5.4.16

Η ανάδυση του λαϊκισμού στην Ευρώπη…



Από την Αλαμπάμα ως τη Δανία, από την Νεβάδα ως την Ολλανδία, και από την Αριζόνα ως τη Σουηδία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία και την Πολωνία, οι ψηφοφόροι σπεύδουν να ενταχθούν σε δεξιά και αριστερά λαϊκίστικα, εσωστρεφή, και δημαγωγικά κόμματα και κινήματα, που θέλουν την απομόνωση.





Αυτή η τάση που κυριαρχεί πλέον στην Ευρώπη και στην Αμερική είναι ευρύτερη και πολύ πιο βαθιά από την πολιτική. Η έλξη που ξαφνικά ασκούν αυτού του είδους τα λαϊκίστικα κινήματα μοιάζει να προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από το τεράστιο χάσμα μεταξύ των πιστεύω της μεταμοντέρνας και μεταχριστιανικής δυτικής ελίτ (πολιτικής, πολιτισμικής, ακαδημαϊκής, και αυτής των ΜΜΕ) από τη μία, και των πολλών από την άλλη. Το χάσμα που έχει προκύψει δεν είναι απλά ιδεολογικό. Είναι ηθικό, γλωσσικό, και σχεδόν ανθρωπολογικό



Για τις ελίτ, τίποτα ή σχεδόν τίποτα δεν είναι γραμμένο σε πέτρα. Όλα είναι ρευστά, συγκυριακά, και πραγματιστικά προκαθορισμένα. Όπως είχε πει ο ιδρυτής του υπαρξισμού Jean-Paul Sartre «η ύπαρξη προϋπάρχει της ουσίας». Με τον Θεό «νεκρό» όπως είχε γράψει ο Nietzsche, δεν υπάρχουν πλέον «ηθικά απόλυτα».
Οι αξίες είναι ζήτημα προσωπικών επιλογών, και όλες είναι εξίσου καλές. Κανείς και τίποτα δεν είναι καλύτερος ή χειρότερος. Απλά διαφορετικός. Δεν υπάρχει μία αλήθεια, αλλά πολλές. Και ακολουθώντας ένα ακόμη αξίωμα του μεταμοντερνισμού, «δεν υπάρχουν γεγονότα, μόνο ερμηνείες». Εξ ου και η συνήθεια των ΜΜΕ (ελίτ) να προσφέρουν διπλές αναγνώσεις για το κάθε τι, δίνοντας αξιοπιστία τόσο σε δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις όσο και σε μη δημοκρατικές δικτατορίες.
Ομοίως, δεν υπάρχουν δίκαιοι αμυντικοί πόλεμοι, ούτε άδικοι επιθετικοί. Όλα είναι «συγκρούσεις» και «βία». Άρα, οποιαδήποτε ειρήνευση (πολιτική λύση), όσο δύσκολα επιτεύξιμη, σύντομη, ή ακόμη και απατηλή, είναι προτιμότερη από την μάχη για τη νίκη του καλού επί του κακού.
Τα σύνορα και οι εθνικές κυριαρχίες είναι αταβισμοί. Εξ ου και οι ελίτ γραφειοκρατίες, η ΕΕ, η  Συνθήκη Σένγκεν, η Ευρώπη χωρίς σύνορα, και το ενιαίο νόμισμα. Ο στρατός είναι πια ξεπερασμένος ως εργαλείο γεωπολιτικής, και ως μέσο άμυνας των αξιών, ή αυτών των συμμάχων μας. Οι ιδεολογίες και το μίσος που αυτές εμπνέουν δεν θα πρέπει να υπάρχουν, και σε κάθε περίπτωση μπορούν να διορθωθούν με «διάλογο».
Από την άλλη πλευρά του χάσματος, υπάρχουν εκατομμύρια ανθρώπων που επιζητούν σιγουριά. Πιστεύουν στην απόλυτη ιεράρχηση των αξιών. Ότι δηλαδή υπάρχει σωστό και λάθος. Τα ηθικά πιστεύω τους, η ουσία δηλαδή, δίνουν μορφή και σχήμα στην «ύπαρξή» τους, και όχι το αντίθετο. Γι αυτούς ο Θεός δεν πέθανε. Συνεχίζουν να πιστεύουν.
Πιστεύουν ότι υπάρχει μια αλήθεια, και ότι κάποια γεγονότα είναι αδιαμφισβήτητα, και όχι ανοικτά σε ερμηνείες. Ένα τέτοιο γεγονός είναι ότι κάποια μίση είναι αδυσώπητα, ότι οι συγκρούσεις στις οποίες οδηγούν είναι άλυτες, και δεν μπορούν να ξεπεραστούν με διαπραγματεύσεις ή παραχωρήσεις, παρά μόνο με μια νίκη της μίας πλευράς επί της άλλης. Και σε αυτή την περίπτωση, πρέπει, πιστεύουν, να χτυπήσεις πρώτος. Παράλληλα πιστεύουν ότι τα σύνορα αποτελούν εθνική κυριαρχία και πως οι ένοπλες δυνάμεις υπάρχουν για να υπερασπίζονται εδάφη και αρχές.
Οι άνθρωποι αυτοί θεωρούν ότι η πολιτική ορθότητα καθιστά τα κράτη τους ανήμπορα να συζητήσουν για ζητήματα που εκλαμβάνονται ως ζωτικής σημασίας. Χρειάστηκε μια σειρά από ακραίες και ταυτόχρονες επιθέσεις Ισλαμιστών στο Παρίσι, για να φτάσει ο Γάλλος πρόεδρος να μιλήσει για το ριζοσπαστικό Ισλάμ. Κάτι που ο Ομπάμα ακόμη δεν μπόρεσε να κάνει. Τους αποκάλεσε «ζηλωτές» αρνούμενος να αναγνωρίσει το θρησκευτικό και φυλετικό μίσος όταν περιέγραφε τις δολοφονίες αθώων στο εβραϊκό ντελικατέσεν ως μια  «τυχαία επίθεση».
Αυτή η κόπωση με την πολιτική ορθότητα και τους καθωσπρέπει ευφημισμούς ίσως εξηγεί τον σχεδόν αντανακλαστικό καθαρτικό ενθουσιασμό (άσχετα αν είναι παραπλανημένος) για όσους τα λένε «χύμα»… κάτι που η πλειονότητα των υποστηρικτών του Ντόναλντ Τράμπ θεωρούν βασικό σημείο της στήριξής τους σε αυτόν.
Αυτή η πολιτισμική διαφορά μεταξύ των ελίτ και των λαών υπήρχε ανέκαθεν. Όμως το μέγεθος του χάσματος σήμερα έχει κάνει τους λαϊκιστές δημαγωγούς, και των δυο άκρων, επικίνδυνα ελκυστικούς.
Ας ελπίσουμε ότι το κατεστημένο της Δύσης θα δει τον κίνδυνο, και θα προσαρμόσει την ρητορική του και τις αξίες του σε σημείο ώστε να μπορεί να μιλάει με τον λαό με τρόπο που αυτός θα βρίσκει πιστευτό, αξιοσέβαστο, και πάνω απ όλα κατανοητό.

Leon Aron
Απόδοση: S.A.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου