Χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη;

Μια σιωπηλή εξέλιξη σημειώθηκε πρόσφατα στην Ευρώπη.

Μετά από δυο χρόνια απάθειας, οι πολιτικοί ηγέτες της προχωρούν με αποφασιστικότητα προς την οικονομική και πολιτική ενοποίηση. Κάποιοι μάλιστα χρησιμοποιούν τον όρο «ομοσπονδία», προκαλώντας ανάλογες αντιδράσεις, καθώς  και τις άμεσα αναγκαίες διαβουλεύσεις.

 Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την ισχύ της τράπεζάς του για να βοηθήσει τις οικονομικά ασθενείς χώρες.

Στη συνέχεια ακολούθησαν σχέδια επαύξησης της αποδοτικότητας και λογοδοσίας των χωρών της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένων αυτών για μια πανευρωπαϊκή τραπεζική ένωση, έναν κοινό προϋπολογισμό, ευρωομόλογα, και ίσως και ένα ξεχωριστό κοινοβούλιο για την ευρωζώνη, πέραν του ήδη υπάρχοντος της ΕΕ.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν José Manuel Barroso, συμπλήρωσε τις εξελίξεις με μια ιστορική και δραματική ομιλία, στην οποία μίλησε για την ανάγκη δημιουργίας μιας «ομοσπονδίας εθνών κρατών».

Πολλοί αναρωτιούνται όμως αν πραγματικά χρειάζεται περισσότερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Η αντίδραση στην παγκόσμια κρίση και στην λιτότητα, αποτελεί ένα πολύ σύνθετο ζήτημα για τους Ευρωπαίους.

Αν και πολλοί συγκρίνουν την κρίση και την λιτότητα της ΕΕ με αυτήν των ΗΠΑ, οι διαφορές μεταξύ των δυο αυτών ισχυρών οικονομικών είναι πολλές.

Οι ΗΠΑ έχουν από πολύ καιρό ένα ομοσπονδιακό σύστημα. Και οι 50 πολιτείες συνεισφέρουν μέσω φόρων στον εθνικό προϋπολογισμό, και στη συνέχεια οι εκλεγμένοι τους εκπρόσωποι διανέμουν τα ανάλογα κονδύλια στις επί μέρους πολιτείες.

Παρά την άνιση συνεισφορά και ανακατανομή των φόρων, ελάχιστες είναι οι φωνές διαμαρτυρίας. Στην Αμερική ισχύει αυτό που αναγράφεται και στο δολάριο, E pluribus unum, από τους πολλούς, ένας, ή αλλιώς ισχύς εν τη ενώσει.

Στην Ευρώπη όμως, οι υπερεθνικοί θεσμοί (ΕΚΤ, ευρωβουλή, Κομισιόν, κλπ) είναι ακόμη στα πρώτα τους βήματα.

Παράλληλα, στην Ευρώπη, η ΕΕ εισπράττει μόλις το 1% από τα ΑΕΠ των χωρών, σε αντίθεση με το 24% αυτού των πολιτειών που εισπράττουν οι ΗΠΑ.

Μάλιστα, στην Ευρώπη, κάποια εθνικά και γεωγραφικά συμφέροντα, παρακολουθούν με ζήλο το ποιες χώρες οδηγούν την ευρωπαϊκή οικονομία, και ποιες την παρεμποδίζουν. Κάποιες χώρες του Βορρά αναγκάζονται να βοηθούν οικονομικά κάποιες άλλες του Νότου. Και μπορεί στην Αμερική αυτή η γεωγραφική μεταφορά κονδυλίων να περνά απαρατήρητη, κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει στην Ευρώπη, η οποία μέχρι πρότινος σπαράζονταν από πολέμους μεταξύ των κρατών της.

Με άλλα λόγια, την Ευρώπη δεν την απασχολεί ένα απλό ζήτημα όπως αυτό μεταξύ της λιτότητας και της ανάπτυξης, αλλά κάτι βαθύτερο, και σαφώς πιο υπαρξιακό.

Για να διατηρηθεί η οικονομική και πολιτική σταθερότητα της ΕΕ, είναι απαραίτητη κάποια μεταφορά του πλούτου. Με δεδομένο το γεγονός ότι οι χώρες της ευρωζώνης  έχουν απωλέσει την δυνατότητα υποτίμησης του εθνικού τους νομίσματος, για λόγους τόνωσης της ανταγωνιστικότητας, τα κράτη που δεν μπορούν να ανταγωνιστούν, βασίζονται στην βοήθεια αυτών που μπορούν.

Η εναλλακτική λύση της αποπομπής κρατών όπως είναι η Ελλάδα ή η Πορτογαλία, εμπεριέχει σοβαρές βραχυπρόθεσμες συνέπειες για μεταδοτικότητα, καθώς και μακροπρόθεσμες κοινωνικές, οικονομικές, και άλλες απειλές (π.χ. ασφάλεια).

Η οικονομική άνοδος της Κίνας και της Ινδίας, αποδεικνύουν μια νέα πραγματικότητα, ότι  δηλαδή ο πληθυσμός μιας χώρας είναι εξίσου καθοριστικός παράγοντας οικονομικής προόδου, με αυτόν της παραγωγικότητας.

Αν και πολλοί Κινέζοι παραμένουν φτωχοί, η χώρα τους αποτελεί την δεύτερη ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη. Ότι κάνει η Κίνα, σε όλους τους τομείς, επηρεάζει άμεσα τις παγκόσμιες αγορές.

Μια διαιρεμένη σε μικρά κράτη Ευρώπη, όπου το καθένα δεν θα έχει περισσότερο από το 7% του πληθυσμού της Κίνας, σίγουρα θα χάσει το όποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα διαθέτει σήμερα.

Αντί να συνεργάζονται, τα κράτη θα ανταγωνίζονται το ένα το άλλο, ακόμη περισσότερο από όσο σήμερα.

Μια ομοσπονδιακή Ευρώπη, με έναν πληθυσμό 350-500 εκατομμυρίων ανθρώπων, θα έχει περισσότερες πιθανότητες να ευημερήσει, και να παράσχει ποιοτικές συνθήκες διαβίωσης στους κατοίκους της.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες άρχισαν να αντιλαμβάνονται τα παραπάνω, για αυτό και επιδιώκουν πλέον πολιτικές ομοσπονδιοποίησης. Αυτό θεωρούν πως είναι το μέλλον, και η μόνη ελπίδα  για την Ευρώπη.

 

S.A.

Project Syndicate