Η επιτυχία της ρωσικής προπαγάνδας.

Γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο, ότι πολλές φορές τα απολυταρχικά μοντέλα διακυβέρνησης είναι ικανά να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τα επιτεύγματα των αντίστοιχων δημοκρατικών.

Το αν η Ρωσία, με την εξάρτηση που έχει στις εξαγωγές ενέργειας, είναι ένα τέτοιο καθεστώς παραμένει προς διερεύνηση, αλλά υπάρχει ένας τομέας όπου το ρωσικό κράτος αποδεικνύεται ανώτερο των αντιπάλων του: Η προπαγάνδα.

Ή, για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο των δημοσίων σχέσεων, το μήνυμα που περνάει (messaging)…

Όσο εντυπωσιακός και αν είναι ο παράγοντας «πληροφορία» στον τρέχοντα υβριδικό πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, η επιτυχία του δεν οφείλεται τόσο σε αυτό, όσο στα εγγενή ελαττώματα της δυτικής δημοκρατικής κουλτούρας για τα οποία δεν υπάρχει μια απλή λύση.

Δύσκολα μπορεί να αρνηθεί κανείς την αποτελεσματικότητα της ρωσικής προπαγάνδας. Εκτός από το 90% των Ρώσων που στηρίζουν (έστω παθητικά) τον πρόεδρό τους στην επεκτατική πολιτική του, υπάρχει και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης της Δύσης, ειδικά στην Ευρώπη, που επιμένει ότι η Ρωσία δεν έχει καμία ευθύνη όσον αφορά στην εμπλοκή της στην Ουκρανία.

Ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της Μόσχας πετυχαίνει τον σκοπό του εκμεταλλευόμενος τις αδυναμίες στην αυτοκριτική και στον σκεπτικισμό, που όμως θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Η σύγχρονη δυτική κουλτούρα της αυτοκριτικής και της αμφισβήτησης έχει αποδειχτεί ευεπίφορη στη χειραγώγηση του Κρεμλίνου, όσον αφορά μια σύγκρουση του 21^ου αιώνα που παραπέμπει στον Ψυχρό Πόλεμο.

Τέσσερις δημοφιλείς «εικασίες» της σύγχρονης Δύσης έχουν χρησιμοποιηθεί από τη ρωσική προπαγάνδα στη κρίση της Ουκρανίας.

Η πρώτη είναι ότι όλες οι πλευρές σε μια διαμάχη είναι εξίσου ένοχες.

Πάντα υποφώσκει μια ευρωπαϊκή υποψία απέναντι στον ηγέτη της δυτικής συμμαχίας, τις ΗΠΑ, που αναζωογονήθηκε από μια σειρά σκανδάλων στον πόλεμο του Ιράκ, βασανιστήρια, και παράνομες παρακολουθήσεις.

Με αυτό το σκεπτικό, όλοι διαπράττουν εγκλήματα, οπότε πως είναι δυνατόν η Δύση να μαλώσει τη Ρωσία;

Μέσα σε αυτό το μπερδεμένο ηθικά σκηνικό, η «παρανομία» της ουκρανικής επανάστασης εξισώνεται με την αντίστοιχα παράνομη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, χωρίς να αναφέρονται καν οι τεράστιες διαφορές στον τρόπο, το μέγεθος, και στα κίνητρα των δυο αυτών ξεχωριστών γεγονότων.

Το δεύτερο αφήγημα είναι ότι πάντα υπάρχουν δυο πλευρές σε μια ιστορία.

Η επιθυμία να υπάρχουν πολλαπλές διασταυρωμένες πηγές, και η απροθυμία στην αποδοχή μιας και μόνο, αποτελούν μέρος της υγιούς κριτικής, πλην όμως το σύστημα αυτό καταρρέει όταν η μια από τις δυο εκδοχές είναι κατασκευασμένη. Δεν υπάρχει, για παράδειγμα, μέση οδός στην πληροφορία ότι ο ρωσικός στρατός πολεμάει στην Ουκρανία και στο αντίθετο. Ή ισχύει ή όχι.

Ναι αλλά η ρωσική προπαγάνδα ποντάρει στο ότι ένα ποσοστό Δυτικών, που έχουν υπόψη τους περιπτώσεις κυβερνητικών διαστρεβλώσεων, θα πειστούν από τα ρωσικά επιχειρήματα, όσο παράλογα και ψεύτικα κι αν είναι αυτά.

Το αίσθημα ότι οι ΗΠΑ έχουν προδώσει την εμπιστοσύνη του κόσμου αρκετές φορές στο παρελθόν, συμβάλλει σε αυτή τη ρωσική πεποίθηση.

Μια τρίτη κυρίαρχη εικασία είναι ότι σε μια σύγκρουση μεταξύ της Δύσης και μιας μη δυτικής οντότητας, πάντα ευθύνεται η Δύση.

Μισός αιώνας πολιτικών και στρατιωτικών παρεμβάσεων στη Μ. Ανατολή, στην Αφρική, στη Λ. Αμερική, και στην Ασία, έχουν δημιουργήσει μια δικαιολογημένη εντύπωση δυτικής ατιμωρησίας και αυθαιρεσίας, κάτι που πιστεύουν πολλοί Ευρωπαίοι, ειδικά Αριστεροί.

Αντιθέτως, η ΕΣΣΔ, ασφαλής με την κατοχή των ανατολικοευρωπαϊκών της αποικιών μετά το 1945, παρίστανε τον συνήγορο των καταπιεσμένων στη διάρκεια της ύπαρξής της.

Τα όσα υπέφεραν οι απλοί Ρώσοι μετά τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης απλά ενίσχυσαν την εικόνα μιας χώρας που έπεσε θύμα της καπιταλιστικής Δύσης, παρά το γεγονός ότι η Ρωσία ήταν και είναι η μεγαλύτερη χώρα του πλανήτη, διαθέτοντας τα μεγαλύτερα αποθεματικά πυρηνικών όπλων, καθώς και τα περισσότερα κοιτάσματα φυσικού αερίου.

Μια τελευταία εικασία είναι ότι αποκλείεται να έχουμε μια γενικευμένη σύγκρουση στην Ευρώπη.

Η ειρήνη βασιλεύει τόσα πολλά χρόνια στα μεγάλα κράτη της Ευρώπης, που ένας πόλεμος μοιάζει τόσο απίθανος όσο και μια εισβολή από εξωγήινους, ειδικά την ώρα που ακόμη και ο Β’ΠΠ ξεθωριάζει από τις μνήμες μας.

Έτσι, η ρωσική προπαγάνδα δεν δυσκολεύεται καθόλου να πείσει τους λαούς ότι το κάλεσμα για  στρατιωτικές προετοιμασίες δεν είναι παρά μιλιταρισμός και κινδυνολογία.

Για να είμαστε δίκαιοι, η αποδοτικότητα της ρωσικής προπαγάνδας, τόσο στη Ρωσία όσο και στο εξωτερικό, έχει μειωθεί καθώς αυξάνεται το χάσμα μεταξύ λόγων και πράξεων στην Ουκρανία.

Η επικράτηση όμως της παραπληροφόρησης χάρη στα βαθιά ριζωμένα δόγματα του δυτικού φιλελευθερισμού θα πρέπει να μας θυμίζει το πόσο εύθραυστες είναι ακόμη και οι πιο σταθερές δημοκρατίες.

Ένα ισχυρό αντίδοτο στη διαφθορά και στη κακοδιοίκηση, η αλήθεια, είναι αυτό που κάνει τη Δύση ισχυρή, και την διαχωρίζει από τα απολυταρχικά καθεστώτα.

Παραδόξως όμως, αυτή η κουλτούρα της αυτοκριτικής κινδυνεύει να υποκαταστήσει την ανεξάρτητη σκέψη, μιας και η αυτάρεσκη καταναλωτική κοινωνία της Δύσης θεωρεί πως η κατάστασή της είναι απρόσβλητη.

Και  όμως… η ιστορία έχει τον τρόπο της να παίζει παιχνίδια σε όλους όσοι θεωρούν ότι τελείωσε.

The Moscow Times

Απόδοση: S.A.