Οι αντικαθεστωτικοί αναπολούν!

Όλη σχεδόν τη δεκαετία του 1980, o αvant-garde καλλιτέχνης Laszlo Rajk, χρησιμοποίησε το ταλέντο του για να εξαγριώνει το κομμουνιστικό καθεστώς της Ουγγαρίας.

Μάλιστα, από το 1981 έως το 1983, διατηρούσε ένα βιβλιοπωλείο με underground λογοτεχνία, κοντά στο διαμέρισμα του.

To 1985 o κ. Rajk δοκίμασε τα όρια του ολοκληρωτισμού, κατεβαίνοντας στις εκλογές.  Άμεσα μπήκε λουκέτο τόσο στο  βιβλιοπωλείο του όσο και στη προεκλογική καμπάνια του…

 

Το 1989 όμως που κατέρρευσε ο κομμουνισμός, ο κ.Rajk έγινε ένας από τους βασικούς επικεφαλής της δημοκρατικής αντιπολίτευσης, όπως και ένας άλλος νεαρός ονόματι Viktor Orban.

Αναπολώντας το παρελθόν, ο κ.Rajk θεωρούσε από τότε ότι ο Viktor Orban είναι ένα εγωιστικό γαϊδούρι.

Αναμφισβήτητα, πολλοί Ούγγροι θα διαφωνούσαν με την ανωτέρω εκτίμηση για τον τωρινό Πρωθυπουργό τους, το κόμμα του οποίου είναι με διαφορά το πιο δημοφιλές στη χώρα παρόλο που τελευταία παρουσιάζει κάμψη.

Πάντως ο εξηνταπεντάχρονος κ. Rajk  δεν είναι ο μοναδικός τέως αντικαθεστωτικός που αισθάνεται απογοήτευση από την πορεία που έχει πάρει η χώρα του. Το τελευταίο διάστημα, συνεντεύξεις με πολλούς από αυτούς που ηγήθηκαν τις επαναστάσεις του 1989 στη κεντρική και ανατολική Ευρώπη, δείχνουν ότι 25 χρόνια μετά, η ενότητα και ο ενθουσιασμός έχουν δώσει τη θέση τους στις διασπάσεις και στον σκεπτικισμό.

Ο κ.Rajk, o πατέρας του οποίου διατέλεσε υπουργός στην πρώτη κομμουνιστική κυβέρνηση της Ουγγαρίας και εκτελέστηκε διότι κατηγορήθηκε ότι ήταν οπαδός του Τίτο, έχει ίσως την πιο ασυνήθιστη πορεία.

Είναι πετυχημένος αρχιτέκτονας στη Βουδαπέστη ενώ σχεδιάζει πλατό και για ταινίες του Χόλλυγουντ, όπως πρόσφατα για τη ταινία «The Martian».

O κ.Rajk, όπως και πολλοί άλλοι διανοούμενοι της Ουγγαρίας, συμφωνεί με την κριτική που ασκεί η Ευρωπαϊκή Ένωση στον κ. Οrbang για τις συνεχώς αυξανόμενες αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης του: πολιτικοποιεί τη δικαστική εξουσία, αλλάζει τον εκλογικό νόμο κατά το δοκούν και βάζει φόρους σε ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και οργανώσεις που υποστηρίζονται από το εξωτερικό.

Στην ουσία, βλέπει στις μεθόδους του κ.Orban, τις τακτικές που χρησιμοποιούσαν αμφότεροι ως αντικυβερνητικοί για να χειραγωγήσουν τα μέσα και να αρχίσουν την επανάσταση. «Είναι η ίδια συνταγή, καταλαμβάνεις τους θεσμούς και φτιάχνεις καινούργιους κανόνες», εκτιμά ο κ.Rajk.

Άλλοι βετεράνοι του 1989, θεωρούν δύσκολη την προσαρμογή στην ασάφεια μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Νιώθουν πιο άνετα με την βεβαιότητα της αντιπολίτευσης. Το τωρινό καθεστώς της Ρωσίας παρέχει έναν παρόμοιο εχθρό.

«Ο Πούτιν πρέπει να αποτύχει και θα αποτύχει», εκτιμά ο Λεχ Βαλέσα, τέως ηλεκτρονικός σε ναυπηγεία, που ως επικεφαλής του συνδικάτου “Αλληλεγγύη”, ηγήθηκε  της επανάστασης που έκανε την Πολωνία να γίνει το πρώτο πρώην κομμουνιστικό κράτος που διεξήγαγε ελεύθερες εκλογές το 1989.

Ο κ.Βαλέσα διετέλεσε πρόεδρος από το 1990 έως το 1995, αλλά αποδείχτηκε ανίκανος να προσαρμοστεί στις πολυπλοκότητες ενός πολυκομματικού συστήματος. Νιώθει πιο άνετα με τις εθνικιστικές πολιτικές αντίστασης στην επέμβαση του Πούτιν στην Ουκρανία. «Θα του κοστίσει πολύ αίμα αλλά θα χάσει. Με την αλληλεγγύη μας, μπορούμε να τον οδηγήσουμε στην ήττα για το καλό της Ρωσίας και του λαού της».

O ηθοποιός Milan Knazko, που ήταν από τους πρωτεργάτες της «βελούδινης επανάστασης» στη Τσεχοσλοβακία, είναι πιο κοντά στις απόψεις του κ.Rajk.

O μέσος μισθός στη Σλοβακία έχει αυξηθεί από το 1989 κατά 500%, αλλά η διαφθορά είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη σύμφωνα με τη Παγκόσμια Διαφάνεια, ενώ η  πρόοδος που έχει σημειωθεί από τότε που η χώρα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τη δημοκρατία, δεν έχει σταθερή πορεία. «Έχουμε δημοκρατικούς θεσμούς, αλλά δεν λειτουργούν αφού αυτοί που τους λειτουργούν, δεν είναι δημοκράτες» εκτιμά ο κ.Knazko.

O κ.Κnazko βάζει υποψηφιότητα για δήμαρχος της Μπρατισλάβας και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα βγει νικητής.   

«Όλοι πιστέψαμε ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί θα αποτελούσαν εγγύηση για τη δημοκρατία, αλλά τελικά δεν ήταν αλήθεια» λέει ο κ.Rajk.

«Δεν έχουμε οικοδομήσει ακόμα την αντίσταση που απαιτείται για να πολεμήσουμε τα ψέματα».

Economist  

  Απόδοση:Sensei Yoko