Το αίνιγμα Hugo Chavez.

Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Hugo Chávez, που πέθανε από καρκίνο στα 58 του χρόνια, πρόλαβε μέσα στη μικρή σε διάρκεια ζωή του να κάνει πολλά.

Λίγο μετά την αναρρίχησή του στην εξουσία το 1999, ο Gabriel García Márquez τον χαρακτήρισε ως ένα αίνιγμα, μισό διάδοχο του περίφημου Simón Bolívar, και μισό τενεκεδένιο δικτάτορα.

Τελικά όμως, ο Chávez ίσως να ήταν πολύ πιο προβλέψιμος από ότι έδειχνε η δημόσια εικόνα του.

Μόλις τα δημοσιεύματα των εφημερίδων δώσουν τη θέση τους στα βιβλία της ιστορίας, ο Chávez θα μείνει στη μνήμη μας περισσότερο για τις διπλωματικές του περιπέτειες, παρά για την εσωτερική πολιτική του.

Από το βήμα του ΟΗΕ είχε αποκαλέσει τον πρόεδρο George W. Bush διάβολο.

Μια άλλη φορά έστειλε τανκς στα σύνορα με την Κολομβία, έτοιμος να κάνει πόλεμο.

Χαρακτήριζε ως «αδέλφια» του τους τρομοκράτες του FARC.

Κατηγορούσε το Ισραήλ για γενοκτονίες.

Ισχυρίστηκε κάποτε ότι σε συνεργασία με το Ιράν, κατασκευάζει πυρηνική βόμβα.

Και όλα αυτά τα έλεγε στην τηλεόραση…

Παράλληλα, χρησιμοποιούσε τον πετρελαϊκό πλούτο της χώρας του για να χρηματοδοτήσει ένα άνευ προηγουμένου πρόγραμμα ξένης βοήθειας.

Πρόσφερε τόνους χρημάτων σε χώρες όπου οι εκλογές μπορούσαν να αγοραστούν, και μεταξύ 2005-2008 βοήθησε στην εκλογή λαϊκιστών ηγετών στην Βολιβία, το Εκουαδόρ, την Νικαράγουα, την Παραγουάη, και την Αργεντινή.

Αυτού του είδους οι οικονομικά εξαρτώμενες διεθνείς σχέσεις δημιούργησαν τη βάση στήριξης της χώρας του στην ευρύτερη περιοχή.

Παράλληλα, ο Chávez έπαιρνε κι άλλες πρωτοβουλίες.

Για παράδειγμα, το 2008 πρόσφερε τόσα χρήματα για ένα επιδοτούμενο πρόγραμμα πετρελαίου στη Καραϊβική και Κεντρική Αμερική, που ως ποσό ήταν μεγαλύτερο από αυτό που έδιναν ως βοήθεια όλες μαζί οι εξής χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία, και Ελβετία!

Να μη ξεχνάμε επίσης τις στενές του σχέσεις με το Ιράν και τη Ρωσία, με τους ηγέτες των οποίων σκάρωνε διάφορα αντιαμερικανικά σχέδια, που ιστορικά δεν είχαν καμία σημασία, αλλά που ανέβαζαν κατά καιρούς την τιμή του πετρελαίου.

Εν τω μεταξύ, στο εσωτερικό της χώρας πολέμησε την ελευθεροτυπία, έφερε κακοδιαχείριση, αλλά ενίσχυσε τα κοινωνικά προγράμματα, προσφέροντας δωρεάν υγειονομική περίθαλψη και στέγη στους φτωχούς.

Ο «Τσαβισμός» αναμένεται να ορίζει την αριστερά της Βενεζουέλας για πολλά ακόμη χρόνια. Κάτι σαν τον Περονισμό της Αργεντινής.

Βέβαια, ακόμη και στα χειρότερά του, ο Chávez δεν μπορεί να συγκριθεί με τους ανεκδιήγητους Duvalier, και Videla της Αϊτής και της Αργεντινής αντίστοιχα.

Έτσι κι αλλιώς, η χώρα του εκτός από τα πάμπολλα πραξικοπήματα στην πρόσφατη ιστορίας της, κατέχει και το παγκόσμιο ρεκόρ εθνικών χρεοκοπιών, πολύ πριν αναλάβει την εξουσία της ο Chávez.

Η δική του Βενεζουέλα είναι μια περίπτωση χαμένων ευκαιριών, από έναν άνθρωπο που σκόπευε να κυβερνήσει μέχρι τα βαθιά γεράματα, και που νόμιζε ότι μπορεί να κυβερνάει σε κάθε τομέα μέσω μαριονετών.

Τώρα, όλες οι εσωτερικές αντιφάσεις βγαίνουν στην επιφάνεια.

Η συνεχής εγρήγορση, που ο Chávez ζητούσε από τους οπαδούς του, αναμένεται να ωφελήσει το κόμμα του (PSUV), αφού οι προεδρικές εκλογές θα γίνουν μέσα στις επόμενες 30 μέρες.

Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: Η δημοκρατική αντιπολίτευση παραμένει συμπαγής γύρω από τον Henrique Capriles, ενώ το κόμμα του Chávez δείχνει δείγματα διάσπασης σε δυο διαφορετικά στρατόπεδα, κάτι που οφείλεται μάλλον στην μακρόχρονη απουσία του ιδίου στη Κούβα για λόγους υγείας.

Έτσι,  το «διεφθαρμένο» δικομματικό σύστημα της χώρας που προσπάθησε να ανατρέψει ο Chávez με πραξικόπημα το 1992, μοιάζει σήμερα σαν τον μόνο τρόπο με τον οποίο το  κόμμα του μπορεί να κυβερνήσει δια της δημοκρατικής οδού, μετά τον θάνατό του.

Το τελευταίο διάστημα η Αβάνα δείχνει να ασκεί μεγάλη επιρροή στα ζητήματα του Καράκας, προφανώς θέλοντας να προλειάνει το έδαφος για μια μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια από την διάδοχη κατάσταση που θα προκύψει.

Τον Φεβρουάριο όμως, ο Raúl Castro ανακοίνωσε πως θα αποσυρθεί οριστικά το 2018. Η στήριξή του θα βοηθούσε τα μέγιστα στο PSUV, αλλά όλα δείχνουν πως ο ηλικιωμένος πλέον Κουβανός κομμουνιστής  ηγέτης δεν έχει καμιά όρεξη να συνεχίσει να ανακατεύεται στην εσωτερική πολιτική της Βενεζουέλας.

Η επαναστατική φλόγα μοιάζει να σβήνει γενικά στην Καραϊβική.

Ο μακαρίτης είχε καταφέρει να μετατρέψει τη χώρα του σε υπερδύναμη της περιοχής, συνδυάζοντας την ρητορική με το χρήμα και τις λαϊκίστικες πολιτικές.

Όσο όμως μειώνονται τα πετρελαϊκά έσοδα, και όσο αυξάνεται η εσωκομματική πίεση στο κόμμα PSUV να περάσει από τα λόγια στα έργα, τόσο θα ξετυλίγεται και το αίνιγμα Chávez.

S.A.

The National Interest