Η ιστορική επιστήμη στο εδώλιο…

«Γνωρίζω την Ελλάδα από το 1958. Εχει γίνει δεύτερη πατρίδα για μένα. Σαράντα πέντε χρόνια ασχολούμαι ακαδημαϊκά με την ελληνική ιστορία και πάνω από 30 χρόνια με την κυπριακή. Δεν ξέρω άλλον στη δυτική Ευρώπη που να έχει ασχοληθεί τόσο βαθιά με την Ελλάδα. Και τώρα αυτό». Ηδη από τα πρώτα μέιλ που ανταλλάξαμε, η πικρία του Χάιντς Ρίχτερ ήταν εμφανής. Ποιος να τον κατηγορήσει; Είναι Γερμανός και η χώρα στην οποία αφιερώθηκε τον σέρνει στα δικαστήρια, αποκαλώντας τον «ναζί». 

Ολα άρχισαν πέρυσι, όταν το Πανεπιστήμιο Κρήτης αποφάσισε να τιμήσει τον 75χρονο καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Μανχάιμ, απονέμοντάς του επίτιμο διδακτορικό δίπλωμα. Ηταν η ευκαιρία που περίμεναν όσοι είχαν «θιγεί» από τη μονογραφία του «Η μάχη της Κρήτης» (Γκοβόστη, 2011), όπου διέλυε ορισμένους γοητευτικούς μύθους σχετικά με την αντίσταση στο νησί κατά τον Β΄ Π.Π.

Οι αντιδράσεις, στις οποίες πρωτοστάτησε ο πρώην αρχηγός ΓΕΕΘΑ Μανούσος Παραγιουδάκης, είχαν αποτέλεσμα όχι μόνο να αναβληθεί η εκδήλωση λόγω... επεισοδίων (τελικά ο τίτλος τού απονεμήθηκε μια από τις επόμενες ημέρες), αλλά και να γίνουν η αφορμή για την άσκηση αυτεπάγγελτης ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρεθύμνου για «άρνηση εγκλημάτων του ναζισμού σε βάρος του κρητικού λαού με εξυβριστικό περιεχόμενο». Είναι η πρώτη φορά που ασκείται δίωξη στη χώρα μας με βάση το άρθρο 2 του αντιρατσιστικού νόμου περί «άρνησης εγκλημάτων».
Μεταξύ άλλων, ο καθηγητής Ρίχτερ «κατηγορείται» ότι υποβάθμισε το αντάρτικο της Κρήτης, χαρακτηρίζοντάς το «βρώμικο». «Δεν είναι μόνο η αρχαία Ελλάδα που έχει τους μύθους της, τους έχει και η σύγχρονη» λέει ο Χάιντς Ρίχτερ στην «Κ». «Είναι αλήθεια ότι άτακτοι Κρήτες σκότωναν αρχικά μόνο τους τραυματισμένους αλεξιπτωτιστές, επειδή δεν είχαν όπλα, αλλά στην αρχή δεν υπήρχε οργανωμένη αντίσταση ούτως ή άλλως. Οι Γερμανοί όμως αντέδρασαν με αντίποινα. Αυτό που έγραψα είναι ότι μέχρι την Επιχείρηση Ερμής (σ.σ. εναντίον της Κρήτης), ο Β΄ Π.Π. υπήρξε σχετικά “καθαρός” πόλεμος, στον οποίο όλες οι πλευρές σέβονταν το διεθνές δίκαιο του πολέμου (σ.σ. Συμβάσεις της Χάγης). Ηταν όταν ξεκίνησαν αυτές οι επιθέσεις και τα αντίποινα που ο πόλεμος έγινε “βρώμικος”.

Αυτή είναι η άποψη της διεθνούς ιστοριογραφίας. Οποιος έχει διαβάσει το βιβλίο μου για την κατοχή στην Ελλάδα γνωρίζει ότι βλέπω με συμπάθεια το αντιστασιακό κίνημα και καταδικάζω τα αντίποινα».
Κατάρριψη ενός μύθου
Σύμφωνα με τον κ. Ρίχτερ, ένας ακόμα μύθος είναι και ότι ο Χίτλερ έχασε τον πόλεμο γιατί οι Ελληνες αντιστάθηκαν στη γερμανική επίθεση επί έξι εβδομάδες, με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν οι μεραρχίες να φτάσουν στη Μόσχα. «Στο βιβλίο μου “Η Ιταλογερμανική επίθεση” ανέλυσα και κατέρριψα αυτή τη θεωρία. Κατάφερα μάλιστα να βρω και τις ρίζες του μύθου, στην ομιλία του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Αντονι Ιντεν τον Οκτώβριο του 1941. Η διεθνής ιστορική έρευνα καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα. Ούτε η Επιχείρηση Μαρίτα, η εισβολή στην ηπειρωτική Ελλάδα, ούτε η Επιχείρηση Ερμής είχαν κάποια επίδραση στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, δηλαδή την εισβολή στη Σοβ. Ενωση».

Το ενδιαφέρον του Ρίχτερ για την Ελλάδα ξεκίνησε από την πρώτη κιόλας επαφή του με τη χώρα το 1958. «Περπάτησα από την Εδεσσα στα Ιωάννινα από μονοπάτια. Γνώρισα ανθρώπους που μου μιλούσαν για την κατοχή και τον Εμφύλιο. Είδα ερείπια χωριών που είχαν καταστραφεί από τους Ιταλούς, τους Γερμανούς, τους εθνικιστές και τους κομμουνιστές».

Μετά τις σπουδές του στη Χαϊδελβέργη, ξεκίνησε το διδακτορικό του πάνω στην ιστορία της Ελλάδας κατά το Β΄ Π.Π. «Εζησα στην Αθήνα για ένα χρόνο στη διάρκεια της χούντας και είδα τον φασισμό σε δράση ακόμα μια φορά, από τότε παρέμεινα πάντα ενεργός δημοκράτης». Εγινε φιλέλληνας, αλλά όχι ελληνολάτρης. «Η Ελλάδα έγινε η δεύτερη πατρίδα μου» επαναλαμβάνει, αυτή τη φορά στα ελληνικά. «Αλλά ως ιστορικός είμαι υποχρεωμένος να λέω την αλήθεια. Προφανώς έχω υποστεί κριτική, αλλά αυτό είναι φυσικό, υπό κανονικές συνθήκες οδηγεί σε επιστημονικές συζητήσεις και διαμάχες. Ομως ποτέ, ούτε εγώ ούτε άλλος Ευρωπαίος ιστορικός έχει συρθεί σε δίκη. Η ιστορική αλήθεια δεν αποτελεί αντικείμενο του δικαστικού συστήματος. Αν τα δικαστήρια αποφασίζουν ποια είναι η ιστορική αλήθεια, αυτό θα ήταν το τέλος της επιστημονικής ιστοριογραφίας».
Μπορεί να ’ναι σχετικό, μπορεί και όχι, όμως την κόρη του την έχει βγάλει Δανάη. Η δίκη συνεχίζεται τη Δευτέρα.

Καθημερινή