Νέο εκλογικό σύστημα: Μια πρόταση έξω απ’ το κουτί…

Πόσες φορές δεν ακούσαμε και διαβάσαμε για τα κακά του υφιστάμενου εκλογικού συστήματος; Αλλά και των προηγούμενων;

Και πόσες φορές δεν ακούσαμε και διαβάσαμε για την ανάγκη ενός νέου που θα προωθεί τη διαφάνεια, το βάθεμα της δημοκρατίας αλλά (και κυρίως) την ποιότητα αυτής;

Και που ταυτόχρονα (αν και εδώ υπάρχουν ενστάσεις κυρίως από τους οπαδούς της απλής αναλογικής) θα συνεχίσει να πριμοδοτεί σε λογικά πλαίσια τη δυνατότητα σταθερών κυβερνήσεων;

Άπειρες φορές.

Αλλά σχεδόν ποτέ δεν ακούσαμε ούτε διαβάσαμε για ολοκληρωμένο σχέδιο.

Εκτός βέβαια από κάποιες διαρροές σχεδίων που έμειναν σχέδια.

Για να μην τα πολυλογώ, εγώ έχω μια ολοκληρωμένη πρόταση και είναι πλέον ώρα να επιχειρήσω να τη θέσω υπόψη όλων των ενδιαφερομένων: Κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, δημοσιογράφων και απλών πολιτών.

Όχι χωρίς δισταγμό, καθόσον έχω πλήρη συνείδηση της δικής μου μικρότητας και συνακόλουθα της απειροελάχιστης πιθανότητας να ληφθεί σοβαρά από τα λεγόμενα «υψηλά» κλιμάκια της ελληνικής πολιτικής ζωής, ωστόσο έχω εμπιστοσύνη στην ίδια την πρόταση, η οποία θεωρώ ότι σε τελική ανάλυση ΔΟΥΛΕΥΕΙ.

Να λοιπόν ποια είναι λοιπόν η πρόταση για την οποία μιλάω:

1) Μείωση του αριθμού των βουλευτών σε 200.

Υπό προϋποθέσεις, θα μπορούν να αυξάνονται κατά τι αλλά γι’ αυτό θα δούμε παρακάτω πώς και γιατί.

Έτσι είμαστε εντός των πλαισίων του Συντάγματος που απαιτεί αριθμό μεταξύ 200 και 300 και σύμφωνοι με το πνεύμα της εποχής, όχι μόνο αυτού που υπαγορεύει η οικονομική κρίση και η δυσαρέσκεια των πολιτών, αλλά και σύμφωνοι με τα γενικότερα στοιχεία της Ελλάδας.

Δεν μπορεί π.χ. χώρες των 50 εκατ. και βάλε κατοίκων να έχουν 500 βουλευτές πάνω κάτω και εμείς με 10 εκ. να έχουμε 300.

2) Εκλογή των βουλευτών με δύο τρόπους.

α) Το 60%, δηλαδή οι 120 θα εκλέγεται από μονοεδρικές περιφέρειες στις οποίες θα χωριστεί η Ελλάδα (τον τρόπο διαχωρισμού τον αναλύω αμέσως παρακάτω διότι έχει τη σημασία του) και θα προτείνονται ένας από κάθε κόμμα σε κάθε περιφέρεια και οι οποίοι θα κατεβαίνουν σε ΕΝΙΑΙΟ ψηφοδέλτιο.

Άρα θα μπορεί κανείς να επιλέξει όποιον βουλευτή θέλει να εκπροσωπεί τη μονοεδρική περιφέρειά του ασχέτως ποιο κόμμα θα ψηφίσει στην άλλη κάλπη (το σύστημα απαιτεί 2 κάλπες) και που εν τέλει θα καθορίσει πόσους θα βγάλει το καθένα.

Ότι και να συμβεί στην επικράτεια σε ότι αφορά στα κόμματα, ο πρώτος σε ψήφους υποψήφιος κάθε μονοεδρικής εκλογικής περιφέρειας θα έχει τη θέση του στη βουλή εξασφαλισμένη – βλέπε και παρακάτω πώς.

β) Οι υπόλοιποι 80 (το 40%) θα βγαίνουν με λίστα σε περιφερειακό επίπεδο.

Από αυτούς κυρίως θα προκύψουν οι βουλευτές των μικρότερων κομμάτων που είναι δύσκολο να εκλεγούν στις μονοεδρικές.

Οι επιλαχόντες από εκείνη τη λίστα θα είναι όχι μόνο επιλαχόντες για τη λίστα, αλλά επιλαχόντες και για τις μονοεδρικές (ο ειδικότερος) τρόπος επίσης παρακάτω.

Έτσι για τουλάχιστον το 60% της βουλής διασφαλίζεται ότι ήταν οι δημοφιλέστεροι της περιφέρειάς τους και μάλιστα ανεξαρτήτως κομμάτων.

Κάτι που προωθεί τη βουλευτική ανεξαρτησία αλλά και θέτει τους ψηφοφόρους ενώπιον των ευθυνών τους όσο ποτέ άλλοτε.

Για το υπόλοιπο 40% από τους οποίους κυρίως θα προκύψουν οι βουλευτές των μικρότερων κομμάτων που είναι δύσκολο να εκλεγούν στις μονοεδρικές αλλά διασφαλίζεται τουλάχιστον ότι δε θα είναι τυχάρπαστοι που βγήκαν με 500 σταυρούς και εξαιτίας τυχαίων «καραμπόλων» μεταξύ περιφερειών.

Για όλους πάλι διασφαλίζεται ότι είτε θα εκλεγούν με λίστα είτε σε μονοεδρικές μικρές περιφέρειες όπου η ανάγκη για πολιτικό χρήμα θα είναι υποπολλαπλάσια των νυν μεγάλων περιφερειών.

3) Κατανομή των βουλευτών ανά κόμμα και σε πανελλαδικό επίπεδο ως εξής:

α) Μίνιμουμ αριθμός εδρών: Όσα κόμματα περάσουν το 3% (το όριο παραμένει και αφορά και τους εκλεγόμενους σε μονοεδρικές, ούτως ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα τύπου μειονοτικών στη Θράκη) θα έχουν δικαίωμα να εκλέξουν το 85% αυτού που θα εξέλεγαν με απλή αναλογική.

Στην ουσία θα πολλαπλασιάζεται το ποσοστό τους με το συντελεστή 1,7 που αναλογεί στο 85%, θα αφαιρούνται τα δεκαδικά και θα εκλέγουν τον ακέραιο αριθμό βουλευτών.

Με αυτόν τον τρόπο συνεχίζει να εξασφαλίζεται σε ικανοποιητικό βαθμό η εκπροσώπηση τουλάχιστον των κομμάτων που έπιασαν το όριο εισόδου στη βουλή.

β) Κατανομή των υπολοίπων εδρών (μπόνους). Η πρώτη κατανομή τους γίνεται ως εξής: Το πρώτο κόμμα θα λαμβάνει τον ακέραιο αριθμό που θα προκύψει από τον πολλαπλασιασμό τους με το διπλάσιο του ποσοστού του.

Π.χ. όταν το πρώτο κόμμα έχει πάνω από 50%, τότε θα παίρνει όλες τις εναπομείνασες έδρες καθώς 50% επί 2 = 100% με βάση την παραδοχή ότι εφόσον έχει την απόλυτη πλειοψηφία δικαιούται πράγματι να πάρει ότι απέμεινε.

Αν περισσέψουν έδρες (καθώς το πρώτο κόμμα δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία), ακολουθεί το δεύτερο κόμμα (μετά το τρίτο κι αν τελειώσουν όσα πέρασαν το 3% αρχίζουμε ξανά από το 1^ο) με την ίδια προπαίδεια (το διπλάσιο του ποσοστού του) πολλαπλασιαζόμενη με τις εναπομείνασες έδρες κ.ο.κ.

Αν πάρουν όλα τα κόμματα που εισέρχονται στη βουλή μπόνους, τότε ξαναέρχεται η σειρά του πρώτου κόμματος κ.ο.κ.

Η πρώτη κατανομή παύει όταν με την ανωτέρω προπαίδεια δεν προκύψει ακέραιος αριθμός σε οποιοδήποτε στάδιο.

Τότε ακολουθεί η δεύτερη κατανομή του μπόνους που πολύ απλά συνίσταται στην κατανομή των εναπομεινασών εδρών με  απλή αναλογική.

Από το συνολικό αριθμό του κάθε κόμματος που θα προκύψει θα αφαιρούνται οι έδρες που κερδήθηκαν για το κάθε κόμμα από τις μονοεδρικές και ότι λείπει θα συμπληρώνεται από τη λίστα ανά περιφέρεια.

Με αυτόν τον τρόπο διατηρείται το μπόνους στο πρώτο (σχεδόν αποκλειστικά) κόμμα αλλά σε εύλογα επίπεδα, καθώς εξαρτάται από το ποσοστό του.

Έτσι αποφεύγονται περιπτώσεις κόμματα με πολύ χαμηλό ποσοστό να παίρνουν ολόκληρο το μπόνους μόνο και μόνο επειδή τα άλλα πήραν ακόμα χαμηλότερο – σε αυτή την περίπτωση μέρος των αδιάθετων από την πρώτη κατανομή εδρών διαχέεται (και εύλογα) και στα άλλα κόμματα.

Και επειδή τα παραδείγματα είναι ότι καλύτερο, ορίστε ποια θα ήταν η κατανομή με αυτόν τον τρόπο σε 2 πρόσφατες εκλογές, όπου η βελτίωση αυτή φαίνεται ανάγλυφα:

2009:

ΠΑΣΟΚ 43,92% (111 – μπόνους οι 37 έδρες), ΝΔ 33,47% (61 – μπόνους οι 5 έδρες), ΚΚΕ 7,54% (12), ΛΑΟΣ 5,63 (9), ΣΥΡΙΖΑ 4,60% (7)

2012 (Μάιος):

ΝΔ 18,83 (61 – μπόνους οι 29 έδρες), ΣΥΡΙΖΑ 16,78 (44 – μπόνους οι 16 έδρες), ΠΑΣΟΚ 13,18 (31 – μπόνους οι 9 έδρες), ΑΝΕΛ 10,60 (24 – μπόνους οι 6 έδρες), ΚΚΕ 8,48 (16 – μπόνους οι 2 έδρες), ΧΑ 6,97 (13, μπόνους οι 2 έδρες), ΔΗΜΑΡ 6,11 (11, μπόνους η 1 έδρα)

4) Θέσπιση μάξιμουμ αριθμών θητείας και ασυμβιβάστων με υπουργικές θέσεις.

Θα μπορεί κανείς να εκλεγεί μία φορά από την περιφερειακή λίστα, ασχέτως περιφέρειας – έτσι αποφεύγεται το φαινόμενο «ημέτεροι» να εκλέγονται συνεχώς χωρίς τη λαϊκή ψήφο μόνο και μόνο επειδή είναι εκλεκτοί του αρχηγού ή του κομματικού μηχανισμού, ενώ ο αριθμός των συνολικά 80 που εκλέγονται έτσι διασφαλίζει και από τη δική του τη μεριά τη συνεχή ανανέωση της βουλής.

Από τις μονοεδρικές θα μπορεί να εκλεγεί το πολύ δύο φορές.

Αν κάποιος θέλει να εκλεγεί τρίτη φορά από μονοεδρική θα πρέπει να είναι υποψήφιος σε άλλη.

Αν η μονοεδρική εκείνη δεν είναι γειτονική με την πρώτη που εκλέχτηκε θα μπορεί να εκλεγεί και 4^η φορά.

Εφόσον κανείς υπουργοποιείται οι φορές αυτές που κανείς δικαιούται να είναι υποψήφιος μειώνονται κατά μία.

Επίσης δε θα δικαιούται να είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές.

Μπορεί κανείς να «μηδενίσει» το κοντέρ εφόσον στο μεταξύ και για διάρκεια 2 εκλογικών αναμετρήσεων δεν ήταν ούτε βουλευτής ούτε ευρωβουλευτής.

Με αυτόν τον τρόπο αποτρέπεται η «μονιμότητα» των βουλευτών ενώ δεν εισάγεται γενικό ασυμβίβαστο με την ιδιότητα του υπουργού (κάτι που θα ήταν πολύ περιοριστικό) αλλά εντούτοις εισάγεται ισχυρό αντικίνητρο (αδυναμία επανεκλογής στις επόμενες εκλογές) για τους βουλευτές που θέλουν να υπουργοποιηθούν, συμβάλλοντας έτσι έμμεσα στην άμβλυνση της «υποχρέωσης» του πρωθυπουργού να υπουργοποιεί ντε και καλά βουλευτές,  χωρίς ούτε ο ίδιος να θεωρεί ότι το αξίζουν.

Διευκρίνιση 1: Ανέφερα παραπάνω ότι οι εκλεγέντες στις μονοεδρικές εκλέγονται ούτως ή άλλως, αρκεί το κόμμα τους να πιάσει το 3% πανελλαδικά.

Κι αυτό θα γίνεται ανεξαρτήτως αν το κόμμα τους με την ανωτέρω κατανομή δικαιούται λιγότερες έδρες.

Έστω π.χ. ότι το πρώτο κόμμα βγάζει συνολικά 85 βουλευτές, αλλά κέρδισε τις 90 απ’ τους 120 μονοεδρικές. Τότε οι 5 παραπάνω εκλέγονται ούτως ή άλλως ως υπεράριθμοι, η βουλή λοιπόν θα έχει 205 βουλευτές αντί για 200.

Αυτό συνεπάγεται ανάλογη αύξηση των 80 που θα γίνουν 85 για να καλύψουν τους υπολοίπους (85+120=205).

Έτσι το κόμμα που καταφέρνει να έχει πολλούς βουλευτές που εκλέχτηκαν σε ενιαία λίστα κι αν ακόμα είναι περισσότεροι απ’ όσους του αναλογούν, πριμοδοτείται, κάτι εύλογο διότι έκανε σωστή επιλογή προσώπων τα οποία είναι αποδεκτά σε μεγάλο βαθμό από τις τοπικές κοινωνίες.

Κάτι που θα μπορούσε να αφορά και ένα κόμμα που π.χ. θα εξέλεγε 6 βουλευτές με ένα ποσοστό κοντά στο 4%, αλλά αν κάνει καλές επιλογές σε τοπικό επίπεδο θα μπορούσε κάλλιστα να εκλέξει παραπάνω.

Διευκρίνιση 2: Είναι εξίσου σημαντική και επίσης αναφέρθηκε παραπάνω το πώς διαχωρίζονται οι μονοεδρικές.

Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι όλες οι περιοχές της Ελλάδος ασχέτως πυκνότητας πληθυσμού εκλέγουν τουλάχιστον έναν.

Έτσι θα ορίζεται ότι κάθε νομός (νυν αντιπεριφέρεια) θα έχει τουλάχιστον μία μονοεδρική.

Σε όσους νομούς αναλογούν παραπάνω από μία, αυτές θα διαχωρίζονται με βάση τους υφιστάμενους δήμους.

Δηλαδή ένας ή περισσότεροι (και πάντως γειτνιάζοντες) δήμοι από κοινού θα αποτελούν μία μονοεδρική.

Εξαίρεση αποτελούν όσοι δήμοι είναι αρκετά μεγάλοι για να τους αναλογεί πάνω από 1 μονοεδρική, π.χ. της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, οπότε και θα αντιμετωπίζονται ως χωριστοί νομοί και οι εντός τους μονοεδρικές περιφέρειες θα χωρίζονται με βάση τα εκλογικά διαμερίσματα.

Υπόψη ότι με βάση την υφιστάμενη απογραφή του 2011, σε κάθε μονοεδρική θα αντιστοιχούν κατά μ.ο. 80.000 νόμιμου πληθυσμού.

Οπότε ένα νομός σαν την Αιτωλοακαρνανία ή ένας δήμος σαν τη Θεσσαλονίκη π.χ. θα έχει 3 τέτοιες, ενώ ένας νομός σαν τα Χανιά, θα έχει 2.

Η Λευκάδα π.χ. απ’ την άλλη έστω κι αν έχει λίγους παραπάνω από 20.000 πάλι θα αποτελεί χωριστή μονοεδρική.

Όσο τουλάχιστον αποτελεί χωριστό νομό.

Αυτά.

Εννοείται αυτό είναι απλώς ένα περίγραμμα, μια δέσμη ιδεών.

Διότι υπάρχουν κι άλλα ζητήματα όπως π.χ. πώς κατανέμονται εσωτερικά ανά περιφέρεια οι βουλευτές ανά περιφέρεια, πώς ακριβώς γίνεται η αναπλήρωση για τις μονοεδρικές, τι ακριβώς γίνεται με τις πρόωρες εκλογές, αλλά αυτά νομίζω ότι είναι λεπτομέρειες που δεν χωρούν στο παρόν.

Ξαναλέω, είμαι απολύτως βέβαιος ότι αύριο κιόλας αν έμπαινε σε εφαρμογή το παραπάνω σχέδιο, είναι κάτι που θα δούλευε προς όφελος του πολιτεύματος και της χώρας εν τέλει.

Να αναμένω αντιδράσεις ή τοποθετήσεις επ’ αυτού, ή έστω μια καλώς εννοούμενη λογοκλοπή από κάποιον που μπορεί να το εφαρμόσει;

Δεν τολμώ να το ελπίσω, αλλά η ελπίδα πάντα πεθαίνει τελευταία!

Ο Παραβάτης