Το τέλος της μετεμφυλιακής Αριστεράς…

Η ​​πτώση της δικτατορίας το 1974 σήμανε και το τέλος της μετεμφυλιακής Δεξιάς και των στηριγμάτων της, των Ανακτόρων, του Στρατού. Η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό, κατάφερε να παρακάμψει και ένα ακόμη κέντρο εξουσίας του κράτους που προέκυψε μετά την ήττα των κομμουνιστών, την αμερικανική πρεσβεία. Η Ελλάδα δεν ήταν πια χώρα υπό πολιτική κηδεμονία.

Το τίμημα ήταν βαρύ. Το προφανές είναι η τουρκική εισβολή στην Κύπρο και η κατοχή που ακολούθησε. Το λιγότερο προφανές είναι αυτό που αφορά την ίδια την ελληνική κοινωνία, αυτό που σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης πνίγηκε μέσα στο νέφος του προοδευτικού λυρισμού που κατέκλυσε τον δημόσιο βίο...

Τα μοτίβα του προοδευτικού λυρισμού είναι γνωστά. Το πρώτο είναι ότι «ο ελληνικός λαός» αντιστάθηκε στη μεγάλη του πλειονότητα στο καθεστώς των συνταγματαρχών. Ελπίζω κάποτε οι ιστορικοί να ξεκαθαρίσουν με μεγαλύτερη σαφήνεια τον όρο «ελληνικός λαός». Ποιες κοινωνικές τάξεις εννοούν και πώς αυτές συμπεριφέρθηκαν στη διάρκεια της δικτατορίας. Περιλαμβάνονται λόγου χάριν και οι αγρότες των οποίων τα δάνεια διεγράφησαν; Και ποιες είναι οι άλλες εστίες αντίστασης που εικονογραφούν την «καθολική αντίσταση»; Το καθεστώς άντεξε εφτά χρόνια διότι είχε, αν όχι τη στήριξη, τουλάχιστον την ανοχή της ελληνικής κοινωνίας. Ενα το κρατούμενο.

Το δεύτερο σταθερώς και ακρίτως επαναλαμβανόμενο μοτίβο του προοδευτικού λυρισμού είναι ότι στόχος των πραξικοπηματιών ήταν η Αριστερά. Ποια Αριστερά; Το Κ.Κ. που λειτουργούσε ως πρακτορείο της Σοβιετικής Ενωσης; Οχι, η εν γένει Αριστερά. Μην ξεχνάμε ότι στη μετεμφυλιακή Ελλάδα ακόμη και η Ενωση Κέντρου και ο Γεώργιος Παπανδρέου αντιμετωπίζονταν ως Αριστερά. Στην εφηβεία μου νομίζαμε πως ακόμη και ο Σεφέρης ή ο Ελύτης, επειδή τους είχε μελοποιήσει ο Θεοδωράκης, Αριστεροί ήσαν. Με την υπέροχη υποκρισία που μας διακρίνει, ενώ λέγαμε τότε ότι η Αριστερά και ο κομμουνιστικός κίνδυνος ήταν το πρόσχημα του πραξικοπήματος, στην επόμενη φράση εξηγούσαμε πώς τα τανκς βγήκαν στους δρόμους για να μη γίνουν οι εκλογές που θα έφερναν την Αριστερά στην εξουσία. Αριστεροί διώχθηκαν και φυλακίστηκαν επί χούντας. Ομως δεν διώχθηκαν μόνον οι Αριστεροί. Διώχθηκαν όσοι αντιστάθηκαν στο καθεστώς κι αυτοί δεν ήσαν μόνον Αριστεροί. Βλέπε τη Δημοκρατική Αμυνα.

Τα δύο αυτά μοτίβα έφτιαξαν και το μεγάλο σουξέ του προοδευτικού λυρισμού στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Τη χούντα την έριξε η αντίσταση του ελληνικού λαού και της Αριστεράς. Ergo ο ελληνικός λαός ταυτίζεται με την Αριστερά, ή η Αριστερά ταυτίζεται με τον ελληνικό λαό. Οθεν η ηγεμονία της αριστερής σκέψης και το σύνθημα του αυτάρεσκου αναλφαβητισμού: «η χούντα δεν πέθανε το ’73».

Το μεγαλύτερο θύμα της δικτατορίας ήσαν οι αστικές ελίτ που είχαν αρχίσει να δημιουργούνται στη μεταπολεμική Ελλάδα. Ασθενικές, χωρίς βάθος χρόνου, πάντως ελίτ, κοινώς με προοπτικές και δυνατότητες. Σεφέρης, Ελύτης, Θεοτοκάς, Βενέζης, Τερζάκης, Τσίρκας, Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Κουν, Κακογιάννης. Δεν χρειάζεται να σου αρέσει το έργο τους ή να συμφωνείς με τις απόψεις τους. Αρκεί να αναγνωρίσεις πως έφεραν στη φτωχή μικροαστική και αγροτική Ελλάδα τον αέρα της ευρωπαϊκής δημιουργίας. Η χούντα τους ανάγκασε είτε να σιωπήσουν είτε να συνεργαστούν, κοινώς να υποταχθούν στη νοοτροπία του αγράμματου καραβανά που δεν έχει δει πώς είναι ο κόσμος έξω από το στρατόπεδο. Πολλοί απ’ αυτούς διέπρεψαν στα χρόνια της μεταπολίτευσης και αναγνωρίστηκε το έργο τους. Πλην όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει με την κυριαρχία του προοδευτικού λυρισμού της Αριστεράς. Παιδί αυτού του λυρισμού είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η μετεμφυλιακή Δεξιά τέλειωσε με τη χούντα. Κάποτε έπρεπε να τελειώσει και η μετεμφυλιακή Αριστερά για να ισορροπήσει το δημοκρατικό πολίτευμα. Μην ξεχνάμε ότι η Αριστερά αυτοπροσδιορίσθηκε σε όλα αυτά τα χρόνια, προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη της ήττας της στον εμφύλιο. Η Αριστερά ποτέ δεν έκανε την αυτοκριτική της για τη φρικαλέα αιματοχυσία που προκάλεσε. Τι κι αν γκρεμίστηκε η Σοβιετική Αυτοκρατορία. Αυτά είναι λεπτομέρειες. Εμείς έχουμε τους δικούς μας λογαριασμούς, λένε τώρα. Και προκειμένου να ξεφύγουμε από την καπιταλιστική Δύση και στη Μόσχα θα πάμε και στην Κίνα. Κι αν μας κλείσουν την πόρτα εμείς θα επιμείνουμε. Ολα είναι θέμα «πολιτικής βούλησης». Ο βολονταρισμός είναι το μόνο που έχει απομείνει στην Αριστερά. «Θέλω τον κόσμο έτσι. Κι επειδή τον θέλω έτσι, πρέπει να γίνει έτσι».

Η μετεμφυλιακή Δεξιά τέλειωσε με μια εθνική καταστροφή. Ας ελπίσουμε πως το έργο δεν θα επαναληφθεί με το τέλος της μετεμφυλιακής Αριστεράς. Διότι η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρώπη, έστω από το κοινό νόμισμα, ισοδυναμεί με εθνική καταστροφή. Και ναι μεν η καταστροφή θα συμπαρασύρει και το τσούρμο που κυβερνά και συμπεριφέρεται απέναντι στη δημοκρατία σαν πειρατής που κατάφερε να γαντζώσει ένα πλοίο, όμως θα συμπαρασύρει και ό,τι έχει απομείνει όρθιο στην έρημη χώρα.

Οι τραγωδίες του Σαίξπηρ τελειώνουν με τη σκηνή γεμάτη πτώματα. Στις τραγωδίες του Τσέχοφ πτώματα δεν υπάρχουν, όμως όλοι οι ζωντανοί έχουν πεθάνει μέσα τους. Οπως είπε ο Αμός Οζ προτιμά τη δεύτερη εκδοχή για τη χώρα του, το Ισραήλ. Κι εγώ την προτιμώ για τη δική μου χώρα.

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Καθημερινή