Πάμε για πόλεμο Δύσης Ρωσίας;

Η ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, και η εξέγερση στην ανατολική Ουκρανία, που στηρίζεται από τη Μόσχα, σημαίνουν ότι η ειρήνη στην Ευρώπη δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Για πολλούς λόγους, η σημερινή αντιπαράθεση της Δύσης με τη Ρωσία είναι πολύ πιο σοβαρή και πιο επικίνδυνη από εκείνη της κρίσης των πυραύλων της Κούβας το 1962...

Πρώτον, η Ρωσία κυβερνάται από έναν απρόβλεπτο και τυχοδιώκτη πολιτικό ηγέτη. Στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, το κομμουνιστικό κόμμα μπορούσε να ελέγξει τον αρχηγό του, και μάλιστα λίγο μετά τη κρίση πυραύλων, ο Nikita Khrushchev απομακρύνθηκε.

Σήμερα δεν υπάρχουν τέτοιου είδους θεσμικοί έλεγχοι επί του Vladimir Putin, με αποτέλεσμα οι λανθασμένες κρίσεις και οι ιδιοσυγκρασίες ενός μόνο ατόμου να επηρεάζουν δυσανάλογα τις πολιτικές εξελίξεις.

Δεύτερον, σήμερα υπάρχουν πάρα πολλές γκρίζες ζώνες στην Ευρώπη, και έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες για λάθη.

Στον ψυχρό πόλεμο αμφότερες οι πλευρές είχαν τις κόκκινες γραμμές τους. Μόνο η Γιουγκοσλαβία και η Ρουμανία αποτελούσαν πιθανές γκρίζες ζώνες, ενώ οι βασικές ουδέτερες χώρες όπως η Φιλανδία και η Σουηδία, θεωρούνταν απαραβίαστες.

Σήμερα όμως, σε ποιο μελλοντικό πλαίσιο ασφάλειας χωράνε χώρες όπως η Γεωργία, η Μολδαβία, και η Ουκρανία;

Τρίτον, οι ΗΠΑ μοιάζουν αδιάφορες και αβέβαιες όσον αφορά στην Ευρώπη, και έχουν ένα πρόεδρο τον οποίο ο Ρώσος ομόλογός του θεωρεί αδύναμο και αμφιταλαντευόμενο.

Η κρίση της Κούβας προέκυψε επειδή ο Khrushchev θεωρούσε τον John Kennedy ως αδύναμο, με βάση μια συνάντησή τους στη Βιέννη το 1961.

Από τη πλευρά του, ο  προσεκτικός Leonid Brezhnev ενέκρινε την εισβολή στο Αφγανιστάν τη περίοδο μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Όσον αφορά στην Ευρώπη, δεν δείχνει καμιά πρόθεση να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες, ενώ η Αμερική εστιάζει κυρίως στην ISIS, και σε άλλες παρόμοιες απειλές στη Μ. Ανατολή και την Ασία.

Τέταρτον, σε αντίθεση με την ΕΣΣΔ το 1962, η σημερινή Ρωσία είναι μια ανασφαλής δύναμη σε πτώση, με μια εύθραυστη μονοδιάστατη οικονομία.

Οι τιμές του πετρελαίου βυθίζονται, και οι οικονομικές και άλλες κυρώσεις συντελούν στην οικονομική δυστυχία, με τον Putin να αντιμετωπίζει προβλήματα.

Οι φόβοι του για μια επανάληψη των διαδηλώσεων του 2011 τον έχει οδηγήσει στο να πάρει μια γραμμή άκρως εθνικιστική και αυτοκρατορική, περιορίζοντας τις εσωτερικές ελευθερίες.

Τα κράτη που βρίσκονται σε πτώση αποτελούν πρόκληση για τη διεθνή σταθερότητα, και αυτό το θυμούνται οι Ευρωπαίοι πολύ καλά από το ρόλο της Ρωσίας και της Αυστροουγγαρίας το 1914.

Πέμπτον, δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου εμπιστοσύνη μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.

Ακόμη και στο απόγειο της κρίσης πυραύλων της Κούβας, υπήρχε συνεχής συνεννόηση και επικοινωνία μεταξύ των ηγετών της Αμερικής και της ΕΣΣΔ, ενώ μεγάλο ρόλο έπαιξε ο τότε Σοβιετικός πρέσβης στη Ουάσιγκτον Anatoli Dobrynin.

Ο Putin όμως έχει χάσει κάθε αξιοπιστία απέναντι τους βασικούς ηγέτες της Δύσης, ενώ ο ίδιος είναι πεπεισμένος ότι θέλουν να τον  ανατρέψουν.

Τέλος υπάρχει μεγάλη οικονομική και ενεργειακή αλληλεξάρτηση μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας, κάτι που δεν έπαιζε ρόλο επί ψυχρού πολέμου. Το πώς αυτή η σχέση θα επηρεάσει τη σημερινή κρίση είναι άγνωστο, αλλά ο Putin φαίνεται να πιστεύει ότι οι κυρώσεις εναντίον της χώρας του είναι εξίσου επικίνδυνες με ένα στρατιωτικό όπλο. Διατηρεί πάντα το δικαίωμα να διακόψει τη ροή ενέργειας, αλλά και επιχειρηματικότητας προς τη Δύση.

Πως θα μπορέσουν η Δύση και η Ρωσία να αποφύγουν μια στρατιωτική αναμέτρηση;

Ένα βήμα θα ήταν να ξεκαθαριστεί το περίγραμμα της Δύσης και να ισχυροποιηθεί ο πυρήνας της, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες για τυχόν λάθος εκτιμήσεις.

Αυτό απαιτεί, πάν απ όλα, τη διατήρηση της δυτικής αλληλεγγύης απέναντι στις κινήσεις του Putin. Να διατηρηθούν λογικές και βιώσιμες κυρώσεις, και να ενισχυθούν στρατιωτικά οι ανατολικές χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, ειδικά η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής.

Νατοϊκές χώρες όπως η Γερμανία, θα πρέπει να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες και να πάρουν μέτρα καταπολέμησης του κυβερνοπολέμου της Ρωσίας, και της ρωσικής παραπληροφόρησης στη Δύση.

Μια συντονισμένη δυτική ενεργειακή στρατηγική είναι επίσης απαραίτητη.

Η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να πείσει την Ευρώπη ότι τη στηρίζει, και να δώσει προτεραιότητα στην αναβίωση των καλών σχέσεων με το Βερολίνο, στα απόνερα των αποκαλύψεων περί κατασκοπείας εναντίον του.

Παράλληλα, η Δύση θα πρέπει να αναθεωρήσει και να ανανεώσει την παλιά προσέγγιση της προς τη Ρωσία, που συνδύαζε άμυνα και συναίνεση.

Θα πρέπει να απλώσει χείρα προς το Κρεμλίνο και στον ρωσικό λαό, αποφεύγοντας την εντύπωση πως θέλει να απομονώσει την Ρωσία.

Επίσης θα πρέπει να δείξει ότι οι κυρώσεις που επέβαλλε δεν έχουν ως στόχο την αλλαγή καθεστώτος. Ο διάλογος με τη Μόσχα δεν θα πρέπει να είναι μόνο μεταξύ Γερμανίας και ΕΕ. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει επιτέλους να παίξει έναν πιο μεγάλο ρόλο στις διαβουλεύσεις με τον Putin και τον στενό του κύκλο.

RCW

Απόδοση: S.A.