Η Τουρκία τρέμει την Μόσχα!

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov πραγματοποίησε επίσκεψη στην Άγκυρα την 17/4, αλλά το γεγονός δεν έτυχε ιδιαίτερης δημοσιότητας.

Παρά τις πολλές διαφορές που χωρίζουν τις δυο χώρες σχετικά με την Συρία, η Τουρκία δεν τα βάζει με την Μόσχα, καθώς η Ρωσία είναι η χώρα που φοβάται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη.

Η Τουρκία έχει πάνω από δέκα γειτονικές χώρες, και δεν διστάζει να τα βάλει με οποιαδήποτε αυτές, παίρνοντας κουράγιο από την πρόσφατη ραγδαία οικονομική της ανάπτυξη.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός Recep Tayyip Erdogan έχει δημοσίως τοποθετηθεί εναντίον των ηγεσιών της Συρίας, του Ιράν, και του Ιράκ.

Γεγονός είναι ότι κανένας γείτονας της Τουρκίας δεν αισθάνεται ασφαλής από την οργή της Άγκυρας, πλην βεβαίως της Ρωσίας.

Οι Τούρκοι υποφέρουν από μια βαθιά ριζωμένη ιστορική διστακτικότητα να τα βάλουν με τους Ρώσους.

Η ισχυρή τους οικονομία εξαρτάται κυρίως από την ρωσική ενέργεια. Περισσότερο από το μισό φυσικό αέριο που καταναλώνει η Τουρκία προέρχεται από εκεί.

Συνεπώς, δύσκολα θα κοντράρονταν με τους Ρώσους, ακόμη και όταν αυτοί υπονομεύουν συστηματικά  τα τουρκικά συμφέροντα, όπως για παράδειγμα στο ζήτημα της Συρίας, όπου η Μόσχα στηρίζει το καθεστώς Άσαντ, την ώρα που η Άγκυρα προσπαθεί να το ανατρέψει.

Ανέκαθεν οι Τούρκοι φοβόντουσαν τους Ρώσους.

Από το 1568 οπότε και συγκρούσθηκαν για πρώτη φορά, έως το τέλος της ρωσικής αυτοκρατορίας το 1917, οι Τούρκοι πολέμησαν με τους Ρώσους 17 φορές.

Σε κάθε περίπτωση οι Ρώσοι είναι αυτοί που ξεκινούσαν τον πόλεμο, και στο τέλος νικούσαν.

Σε όλες αυτές τις ήττες, οι Οθωμανοί απώλεσαν τεράστιες, ακόμη και αμιγώς τουρκικές, εδαφικές εκτάσεις στους Ρώσους.

Οι δε Ρώσοι σκότωσαν πάμπολλους κατοίκους αυτών των περιοχών, απελαύνοντας άλλους τόσους στην Τουρκία.

Υπάρχουν πάρα πολλοί Τούρκοι σήμερα που κατάγονται από Ρώσους πρόσφυγες, σε βαθμό που υπάρχει ένα ανέκδοτο σύμφωνα με το οποίο «αν γρατζουνίσεις έναν Τούρκο, από κάτω θα βρεις κάποιον εκδιωχθέντα Κιρκάσσιο».

Έχοντας λοιπόν υποφέρει τόσα πολλά από τους Ρώσους, οι σημερινοί Τούρκοι τους φοβούνται.

Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι η Τουρκία έσπευσε στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ όταν το 1945  ο Στάλιν απαίτησε τουρκικά εδάφη, και μια βάση στον Βόσπορο.

Ο φόβος για τους Ρώσους κατέστησε την Τουρκία μια από τις πιο αφοσιωμένες συμμάχους της Ουάσιγκτον στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου.

Πρόσφατα, οι σχέσεις των δυο χωρών βελτιώθηκαν σημαντικά.

Η Ρωσία είναι ο Νο 1 εμπορικός εταίρος της Τουρκίας, ενώ κάθε χρόνο περίπου 4 εκατομμύρια Ρώσοι κάνουν διακοπές στην Τουρκία.

Παράλληλα, πάρα πολλές τουρκικές εταιρίες και επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται με επιτυχία στην Ρωσία.

Η εθνική αεροπορική εταιρία Turkish Airlines συνδέει καθημερινά την Κωνσταντινούπολη με οκτώ πόλεις της Ρωσίας.

Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν έχει μειώσει την υποσυνείδητη τουρκική φοβία προς τους Ρώσους.

Όπως μου είπε ένας Τούρκος αξιωματούχος, όταν τον ρώτησα αν η χώρα του θα κινηθεί μονομερώς κατά του Άσαντ, «όχι, κόντρα στη θέληση των Ρώσων, οι οποίοι μπορούν πολύ εύκολα να μας κάνουν τη ζωή δύσκολη…».

Μέρος του φόβου αυτού έχει σχέση με την πραγματικότητα. Η Τουρκία είναι βαθιά εξαρτημένη από την ρωσική ενέργεια.

Παρά το ότι αποτελεί μια ισχυρή οικονομία, δεν διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα αερίου ή πετρελαίου, ούτε διαθέτει δικό της πυρηνικό εργοστάσιο.

Για αυτό και βασίζεται ενεργειακά στην Μόσχα, η οποία συχνά χρησιμοποιεί την ενέργεια ως μέσο τιμωρίας κρατών (βλ. Ουκρανία) που δεν συμφωνούν με τους δικούς της στόχους στην εξωτερική πολιτική.

Υπάρχει επίσης και το ζήτημα της ασφάλειας.

Η Ρωσία βοήθησε στο στήσιμο του PKK, που επί δεκαετίες πραγματοποιούσε τρομοκρατικές ενέργειες μέσα στη Τουρκία, με αποτέλεσμα τον θάνατο 30.000 ατόμων. Το κόμμα αυτό προέκυψε με ρωσική στήριξη στην κατεχόμενη από τη Συρία  Κοιλάδα του Μπεκά στη δεκαετία 1980, ενώ η Μόσχα συνεχίζει να το στηρίζει, ακόμη και μετά τη κατάρρευση της ΕΣΣΔ.

Στη Συρία, η Τουρκία υποστηρίζει την μαχόμενη αντιπολίτευση εδώ και δυο χρόνια.

Αυτό οδήγησε το ΡΚΚ να εντείνει τις επιθέσεις του, προκειμένου να τιμωρήσει την Άγκυρα για τη στάση της αυτή.

Αν η Τουρκία εισβάλλει στη Συρία, φοβάται μήπως αντιδράσει η Ρωσία, χρησιμοποιώντας το ΡΚΚ ως μέσο για πρόκληση ανταρσίας στον τουρκικό στρατό.

Μαζί με άλλες παρόμοιες ανησυχίες, ο φόβος για την Ρωσία είναι αυτός που συγκρατεί την Άγκυρα στο ζήτημα της Συρίας.

Έτσι, για μια ακόμη φορά η Τουρκία σπεύδει προς την ασφάλεια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, φοβούμενη τον ρωσικό γίγαντα.

Για αυτό, η Τουρκία θα εμπλακεί,  μόνο αν υπάρξει πλήρης συμμετοχή του ΝΑΤΟ σε μια επέμβαση εναντίον του Άσαντ.

Για τους Τούρκους, η ιστορία επαναλαμβάνεται καθημερινά όσον αφορά στη Ρωσία.

Για αυτό και δεν της στέκεται εμπόδιο, όσο κι αν το θέλει, προκειμένου να μην υποφέρει ξανά…

Απόδοση: S.A.

The Atlantic