Η αποταμίευση έπαψε πια να είναι ιερή!

Η κυπριακή περιπέτεια συμπληρώνει τον ήδη μακρύ κατάλογο όσων πρέπει να

αποφεύγονται κατά την αντιμετώπιση μιας πολύπλευρης κρίσης αλλά, δυστυχώς, έπραξαν τα κράτη της Ευρωζώνης.

Πριν ξεκινήσει η κρίση, όλοι θεωρούσαν ιερή την αποταμίευση.

Ακόμη κι αν διαλυθεί μια τράπεζα.

Όπως και τα κρατικά ομόλογα.Που θα πληρώνονταν πριν οτιδήποτε άλλο, ακόμη και στη χειρότερη περίσταση.

Αποδείχθηκε, δυστυχώς, ότι αυτά ισχύουν μόνον στις καλές ημέρες.

Όταν δηλαδή κανείς δεν έχει λόγο να ζητήσει την εφαρμογή τους.

Μεγαλύτερη αποτυχία του συστήματος δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί.

Η απόφαση του Γιούρογκρουπ για τις καταθέσεις στην Κύπρο, επειδή μάλιστα δεν είχε εξασφαλίσει την άμεση και χωρίς περιστροφές εφαρμογή της, θα μείνει ως μνημείο κακής διακυβέρνησης μιας κρίσης που πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγεται.

Από την άλλη όμως, το πρόβλημα των αφερέγγυων κυπριακών τραπεζών, αφού δεν έχουν αρκετά κεφάλαια ασφαλείας, δεν φαίνεται να μπορεί να επιλυθεί με άλλον τρόπο, χωρίς δηλαδή να φορτωθούν μέρος της ζημίας οι ίδιοι οι καταθέτες.

Εξάλλου, άνω των 100 χιλιάδων, δεν είναι ακριβώς αποταμίευση αλλά επένδυση.

Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο.

Το 2008, ο κίνδυνος κατάρρευσης τρόμαξε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι φορολογούμενοι εκλήθησαν να διασώσουν τους καταθέτες.

Τα κράτη δανείστηκαν τεράστια ποσά προκειμένου να αντικρίσουν τις τραπεζικές ζημίες.

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεσμεύτηκαν κρατικές ενισχύσεις 4,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ (ή το 37% του κοινοτικού ΑΕΠ) προκειμένου να αντιμετωπιστούν τραπεζικές ζημίες λόγω κρίσης ύψους 1 τρισ. ή το 8% του ευρω-ΑΕΠ.

Πολλά κράτη κατέρρευσαν, με αποτέλεσμα τα ομόλογά τους να καταντήσουν σκουπίδια ή να «κουρευτούν» δραστικά.

Χρειάστηκε τότε, ο φορολογούμενος να διασώσει τον ομολογιούχο.

Η αλυσιδωτή κατάρρευση συνεχίστηκε και, όπως ήταν αναμενόμενο έφτασε στον καταθέτη.

Η Τραπεζική Ενωση, προς την οποία αποφάσισαν να πορευτούν τα κράτη της Ευρωζώνης οφείλει να διαθέτει επαρκή και πιστευτή προστασία έναντι αυτού του κινδύνου.

Απαιτείται ένα Πλαίσιο για την Ανάκαμψη και Εξυγίανση των Συστημικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προετοιμάσει από τον Ιούνιο 2012 Πρόταση Οδηγίας, για την οποία ελπίζουν να εγκριθεί το προσεχές καλοκαίρι.

Το πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι η ανακοπή του προβλήματος που μπορεί να εμφανιστεί σε μια τράπεζα πριν «μολύνει» την υπόλοιπη αγορά. Αυτό σημαίνει ότι η διάσωση θα γίνεται «από μέσα» και όχι «απέξω».

Πώς όμως θα συμβαίνει αυτό χωρίς να πλήττονται σφοδρά οι καταθέτες;

Στην πράξη υπάρχει ένα δίλημμα ηθικής τάξης ως προς την κατανομή της ζημίας. Γιατί, όπως όλοι γνωρίζουν και σταδιακά παραδέχονται δημοσίως, για να ξεπεραστεί μια κρίση, πρέπει να πληρωθούν οι ζημίες.

Άρα, έχει καθοριστική σημασία σε ποιανού την πλάτη θα πέσει η ζημία.

Ούτε είναι ηθικώς ορθόν, όπως επιθυμούν οι οπαδοί της απεριόριστης νομισματικής χρηματοδότησης, ότι μπορούμε να αναβάλουμε την αποπληρωμή της ζημίας μέχρις ότου ανακάμψει η οικονομία, ώστε να μετριαστεί από τον αναμενόμενο νέο πλούτο.

Οι τράπεζες και το τραπεζικό σύστημα ευρύτερα, λειτουργούν στη βάση της απόλυτης εμπιστοσύνης.

Στην αγγλική ιδιοσυγκρασία το «χρήμα στην τράπεζα» είναι ισοδύναμο με την απόλυτη σιγουριά.

Η εμπιστοσύνη, όμως, πρέπει να είναι αμφίδρομη.

Τα στελέχη, οι μέτοχοι αλλά και οι πελάτες των τραπεζών πρέπει να θυμούνται ότι μπορεί να χάσουν τα πάντα αν δεν παρακολουθούν τον τραπεζίτη ή τον επενδυτικό τους οίκο.

Ο εκβιασμός ότι μια τράπεζα είναι «πολύ μεγάλη για να κλείσει» δεν θα επαναληφθεί. Γιατί και οι τράπεζες, όπως όλες οι άλλες επιχειρήσεις, θα οδηγούνται πλέον, υποχρεωτικώς και χωρίς καθυστερήσεις, σε αναδιάρθρωση και εξυγίανση.

Αλλαγή εποχής;

Το πιθανότερο!

Μπάμπης Παπαδημητρίου 

Καθημερινή