήνας που θα διευκόλυνε την επιμιξία.

Οι Καθολικοί αντιμετώπισαν τους Προτεστάντες στην Βόρεια Ευρώπη κατά τον 19^ο αιώνα και αργότερα, αντί να συνενωθούν. Με τον καιρό αυτό ξεθώριασε, και ο ιρλανδικός καθολικισμός εξελίχθηκε σε κάτι που δεν είναι πλέον αντίθετο με τον ενιαίο πυρήνα. Η πολυπολιτισμικότητα δεν απαιτούσε από τον μετανάστη να ενταχθεί, αλλά ούτε και πρόσφερε κάποιο πλαίσιο για να διευκολύνει αυτή την ένταξη.

Ως αποτέλεσμα, οι τεράστιοι αριθμοί Μουσουλμάνων μεταναστών ενθαρρύνθηκαν στο να διαφέρουν, διατηρώντας τα δικά τους ήθη και έθιμα. Κάτι ανάλογο θα ήταν αν οι Ιρλανδοί Καθολικοί ενθαρρύνονταν από τους κυρίαρχους Άγγλους Προτεστάντες να παραμείνουν ως είναι, δηλαδή να βλέπουν τους Άγγλους ως τους ιστορικούς τους αντιπάλους, και τον Προτεσταντισμό ως αίρεση. Το να διατηρούν την δική τους κουλτούρα και αξίες, θα σήμαινε να διατηρούν το ιστορικό τους μίσος που είχε γεννήσει ουκ ολίγους πολέμους. Στην πράξη αυτό θα σήμαινε ότι θα μεταφέρονταν στην Αμερική οι θρησκευτικοί πόλεμοι της Ευρώπης. Σίγουρα στις αρχές υπήρχαν εντάσεις, όμως αυτές εξασθένησαν με τον καιρό λόγω της «αντοχής» του πυρήνα και του ταυτόχρονου ανοίγματός του στο νέο.

Ιστορικά, οι εντάσεις και οι συγκρούσεις μεταξύ Ισλάμ και Χριστιανισμού υπάρχουν εδώ και χίλια χρόνια. Ως αποτέλεσμα, ένας μεγάλος αριθμός Μωαμεθανών έχουν μια βαθιά καχυποψία απέναντι στους Ευρωπαίους Χριστιανούς, οι οποίοι συνήθιζαν να προσεύχονται για προστασία από τους κομήτες και τους … Τούρκους. Όσο οι Μωαμεθανοί εξασθενούσαν στρατιωτικά, τόσο ξεχνιόντουσαν αυτές οι προσευχές. Και μπορεί να μην εκτιμούσαν ιδιαίτερα τους Μουσουλμάνους, όμως οι Ευρωπαίοι έπαψαν να τους μισούν όπως παλιότερα.

Οι Μουσουλμάνοι υπέστησαν αιώνες ευρωπαϊκών κατακτήσεων. Για αυτούς, οι σταυροφορίες δεν αποτελούν αρχαία ιστορία, αλλά επαναλήφθηκαν κατά τον 20^ο αιώνα. Έρχονται στην Ευρώπη επειδή ζούσαν στην φτώχια, και βλέπουν την Ευρώπη ως ένα μέρος όπου μπορούν να ζήσουν καλύτερα. Υπ αυτήν την έννοια, ήταν κάτι σαν την μετανάστευση προς την Αμερική, με την μόνη εξαίρεση ότι δεν υποχρεώνονταν να υιοθετήσουν την γερμανική κουλτούρα, κάτι που άλλωστε δεν ήθελαν. Η Γερμανία δεν τους τράβηξε προς αυτήν, αυτοί έσπρωξαν να μπουν. Παρέμειναν ξεχωριστοί, με τις αξίες με τις οποίες γεννήθηκαν και οι οποίες δεν φθάρθηκαν ούτε από τον χρόνο αλλά ούτε και από την χώρα φιλοξενίας τους.

Από την πλευρά τους, οι Ευρωπαίοι προσποιούνταν ότι η πολυπολιτισμικότητα ήταν μια μορφή ανοχής. Και μπορεί έτσι να είχε σχεδιαστεί.

Στην πραγματικότητα όμως ήταν ένα γκέτο χωρίς τείχη. Πίσω από την προθυμία για αποδοχή της διαφορετικότητας κρύβονταν η απροθυμία να γίνει αποδεκτός ο ξένος ως Ευρωπαίος.

Στην καρδιά του ευρωπαϊκού έθνους-κράτους δεν υπάρχει μια σειρά από ηθικές παραινέσεις, αλλά μια κοινή ιστορία, γλώσσα, και κουλτούρα. Ένας Γερμανός είναι Γερμανός επειδή έτσι γεννήθηκε, και το ίδιο ισχύει με τους Γάλλους και τους Αρμένιους. Η υπηκοότητα, ή αλλιώς το δικαίωμα στην νόμιμη προστασία, μπορεί να χορηγηθεί. Το να επιτρέπεται σε έναν ξένο να την αποκτήσει δεν αποτελεί πρόκληση. Αλλά το να του επιτραπεί να γίνει Γερμανός δεν είναι θέμα επιλογής. Γερμανός είναι αυτός που γεννιέται έτσι.

Αν και η Merkel καταλαβαίνει ότι η πολυπολιτισμικότητα απέτυχε, εντούτοις δεν αντιμετωπίζει τις  εναλλακτικές λύσεις. Η υπηκοότητα είναι μια νομική κατάσταση. Δεν είναι το ίδιο με το να είναι κάποιος πλήρες μέλος ενός ευρωπαϊκού έθνους. Για να γίνει αυτό, εκτός από τις νομικές αρχές χρειάζεται παράδοση και κουλτούρα. Η υπηκοότητα είναι μια μεσοβέζικη λύση, που αφήνει τον μετανάστη εκτός κοινότητας, με μόνη αίσθηση του ανήκειν κάποια νομικίστικη κατάσταση. Φανταστείτε ένα Ιρλανδό Καθολικό να έρχεται στην Αμερική, να ενθαρρύνεται να διατηρήσει την μοναδικότητά του, και να μην γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί στον πυρήνα της χώρας. Φανταστείτε τι θα γίνονταν με την απέραντη εχθρότητά του για τους Άγγλους. Θα ενισχύονταν αντί να διαλυθεί.  Σίγουρα οι φασαρίες της Ιρλανδίας μεταφέρθηκαν σε κάποιο βαθμό και στην Αμερική, αλλά στο τέλος περιθωριοποιήθηκαν. Το να γίνει κάποιος Αμερικανός αποδείχτηκε πιο ελκυστικό από το να μισεί τους Άγγλους. Αν όμως η Αμερική έκανε στους Ιρλανδούς Καθολικούς αυτό που κάνει η Ευρώπη στους Μουσουλμάνους στο όνομα του φιλελευθερισμού, δηλαδή να μην τους εντάσσει, τότε το δηλητήριο θα εξαπλώνονταν.

Πιστεύω πως η Merkel εννοεί ότι θέλει τους Μουσουλμάνους να σταματήσουν να είναι αποκομμένοι, και να γίνουν κι αυτοί μέρος της Γερμανίας. Αντιμετωπίζει όμως  δυο προβλήματα: Το πρώτο είναι να ξεπεραστούν τα ιστορικά παράπονα των Μουσουλμάνων απέναντι στους Ευρωπαίους, που η απομόνωσή τους λόγω πολυπολιτισμικότητας έχει εντείνει.

Το δεύτερο είναι ότι δεν προσφέρει τον τρόπο του πως μπορεί κάποιος να γίνει Γερμανός. Και δεν είναι μόνο η Γερμανία, αλλά όλα τα κράτη της Ευρώπης, που δεν επιτρέπουν στους ξένους να γίνουν ένα με αυτούς.

Η Γερμανία έφερε Μουσουλμάνους για να κάνουν τις δουλειές που δεν ήθελαν να κάνουν οι Γερμανοί. Δεν εισέβαλλαν γκρεμίζοντας τα τείχη της Βιέννης όπως είχαν κάνει κάποτε οι Οθωμανοί. Τους προσκάλεσαν, και τους έχρισαν επισκέπτες εργαζόμενους. Ο τέλειος χαρακτηρισμός. Εργαζόμενοι και επισκέπτες. Δεν ήταν δηλαδή πατρίδα τους η Γερμανία, άσχετα με το πόσες γενιές γεννήθηκαν σε αυτήν. Τώρα ήρθαν και οι πρόσφυγες, που δεν είναι ούτε εργαζόμενοι λόγω της δυσλειτουργικής ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά ούτε και καλοδεχούμενοι επισκέπτες.

Η ευρωπαϊκή ηθική θέλει να τους θεωρούν καλοδεχούμενους επισκέπτες, αλλά που κάποτε θα φύγουν. Οι πρόσφυγες δεν φτάνουν στην Ευρώπη για να γίνουν Ευρωπαίοι, και οι Ευρωπαίοι δεν έχουν τον τρόπο για να τους κάνουν Ευρωπαίους.

Το μούλτι κούλτι γκέτο απέτυχε, και δεν υπάρχει άλλη επιλογή στον ορίζοντα από την σύγκρουση, σε μια ήπειρο ο πληθυσμός της οποίας μειώνεται, και που χρειάζεται περισσότερους, όχι λιγότερους, επισκέπτες, για να κάνουν τις δουλειές που δεν υπάρχουν πλέον  Γερμανοί για να κάνουν.

George Friedman

Geopolitical Future

Απόδοση: S.A.