Σημειώσεις περί Κοινωνικού Φιλελευθερισμού

Πρόσφατα έγραψα ότι έτσι όπως πάει η Αριστερά, μετά τα δαχτυλιδοφιλήματα του Αλεξέι στον Ομπάμα, το μόνο σύνθημα που θα της μείνει θα είναι το "φονιάδες των ψαριών, αργυροπελεκάνοι". Έτσι, θεωρώντας πως ξαναμπαίνουμε δυναμικά σε μια περίοδο επαναϊδεολογικοποίησης της πολιτικής ατζέντας, επανέφερα κάποιες σημειώσεις περί Κοινωνικού Φιλελευθερισμού προς συζήτηση, από το... μακρινό 2011.

Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας από τον Αντώνη Σαμαρά, ο όρος “Κοινωνικός Φιλελευθερισμός” άρχισε να γίνεται ευρέως γνωστός και να τυγχάνει εμβριθών αναλύσεων. Πρόσφατα είχα πει σε ένα καλό μου φίλο πως έχω μια ιδιαίτερα εγωιστική φύση στο θέμα της ιδεολογικής αποσαφήνισης. Για αυτό το λόγο παρακάτω θα αναφερθώ στο τι σημαίνει για εμένα ο όρος αυτός, χωρίς να επαφίομαι στις αναλύσεις εξαίρετων ή μη στοχαστών, φιλοσόφων και επιστημόνων του παρελθόντος (βέβαια, αν εν γνώση μου κάτι έχω «κλέψει» από αλλού θα αναφέρω την πηγή). Αν μη τι άλλο, δείτε το σαν μια άσκηση επί χάρτου για το τι αντιλαμβάνεται ως “Κοινωνικό Φιλελευθερισμό” ένας κοινός, ταπεινός νους, ενός τυχαίου, μέσου Νεοέλληνα.

Πρώτα πρέπει να καταστήσουμε σαφές σε ποιες προεκτάσεις του ιδεολογικού αυτού σχήματος θα αναφερθούμε. Τα σημαντικότερα επίπεδα μιας γενικευμένης ιδεολογίας περιλαμβάνουν το Κοινωνικό, το Οικονομικό και το Πολιτικό. Ουσιαστικά, το τελευταίο επίπεδο, το Πολιτικό, περιλαμβάνει όλες εκείνες τις αξίες και τις ιδέες, βάσει των οποίων τα πρώτα δύο επίπεδα θα αποσαφηνίσουν τη στρατηγική τους ανάπτυξη.

Στο Κοινωνικό επίπεδο, και ξεκινάμε με αυτό αφού πρόκειται και για το πρώτο συνθετικό του όρου, ο Κ.Φ. (για λόγους συντομίας) δεν έχει κάτι να “ζηλέψει” από τα υπάρχοντα συστήματα που κατέχουν το κόπυράιτ (που λένε και στο χωριό μου) της κοινωνικής μέριμνας (σοσιαλισμοί και σία).

Όπως έχει ειπωθεί στο παρελθόν, το βασικότερο μέσο χαρακτηρισμού μιας κοινωνίας είναι ο τρόπος με τον οποίο φέρεται στα πιο αδύναμα μέλη της. Ένα κοινωνικά δίκαιο σύστημα πρέπει να φροντίζει να στέκεται αρωγός στα μέλη αυτά της κοινωνίας που έχουνε επέλθει σε δυσμενή θέση, για οποιοδήποτε λόγο, είτε λόγω ατυχών συγκυριών, είτε εξωγενών παραγόντων, ακόμα και αδυναμιών και λαθών τους (π.χ. ναρκομανείς, πεπτωχευμένοι κλπ). Όμως για να καθίσταται δίκαιο στο σύνολο του πληθυσμού πρέπει η ως άνω μέριμνα να δίδεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην κατασπαταλούνται πόροι, οπότε πρέπει να υπάρχουν δομές οι οποίες θα λειτουργούν με βάση τρία κριτήρια. Το πρώτο είναι το μικρότερο δυνατό κόστος, αλλά με μίνιμουμ επίπεδα προσφοράς τα οποία πρέπει να είναι υψηλά, με κυριότερο χαρακτηριστικό την απόλυτη προσήλωση στην ιερή αξία της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας (παράδειγμα προς αποφυγή κατά την τότε συγγραφή του παρόντος, η απαράδεκτη κατάργηση χρηματοδότησης βοηθημάτων για διαβητικούς). Οι δομές αυτές επίσης πρέπει να δρουν αποτρεπτικά σε επίδοξους εκμεταλλευτές και απατεώνες. Τέλος, πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην γενικότερη έννοια της πρόληψης.

Όμως, η κοινωνική ευαισθησία ενός συστήματος δεν περιορίζεται μόνο στα δοκιμαζόμενα μέλη της, αλλά επεκτείνεται σε ολόκληρη την κοινωνία. Όλοι οι πολίτες πρέπει να επωφελούνται ελαχίστων παροχών στους τομείς της υγείας, της παιδείας και της πρόνοιας, οι οποίοι θα λειτουργούν βάσει δομών παρόμοιων χαρακτηριστικών με αυτά που περιγράφηκαν πιο πάνω.

Περνώντας στο Οικονομικό επίπεδο της ανάλυσής μας, αξίζει να αναφερθούμε στη βασική αρχή του φιλελευθερισμού, που δεν είναι άλλος από τη δυνατότητα που δίνει στα μέλη της κοινωνίας στην ελεύθερη και απρόσκοπτη προσπάθεια για αριστεία. Η ελευθερία αυτή, φυσικά, οφείλει να βρίσκει αναχώματα όταν πλέον θίγονται κοινωνικές και αξιακές δομές, εν τέλει, προσφέροντας τη δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους να αναπτύξουν κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους, ποτέ όμως εις βάρος τρίτων. Το βασικό χαρακτηριστικό ενός τέτοιου συστήματος είναι πως το Κράτος λειτουργεί σε σπάνιες περιπτώσεις ως Εργοδότης/Επιχειρηματίας και περισσότερο ως Δίκαιος Ελεγκτής και Αναδιανεμητής του ΑΕΠ μέσω των κοινωνικών του δομών. Ο ορισμός “Δίκαιος” αναφέρεται στην ανταποδοτική επιβράβευση των “αξιόμαχων” μελών της κοινωνίας, αυτών δηλαδή που ασχέτως αποτελέσματος καταβάλουν φιλότιμες προσπάθειες, αλλά και στην ταυτόχρονη παροχή ενός ελάχιστου “στρώματος” αξιοπρεπούς διαβίωσης σε όλους ανεξαιρέτως. Το Κράτος πρέπει να προσφέρει όλες εκείνες τις υλικές και νομικές δομές, οι οποίες θα επιτρέπουν την απρόσκοπτη οικονομική ανάπτυξη των πολιτών του, μέσω της φορολόγησης, η οποία θα αναχρηματοδοτεί αυτές τις δομές και, κυρίως, θα διατηρεί τις αρτιότερες δυνατόν δομές παροχής κοινωνικής προστασίας και μέριμνας. Οι δομές αυτές πρέπει να περιλαμβάνουν τους τομείς της Υγείας, της Εκπαίδευσης, της Πρόνοιας και της Ασφάλειας (σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο). Ταυτόχρονα θα πρέπει το κράτος να διατηρεί ισχυρή θέση στον έλεγχο των καίριων τομέων των Μεταφορών, της Ενέργειας και της Επικοινωνίας, καθώς και τις ελάχιστες απαραίτητες δομές σε αυτούς τους τομείς για περιόδους κρίσης. Φυσικά, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πρέπει να επεκτείνονται και στην γενικότερη οικονομική δραστηριότητα των τριών βαθμίδων δημιουργίας πρόσθετης αξίας (Παραγωγή, Μεταποίηση, Εμπόριο) σε αγορανομικό και υγιειονομικό επίπεδο, καθώς και στον τομέα της οικιστικής ανάπτυξης (πολεοδομία). Σε εξειδικευμένες περιπτώσεις και μόνο όταν δεν μπορεί η συμμετοχή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας να συνεισφέρει ή πρόκειται για υψίστης Εθνικής σημασίας κλάδους, πρέπει το Κράτος να παρεμβαίνει πιο δραστικά, αλλά όσο το δυνατόν λιγότερο, και πάλι, ως “Επιχειρηματίας”. Τέτοιους κλάδους στο παράδειγμα της χώρα μας αποτελούν ο Τουρισμός, η Γεωργία και η Αμυντική Βιομηχανία.

Τέλος, ας περάσουμε στο Πολιτικό επίπεδο της ανάλυσής μας, το οποίο θα εμβαθύνει και πιο πολύ στα δεδομένα της χώρας μας, των συγκυριών και, εν τέλει, στο τι πιστεύω και θέλω εγώ να πιστεύει και να θέλει ο Σαμαράς.

Η βασική αρχή που πρέπει να διέπει τον οποιοδήποτε εκφραστή της ιδεολογίας του Κ.Φ. είναι η φιλοπατρία. Φυσικά, δεν αναφέρομαι σε επίπεδο γραφικών ντεμέκ υπερπατριωτών, μεγαλοιδεατών ή...κομμουνιστοφάγων. Πολύ απλά, για να τύχει σωστής εφαρμογής ο ιδεολογικός αυτός σχηματισμός πρέπει να στηρίζεται σε μια Κοινωνία συνοχής μπετόν αρμέ, η οποία με τη σειρά της θα προσφέρει στο Κράτος “τέκνα” της έτοιμα να την υπηρετήσουν. Αυτός ο συνεχής εναγκαλισμός των Κυβερνώντων και των Κυβερνούμενων πρέπει να διέπεται από μια ιδεολογική πλατφόρμα που θα υπερίπταται συγκυριακών ιδεολογικών μπουρμπουληθρών. Γιατί όταν ξυπνήσεις από το έωλο Αμερικάνικο όνειρο, σηκώσεις το κεφάλι σου πάνω από τις αυταρχικές δομές της Ημι-Κομμουνιστικής Κίνας και κλείσεις τα αυτιά στους βερμπαλισμούς της Ευρώπης θα διαπιστώσεις ότι ο μόνος που είναι δίπλα σου, είναι αυτός που με ένα χιτώνιο στους ώμους θα σου σταθεί αδελφός σε κάθε μάχη. Η διαφορετικότητα των ανθρώπων δεν τους χωρίζει, τους επιτρέπει να έχουν ταυτότητα και εν τέλει τους ενώνει σε πανανθρώπινες ομάδες. Όσο κι αν οι ροζ, πορτοκαλί και άλλων παραδείσιων αποχρώσεων αδούλευτοι και εκφυλισμένοι εγκέφαλοι το πολεμάνε και το οικτίρουν, το γεγονός παραμένει πως η πιο δυνατή τέτοια πανανθρώπινη ομάδα είναι το Έθνος.Το Έθνος διαποτίζει την σκέψη και τη μνήμη του ανθρώπου μέσα από την συμμετοχή του στην Οικογένεια στα πρώτα του χρόνια και τελικά πολλαπλασιάζεται όταν βρίσκεται σε μια Κοινωνία εθνικά αφυπνησμένων ατόμων. Έτσι δημιουργείται μια άρρηκτη δομή ανθρώπων έτοιμων να βοηθήσουν τον συνάνθρωπό τους, αλλά και διατιθέμενων να μην τον βλάψουν στην προσπάθεια τους για προσωπική ανέλιξη. Έτοιμων δηλαδή να υπηρετήσουν τις βασικές αρχές των δύο συνθετικών όρων του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού.

Αφού θέσαμε και δικαιολογήσαμε το πλαίσιο της Πολιτικής μέσα στον Κ.Φ. ας αναφερθούμε και σε μερικές πιο συγκεκριμένες πρακτικές. Ουσιαστικά, αυτό που λέμε είναι ότι χρειάζεται Πολιτική Εθνικής Συνείδησης. Μια Πολιτική η οποία θα συνεισφέρει στην αμαλγαμοποίηση των δομών του Κράτους με την έννοια του Έθνους και εν τέλει την ισχυροποίηση και των δύο από αυτήν την ένωση. Για να παραχθεί Εθνική Πολιτική πρέπει πρώτα από όλα να υπάρχουν και οι κατάλληλοι άνθρωποι. Η Κοινωνία, ακόμα και με τη μικρότερή της υπομονάδα, την Οικογένεια, δεν μπορεί από μόνη της να δημιουργήσει πατριωτικά αντανακλαστικά, να αναθρέψει αυτούς τους ανθρώπους, παρά μόνο υποβοηθούμενη από την κατάλληλη Παιδεία. Πέρα όμως από την αφύπνιση, σημασία έχει και η διατήρηση της Εθνικής Συνείδησης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της σύνδεσης της παράδοσης όσο γίνεται με την οικονομική δραστηριότητα (πολιτιστική ανάπτυξη, υποστήριξη και εκσυγχρονισμός παραδοσιακών οικονομικών δραστηριοτήτων), της άρσης των κοινωνικών αδικιών εθνικοκεντρικού ενδιαφέροντος (π.χ. ακρίτες και νησιώτες), καθώς και της γενικότερης εμπέδωσης κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας. Επίσης, η γενικότερη αίσθηση ασφάλειας και, το δυνατότερον, ανεξαρτησίας από πατρόνες και σφετεριστές του εξωτερικού (χωρίς αυτό βέβαια να παίρνει μπάλα τους συνεργάτες και συμμάχους μας) είναι καίριας σημασίας για μια Εθνική Πολιτική.

Δε θέλω όμως να κουράσω άλλο με περισσότερες αναλύσεις, άλλωστε εδώ δεν προσπαθούμε να στοιχειοθετήσουμε κυβερνητικό πρόγραμμα. Σε γενικές γραμμές κατέθεσα την άποψη μου περί του τι είναι επιτέλους αυτός ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός και ελπίζω να έδωσα, αν μη τι άλλο, τροφή για σκέψη, κυρίως στους καλώς εννοούμενα καχύποπτους αναγνώστες.

TopGunZ, 18-05-2011