Η Γαλλία δείχνει τον νέο δρόμο;

Για την Γαλλία, το 2015 ήταν annus horribilis. Οι δυο τρομοκρατικές επιθέσεις που συγκλόνισαν την χώρα μέσα στη χρονιά που πέρασε συνεχίζουν να την ταράσσουν συθέμελα. Τίποτα πια δεν είναι όπως ήταν. Ούτε η κυβέρνηση του προέδρου Ολάντ. Ενός σοσιαλιστή, το κόμμα του οποίου παραδοσιακά εκπροσωπούσε τις δημοκρατικές αρετές της ισότητας. Σήμερα, ο Ολάντ έχει μεταμορφωθεί σε εθνικό γεράκι, μιλώντας για την ασφάλεια που προέχει των πολιτικών δικαιωμάτων.

Στην πρωτοχρονιάτικη ομιλία του επικεντρώθηκε στο πακέτο των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέπουν, μεταξύ άλλων, την στέρηση της γαλλικής υπηκοότητας από γεννημένους στη χώρα πολίτες, με διπλή υπηκοότητα, που έχουν καταδικαστεί για τρομοκρατία…

Πρόκειται για μια συζήτηση γνωστή και εδώ στον Καναδά, όπου θυμόμαστε τις αμφιλεγόμενες αλλαγές που έφερε στη νομοθεσία ο πρώην πρωθυπουργός Stephen Harper, που επιτρέπουν στον υπουργό Μετανάστευσης  να ανακαλεί το καναδικό διαβατήριο πολιτών με διπλή υπηκοότητα, καταδικασμένων για τρομοκρατία.

Τον Σεπτέμβριο, οι Τόρις προσπάθησαν να επιβάλλουν αυτό το μέτρο εναντίον ενός μέλους των λεγόμενων Toronto 18, που σχεδίαζαν τρομοκρατικές πράξεις το 2006, ωθώντας τον τότε αρχηγό των Φιλελεύθερων Justin Trudeau να υπερασπιστεί τις θέσεις του, λέγοντας ότι έτσι απαξιώνεται η υπηκοότητα όλων των Καναδών, όταν δηλαδή μπαίνουν όροι για την διατήρησή της. Σήμερα, ο ίδιος, ως πρωθυπουργός, δεσμεύεται να ακυρώσει τον εν λόγω νόμο.

Ο Γάλλος πρωθυπουργός Manuel Valls μάλλον διαφωνεί. Γράφοντας πρόσφατα στο Φέισμπουκ, υπερασπιζόμενος τα σχέδια της σοσιαλιστικής του κυβέρνησης, ο Valls αναφέρει τον Καναδά ως μια από τις πιο δημοκρατικές χώρες, «κοντά στη Γαλλία», που επίσης μπορεί να ανακαλεί την υπηκοότητα όσων καταδικασμένων για τρομοκρατία  διατηρούν διπλά διαβατήρια, υπό τον όρο να μη μείνουν απάτριδες, κάτι που αντίκειται στο διεθνές δίκαιο.

Αυτού του είδους η διαμάχη έχει φουντώσει σε ολόκληρη σχεδόν την Δύση με πολλά κράτη (τελευταία η Αυστραλία) να εφαρμόζουν σκληρή γραμμή εναντίον υπηκόων τους με δυο διαβατήρια, που έχουν ταξιδέψει στη Συρία ή στο Ιράκ για να ενταχθούν στον ISIS, και που θα επιτίθεντο εναντίον της χώρας τους στο όνομα του ριζοσπαστικού Ισλάμ. Η εν λόγω συζήτηση έχει ιδιαίτερη αντήχηση στη Γαλλία, όπου μέχρι πρόσφατα οι Ολάντ και Valls υποστήριζαν την αντίθετη πλευρά.

Για την γαλλική Αριστερά η ιδέα του να στερήσεις το διαβατήριο από οποιονδήποτε  Γάλλο πολίτη αποτελεί παραβίαση των δημοκρατικών αρχών, και φέρνει στο νου τις καταχρήσεις του καθεστώτος Βισύ στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Η τότε κυβέρνηση ανακαλούσε την υπηκοότητα αντιστασιακών, όπως ο Ντε Γκωλ, και των Αλγερινών Εβραίων.

Μέχρι σήμερα, ο νόμος επιτρέπει την ανάκληση της γαλλικής υπηκοότητας από μετανάστες που την έχουν πάρει μέχρι πριν από 15 χρόνια, και που διαπράττουν αδικήματα ενάντια «στα θεμελιώδη συμφέροντα του Έθνους». Υπάρχουν όμως αυστηροί περιορισμοί, και ο συγκεκριμένος νόμος δεν εφαρμόστηκε εδώ και πολλά χρόνια. Μάλιστα, όταν το 2010 ο τότε πρόεδρος Σαρκοζί προσπάθησε να τον «σκληρύνει», ο Ολάντ αντέδρασε έντονα. Είχε συνυπογράψει μια επιστολή στην αριστερόστροφη εφημερίδα Libération, χαρακτηρίζοντας τις προτάσεις του Σαρκοζί ως «παραβίαση των συνταγματικών αρχών», όπως π.χ. η αξιοπρεπής και ίση μεταχείριση όλων. Ένας απ αυτούς που επίσης υπέγραψαν την επιστολή ήταν και ο Stéphane Charbonnier, ο γελοιογράφος του Charlie Hebdo, που αργότερα δολοφονήθηκε από γεννημένους στη Γαλλία ριζοσπάστες Μουσουλμάνους.

Αν άλλαξε γνώμη ο Ολάντ, που είναι ο λιγότερο δημοφιλής πρόεδρος της πρόσφατης γαλλικής ιστορίας, αυτό συνέβη επειδή τώρα πασχίζει να αντιδράσει στην απότομη δεξιά στροφή της κοινής γνώμης. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως περισσότεροι από το 80% των Γάλλων υποστηρίζουν μια πιο σκληρή γραμμή, έχοντας πληροφορίες ότι τουλάχιστον χίλιοι Γάλλοι πολίτες έχουν σπεύσει να ενταχθούν στο Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και στο Ιράκ, ενώ 250 περίπου από αυτούς έχουν ήδη επιστρέψει στη Γαλλία.

Οι προτάσεις του Ολάντ να αφαιρείται η υπηκοότητα από όσους Γάλλους έχουν διπλή, και καταδικάζονται για τρομοκρατία, πάνε ένα βήμα πιο πέρα απ ότι είχε συζητηθεί μέχρι τώρα, αφού θα ισχύουν για γεννημένους στη Γαλλία πολίτες και όχι μόνο σε μετανάστες που απέκτησαν την γαλλική υπηκοότητα, και μάλιστα αυτό δεν θα μπορεί να ανακληθεί νομικά.

Βέβαια, αν και η κοινή γνώμη συμφωνεί με τις προτάσεις του, δεν συμβαίνει το ίδιο και με το κόμμα του, που απειλείται με διάσπαση. Το τελευταίο διάστημα πολλοί κομματικοί παράγοντες, και σοσιαλιστές πολιτικοί, έχουν αποκηρύξει τον Ολάντ και τον Valls ως «προδότες».

Παρόλα αυτά οι κινήσεις του Ολάντ έχουν χαροποιήσει μία τουλάχιστον πολιτικό, την αρχηγό του Εθνικού Μετώπου Μαρί Λεπέν, η οποία έγραψε στο Τουίτερ ότι τα μέτρα του Ολάντ αποτελούν το πρώτο σωστό βήμα, που προκάλεσαν οι 6.8 εκατομμύρια ψήφοι που κέρδισε το κόμμα της στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές.

Konrad Yakabuski

The Globe and Mail

Απόδοση: S.A.