Η λανθασμένη μακροοικονομική πολιτική της Ευρώπης.

Όταν τον περασμένο Ιούλιο, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi, ανακοίνωσε πως θα κάνει ότι μπορεί, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος της απειλής της εξόδου από την ευρωζώνη κάποιων χωρών, τα σπρεντς των ισπανικών και ιταλικών κρατικών ομολόγων παρουσίασαν απότομη πτώση.

Στην συνέχεια, το Δ.Σ. της ΕΚΤ επιβεβαίωσε την δέσμευση του προέδρου της, ηρεμώντας περαιτέρω τις αγορές. 

Μάλιστα, η κρίση έμοιαζε να απομακρύνεται, ειδικά μετά την ετυμηγορία του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου, που επικύρωσε την δημιουργία του νέου  μηχανισμού στήριξης European Stability Mechanism.

Επίσης, παρά την επιβολή αυστηρών όρων, εκ μέρους της ΕΚΤ, για την χορήγηση βοήθειας μέσω της  αγοράς ανεξάντλητων ποσοτήτων ομολόγων, οι χρηματαγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ έστησαν πανηγύρι.

Τώρα όμως, όπως φαίνεται, τα πανηγύρια τέλειωσαν.

Τα ισπανικά και τα ιταλικά σπρεντς άρχισαν και πάλι να σκαρφαλώνουν, και η διάθεση των επενδυτών να χαλάει.

Τι συνέβη;

Η ανακοίνωση του Mario Draghi για τα σχέδια της ΕΚΤ, θα έπρεπε να συνοδευτεί και από μια μεγαλύτερη πρόοδο όσον αφορά σε μια πιο ενωμένη ευρωζώνη, με μια ενιαία δημοσιονομική αρχή, μια ενιαία τραπεζική αρχή, και κάποιο είδος αμοιβαιοποίησης του χρέους. Για να πετύχει το σχέδιο Draghi, χρειάζονταν μια πιο αποφασιστική αλλαγή στην μακροοικονομική πολιτική της ευρωζώνης.

Μια τέτοια πρόοδος όντως υπήρξε, πλην όμως αργόστροφη.

Σήμερα, όλοι αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα δημιουργίας μιας τραπεζικής ένωσης, και πολλοί συμφωνούν πως ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός θα μπορεί να ενισχυθεί με ποσά, χωρίς την συνοδεία όρων, πέραν των πόρων του ESM.

Από την πλευρά της όμως η Γερμανία, και άλλες χώρες του Βορρά, επιμένουν πως αυτό θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική λύση  στην αμοιβαιοποίηση του χρέους, και όχι συνοδευτική αυτού.

Ο εν λόγω μηχανισμός, που στηρίζεται από την ΕΚΤ, μπορεί να αποτελέσει μια ευρωπαϊκή εκδοχή του ΔΝΤ, και τα νέα κεφάλαια στον προϋπολογισμό της ΕΕ, μαζί με άλλα από την Παγκόσμια Επενδυτική Τράπεζα, θα μπορούσαν να γίνουν μια νέα Παγκόσμια Τράπεζα της Ευρώπης.

Βέβαια, όλα αυτά χρειάζονται τον χρόνο τους, αλλά είναι προς την σωστή κατεύθυνση.

Εκεί που δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος, είναι η όλη επανεκτίμηση της μακροοικονομικής πολιτικής της ευρωζώνης.

Η κυρίαρχη στρατηγική σήμερα παραμένει η εσωτερική υποτίμηση στις χώρες του Νότου, μαζί με την αυστηρή λιτότητα, που σκοπό έχουν την μείωση του μισθολογικού κόστους και των τιμών.

Η εσωτερική όμως υποτίμηση παράγει οικονομική και κοινωνική αναστάτωση, και όλο και πιο πολύ αρνητικό πολιτικό αντίκτυπο, χωρίς καμιά θετική οικονομική συνέπεια, και παρά τις συνοδευτικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις.

Το σπιράλ του αποπληθωρισμού, ειδικά στην Ισπανία και στην Ελλάδα, προκαλεί μείωση του οικονομικού προϊόντος, με αποτέλεσμα οι περαιτέρω περικοπές, και οι αυξημένοι φόροι, να μην βοηθούν στη μείωση του ελλείμματος, ή του δημοσίου χρέους σε αναλογία του ΑΕΠ.

Και ποια είναι η προτιμώμενη λύση από πλευράς της ΕΕ; Ακόμη περισσότερη λιτότητα. Κάτι που απλά απομακρύνει τα κράτη από τους δημοσιονομικούς τους στόχους.

Το αποτέλεσμα είναι, οι αγορές να έχουν ξαναρχίσει να συνυπολογίζουν στα ΑΕΠ την πιθανότητα εξόδου μιας χώρας από το ευρώ, κάτι που καθιστά τις αναλογίες χρέους χειρότερες απ αυτές που βασίζονται στην σίγουρη παραμονή της στο ευρώ.

Και όσο όλα αυτά συμβαίνουν στον Νότο, οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά απολαμβάνουν πλεονασματικά ισοζύγια πληρωμών.

Αυτό της Γερμανίας είναι σήμερα στα $216 δις, μεγαλύτερο δηλαδή και από της Κίνας!

Αν συνυπολογιστούν τα πλεονάσματα της Αυστρίας, της Ολλανδίας, αλλά και όλων των Βόρειων χωρών που δεν ανήκουν στο ευρώ (Ελβετία, Δανία, Σουηδία, και Νορβηγία), τότε βλέπουμε ένα συνολικό πλεονασματικό ισοζύγιο, της τάξης των $511 δισεκατομμυρίων. Πιο μεγάλο και από οποιοδήποτε αντίστοιχο της Κίνας, αλλά και συνάμα τρομακτικό, αφού αφαιρεί την ζήτηση από την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά και από την παγκόσμια οικονομία γενικότερα.

Η επιβολή αυστηρής λιτότητας στις χώρες του Νότου, την ίδια ώρα που περιορίζονται οι εξαγωγές τους μέσω της μείωσης της ζήτησης στον Βορρά, είναι σαν να χορηγείται μια υπερδόση φαρμάκου στον ασθενή, αφαιρώντας του παράλληλα το οξυγόνο.

Για να πετύχουν οι μεταρρυθμίσεις, χρειάζεται η δόση να είναι ακριβής, και να συνδυάζει τους στόχους στον Νότο, με την ζήτηση στον Βορρά.

Οι βόρειες χώρες ισχυρίζονται πως αν επιτραπεί η αύξηση των ημερομισθίων, και τονωθεί η εσωτερική ζήτηση, αυτό θα επιδρούσε αρνητικά στην ανταγωνιστικότητά τους, και στο εμπορικό τους ισοζύγιο.

Αυτός  όμως ο ισχυρισμός είναι εκτός θέματος. Οι πλεονασματικές χώρες θα πρέπει να συνεισφέρουν εξίσου με τις ελλειμματικές στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομική ισορροπία, επειδή η παγκόσμια οικονομία δεν μπορεί να κάνει εξαγωγές … στο εξώτερο διάστημα.

Αυτός ήταν άλλωστε ο βασικός ισχυρισμός της Δύσης απέναντι στα υπερβολικά κινεζικά πλεονάσματα, που όμως σήμερα αγνοείται, όσον αφορά στην Βόρεια Ευρώπη.

Αν οι συντηρητικοί πολιτικοί, και οικονομολόγοι του ευρωπαϊκού Βορρά συνεχίσουν να επιμένουν στην λανθασμένη μακροοικονομική πολιτική τους, τότε συντελούν στην διάλυση του ευρώ, και στο τέλος του ευρωπαϊκού οράματος για ειρήνη και ευημερία.

Οι σκληρές μεταρρυθμίσεις που θα τονώσουν την ανταγωνιστικότητα, και που θα φέρουν την ανάπτυξη στον Νότο χρειάζονται όντως. Θα πρέπει όμως να τις βοηθήσουμε να πετύχουν.

Project Syndicate

Απόδοση: S.A.