Τέλος οι εργαζόμενοι άνθρωποι! Ήρθαν τα εργαζόμενα … ρομπότ.

Τι θα συμβεί στη κοινωνία μας όταν θα φτάσει εκείνη η ώρα που τα ρομπότ θα κάνουν τα πάντα καλύτερα, γρηγορότερα, και πολύ φθηνότερα απ ότι οι άνθρωποι;

Ζούμε σε μια εποχή όπου η τεχνολογία αναπτύσσεται με γεωμετρική πρόοδο. Οι τρομερές εξελίξεις στη ρομποτική, στους υπολογιστές, και στη τεχνητή νοημοσύνη κάνουν τις ζωές μας πιο εύκολες, και φέρνουν ταυτόχρονα μεγάλες αλλαγές στην εργασία…

Για τους εργοδότες, η αντικατάσταση ανθρώπων από ρομπότ σημαίνει πολλά πλεονεκτήματα, αφού τα ρομπότ … δεν χαζεύουν στο Facebook εν ώρα εργασίας. Δεν χρειάζονται υγειονομική ασφάλιση, διαλείμματα, ούτε και διακοπές. Επίσης, δεν κλέβουν, αλλά ούτε και γκρινιάζουν. Μέχρι πρόσφατα, οι άνθρωποι μπορούσαν να κάνουν πολλά πράγματα, πιο φθηνά από τα ρομπότ. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει.

Για παράδειγμα, στο Σαν Φρανσίσκο έχει ανοίξει ένα καφέ, το οποίο το λειτουργεί ένα ρομπότ! Η εταιρία Cafe X εγκαινίασε το πρώτο ρομποτικό καφέ στο εμπορικό κέντρο Metreon του Σαν Φρανσίσκο. Υπόσχεται σπεσιαλιτέ καφέδες κατά παραγγελία μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, όπως λέει, υποστηρίζοντας την άποψη ότι τα ρομπότ κάνουν καλύτερα ότι μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι.

Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει ένα ιδιαίτερο μηχάνημα με το όνομα Gordon, εμπνευσμένο από έναν υπάλληλο της αλυσίδας, που χειρίζεται δυο μηχανές καφέ ταυτόχρονα, σερβίροντας γρήγορα και αποτελεσματικά espresso και  lattes. Και μπορεί η ποιότητα του καφέ να μην είναι αυτή που δίνει πόντους στη συγκεκριμένη εταιρία, όμως η αποδοτικότητα και το γρήγορο σέρβις των ρομπότ είναι το μεγάλο ατού της. Έτσι, αν η συγκεκριμένη αλυσίδα τα πάει καλά, και γίνει πιο κερδοφόρα χρησιμοποιώντας ρομπότ αντί για ανθρώπους, τότε ίσως να είναι θέμα χρόνου να την ακολουθήσουν και άλλες τέτοιες επιχειρήσεις, και οι άνθρωποι εργαζόμενοι σταδιακά να εξαφανιστούν.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και σε πάρα πολλά σουπερμάρκετ με τα αυτόματα σελφ σέρβις ταμεία (self-checkout lines), που όλο και αυξάνονται. Το ίδιο βλέπουμε και στην εταιρία κολοσσό Amazon, που πολύ σύντομα μάλλον δεν θα απασχολεί παρά μόνο μηχανές και ρομπότ. Στην περίπτωση αυτή 5-6 άνθρωποι θα μπορούν να στελεχώνουν ένα μέσο κατάστημα. Ο μάνατζερ θα εγγράφει πελάτες για την υπηρεσία “Amazon Fresh”, ένας άλλος θα φροντίζει να είναι γεμάτα τα ράφια, και δυο τρεις ακόμη θα στελεχώνουν τα παράθυρα drive-thru, απ όπου οι πελάτες θα παίρνουν τα προϊόντα τους όπως συμβαίνει στα εστιατόρια φαστ φουντ. Τέλος, θα χρειάζονται ένας ή δυο άνθρωποι να βοηθούν τα ρομπότ που θα συσκευάζουν σε σακούλες τα προϊόντα πριν τα στείλουν κάτω στους πελάτες μέσω ιμάντων μεταφοράς (conveyors).

Αν αυτό το σύστημα λειτουργήσει, τότε τα κέρδη εξαιτίας της μείωσης των ημερομισθίων θα είναι τεράστια για την εταιρία. Οι προβλέψεις είναι για περιθώρια κέρδους πάνω από 20%, όταν ο μέσος όρος κέρδους στην συγκεκριμένη «βιομηχανία» σήμερα είναι μόλις 1.7% σύμφωνα με το Food Marketing Institute.

Στη διάρκεια της τελευταίας προεκλογικής αναμέτρησης στις ΗΠΑ, έγινε μεγάλη συζήτηση για το γεγονός ότι εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης έφυγαν στο εξωτερικό τις τελευταίες δεκαετίες. Σίγουρα μπορούν να υπάρξουν νόμοι που θα βοηθούν τους Αμερικανούς στο να μην χάνουν τη δουλειά τους από τους ξένους, όμως πολύ σύντομα εκατομμύρια εργαζομένων, και όχι μόνο στην Αμερική, θα χάσουν τις δουλειές τους λόγω της τεχνολογίας. Σε αυτό το ενδεχόμενο κανένας νόμος δεν θα μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο εργαζόμενο.

Δείτε τι συμβαίνει στην Κίνα: Πολλές μεγάλες εταιρίες μεταφέρθηκαν στη Κίνα εξαιτίας των χαμηλών ημερομισθίων εκεί, όμως τώρα ακόμη και οι φθηνοί Κινέζοι εργάτες αντικαθίστανται από ρομπότ. Ο κατασκευαστής των iPhone της Apple,  Foxconn, ήδη αντικατέστησε με μηχανές πολλές θέσεις εργασίας που ως πρόσφατα κατείχαν άνθρωποι. Ένας κυβερνητικός αξιωματούχος είπε σε εφημερίδα του Χόνγκ Κόνγκ ότι τον περασμένο Μάιο η  Foxconn αντικατέστησε 60.000 εργαζομένους με ρομπότ, σε ένα της εργοστάσιο. Σύμφωνα μάλιστα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, η εταιρία δέχεται κίνητρα προκειμένου να επιταχύνει τις επενδύσεις της στην ρομποτική, έτσι ώστε σε λίγο καιρό να μη χρειάζεται καθόλου ανθρώπινο εργατικό δυναμικό.

Δυστυχώς αυτή είναι μόνο η αρχή. Σύμφωνα με μια επιστημονική μελέτη της Pricewaterhouse Coopers, το 49% όλων των δραστηριοτήτων που σήμερα κάνουν οι άνθρωποι μπορούν κάλλιστα να γίνονται από μηχανές ή ρομπότ, ειδικά αν η ρομποτική συνδυαστεί με την πρόοδο που βλέπουμε στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Το 58% των επικεφαλής των μεγάλων επιχειρήσεων σκέφτονται να μειώσουν τις θέσεις απασχόλησης στα επόμενα πέντε χρόνια, εξαιτίας της προόδου της ρομποτικής, ενώ το 16% λένε πως σκέφτονται να προσλάβουν επιπλέον ανθρώπους χάρη στη ρομποτική.

Ο Carl Frey του πανεπιστημίου της Οξφόρδης πιστεύει πως σε μερικές επαγγελματικές ειδικότητες υπάρχει 90% πιθανότητα η αυτοματοποίηση να τις καταργήσει στα επόμενα χρόνια. Μάλιστα υπάρχει ο φόβος ότι κάποιες σταθερές άλλοτε δουλειές, όπως αυτή του ασφαλιστή ή του μεσίτη, σύντομα θα εξαφανιστούν, αφού θα τις αντικαταστήσουν τα κομπιούτερ. Όπως λέει ο Frey στην εφημερίδα  The Times, «αν και οι πιο επίφοβες εργασίες είναι αυτές που απαιτούν χαμηλή δεξιότητα, εν τούτοις όλα δείχνουν πως και άλλες δουλειές, μεσαίου εισοδήματος, κινδυνεύουν εξίσου από την αυτοματοποίηση».

Μερικές δουλειές που κινδυνεύουν είναι π.χ. αυτή του πιστωτικού αναλυτή, που έχει πιθανότητα 97% να αντικατασταθεί από υπολογιστές, των εργαζομένων στα ταχυδρομεία, αλλά και των τεχνικών εργαστηρίων, παρασκευαστών, κλπ.

Τι θα γίνει με όλα τα δισεκατομμύρια των εργαζομένων που θα μείνουν άνεργοι όταν τα πάντα θα γίνονται από τα ρομπότ; Κάποιοι πιστεύουν πως η έννοια της εργασίας θα πάψει να υφίσταται, και πως η κοινωνία μας θα εξελιχθεί σε μια σοσιαλιστική ουτοπία, όπου όλες οι ανάγκες μας θα καλύπτονται από το κράτος. Ήδη η έννοια του παγκόσμιου βασικού μισθού “universal basic income” έχει αρχίσει να προωθείται στην Ευρώπη, αλλά και αλλού.

Κάποιοι άλλοι όμως δεν είναι τόσο αισιόδοξοι. Βλέπουν ένα δυστοπικό μέλλον, όπου το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των απόρων θα αυξηθεί περαιτέρω. Σίγουρα η ανθρωπότητα πάντα αντιμετώπιζε την φτώχια, αλλά και την πλεονεξία. Τα τελευταία χρόνια όμως το χάσμα που λέγαμε αυξάνεται όλο και πιο πολύ. Το μόνο στο οποίο συμφωνούν σχεδόν όλοι είναι σύντομα ότι θα δούμε μεγάλες αλλαγές. Οι εργαζόμενοι θα χάνουν όλο και περισσότερες δουλειές εξαιτίας των ρομπότ και της τεχνολογίας, και αυτό θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε στο εγγύς μέλλον.

The Economic Collapse

Απόδοση: S.A.