25.4.17

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1547-1688: ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ…



Εκτός από τα οθωμανικά φιρμάνια και άλλα επίσημα έγγραφα, την Θεσσαλονίκη έχουν περιγράψει από τον 16ο έως τον 20ο αιώνα και σημαίνοντες Ευρωπαίοι. Τις μαρτυρίες αυτών δημοσίευσαν οι μελετητές Αλέξανδρος Γρηγορίου και Δρ Ευάγγελος Χεκίμογλου. Ευρωπαίοι γράφουν τον 16ο και τον 17ο αιώνα ως εξής:






* 1547, Pierre Belon, Γάλλος γιατρός, φυσιοδίφης και από το 1560 καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων: Όταν αναχωρήσαμε από το όρος Άθως για να μεταβούµε στη Θεσσαλονίκη φθάσαμε εύκολα εκεί, σε δύο ημέρες. Η Θεσσαλονίκη είναι μεγάλη πόλη, πολύ φημισμένη και πλούσια, την οποία αναφέρει ο Απόστολος Παύλος. Εκεί η πανώλη προσέβαλε τόσο τους κατοίκους, που εγκατέλειψαν την πόλη και τα υπάρχοντά τους. Οι Τούρκοι, ανάμεσα σε όλες τις άλλες εθνότητες, είναι αυτοί που δείχνουν τη μικρότερη επιθυμία να απομακρύνουν όσους προσβλήθηκαν από την πανώλη, γεγονός που παρατηρήσαμε…


* 1551, Nicolas de Nicolay, Γάλλος γεωγράφος και περιηγητής, θαλαμηπόλος και γεωγράφος των Βασιλικών Ανακτόρων. Η κυριότερη πόλη της Μακεδονίας είναι η Θεσσαλονίκη, η οποία εκλαϊκευμένα αποκαλείται Σαλονίκη. Ακόμη και σήμερα είναι πολύ ξακουστή και πλούσια. Κατοικείται από τρεις ισχυρές εθνότητες, διαφορετικού θρησκεύματος: τους Χριστιανούς Έλληνες, τους Εβραίους και τους Τούρκους. Αλλά οι Εβραίοι είναι περισσότεροι και όλοι τους πολύ πλούσιοι έμποροι. Διατηρούν στην πόλη ογδόντα συναγωγές.
* 1591, Gabriele Cavazza, Γραμματέας σε ειδική αποστολή της Γερουσίας της Βενετίας. Το χρονικό του μετέφρασε και δημοσίευσε το 1947 ο Κωνσταντίνος Δ. Μέρτζιος σε πολυτονικό σύστημα που τηρούμε εις μνήμην του.
28 Μαΐου Τρίτη. Τν µίαν ραν τς µέρας νεχωρήσαµεν πό τ Γένιτζε κα ππεύοντες πάντοτε νάμεσα π μίαν πεδιάδα, ποία χει µερικς νωµαλίας, ς κα χαριτωμένους λόφους, φθάσαµεν τν 19ην ραν ες Θεσσαλονίκην. ξω τς πόλεως συνηντήσαµεν πολλά κάρρα, φορτωμένα µ οχα, τ ποα µετέφερον ξω πρς καθαρισµν. Τ οχα τατα τ κάµνουν ες Θεσσαλονίκην δι λογαριασµν το Μεγάλου Αθέντου.
Ε
ς τν Θεσσαλονίκην κατελύσαµεν ες ναν τεκέν πλησίον τς πύλης. πόλις κεται μέρος μν π λόφου κα μέρος π πεδιάδος. Τ π το λόφου τµµα εναι λίγον κατκηµένον. π’ ατο πάρχει φρούριον, που διαµένει ες «δισδάρης» µε 300 «ζάπηδες». πόλις χει περίµετρον πτ µιλίων. χει ραίους κα πλατες δρόµους κα ες καθένα π’ αύτος πάρχει κα µία βρύσις. Τ νερ ρχεται µ δραγωγος π να χωριό, νοµαζόµενον Cortacchi (Χορτιάτην). Ες τος δρόµους πάρχουν πολλα κολναι, µερικα κ τν ποίων εναι κέραιαι, λλαι δ σπασµέναι, ς έπίσης κα ρκετο τάφοι κα λλοι πολύτιµοι λίθοι κα μάρμαρα πάρια. ρκετς δ κολώνας βλέπει τις π πορφυρίτην λίθον ς κα π μάρμαρον μελανοπράσινον.



πόλις χει τριν εδν κατοίκους, τοι Τούρκους, βραίους κα Χριστιανούς, λλ’ ο περισσότεροι εναι βραοι. Εδοµεν κατ πρτον τν κκλησίαν τν γγέλων ποία εναι καµωµένη ες στρογγυλν σχµα, ς τ Πάνθεον τς Ρώµης, καίτοι πολ µικροτέρα τούτου. Τν κκλησίαν ταύτην ρπασαν πρ πτ µηνν π τος λληνας κα τν µετέτρεψαν ες τζαµί. Κατόπιν πεσκέφθηµεν τν κκλησίαν τς γίας Σοφίας, τν λλοτε Μητρόπολιν, τν ποίαν πρ πολλν τν καµαν τζαµί. Ες τ σωτερικν ταύτης πάρχουν κτ κολναι π µάρµαρον µελανοπράσινον, τοι ν τέσσαρες κατέρωθεν, α ποαι εναι ρκετ ψηλα κα µεγάλης ξίας, λόκληρος δ κκλησία εναι στρωµένη µ πάριον µάρµαρον. Ες τ νω µέρος φαίνεται τι πρχον πανταχο ψηφιδωτά, διότι ο Τορκοι φκαν πρς τ µέρος το θόλου ναν Θεν Πατέρα νέπαφον, ς κα λλας γιογραφίας κα τινα λληνικ γράµµατα. κκλησία ατη περιστοιχίζεται π µίαν στον, στηριζοµένην π κολωνν.
Ε
δοµεν κατόπιν τ τόξον, τ άνεγερθν πρς τιµν το Τίτου Βεσπασιανο το καταλαβόντος τν ερουσαλήµ. συνοικία ατη νοµάζεται Καµάρα. λίγον νωθεν τς συνοικίας ταύτης εδοµεν ες τ σπίτι νς Τούρκου διώτου ρθίαν µίαν κεραίαν κολώναν, σηµαντικο µεγέθους, κ λίθου πορφυρίτου, π τς κορυφς τς ποίας λέγεται τι ες παλαιν ποχν το νας φις, λατρευόµενος π τος κατοίκους ς θεός. Μετέβηµεν κατόπιν ες τν βραϊκν συνοικίαν, ες τν ρχν τς ποίας πάρχει ν µοναστήριον µ λληνορθοδόξους καλογραίας. δρόµος οτος εναι ρκετ κάθαρτος, τόσον διότι κατοικεται π ατν τν λαόν, σον κα διότι εναι ες τ κατωφερς μέρος τς πόλεως, πόθεν διέρχονται α άκαθαρσίαι.
Κατήλθοµεν κα
ες τν κροθαλασσιάν, που δν πάρχει λιµήν, λλ µία κρογιαλι µ καλν ρµον, ποος καίτοι δν προφυλάσσεται π τν βορρν, έν τούτοις δν φίσταται τν πήρειαν τν ξωτερικν νέµων. ρµος φυλάσσεται π δύο φρούρια, χι πολ σχυρά.
30 Μαΐου, Πέμπτη.
πήγαµεν κα εδαµεν ν λλο τζαµί, πο το προτήτερα κκλησία ντς το ποίου πάρχουν πολλα ρααι κολναι. Λέγουν τι εναι ν λ 366, µεταξ τν ποίων 10 π ποικιλόχρουν πορφυρίτην.
* 1609, William Lithgow, Σκώτος περιηγητής: Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στην ακροθαλασσιά, ανάμεσα σε δύο ποταμούς, τον Χαβρία και τον Εχέδωρο. Είναι µια ευχάριστη, μεγάλη και θαυμάσια πόλη, γεμάτη µε κάθε είδους εμπόρευμα. Δεν υπολείπεται σε τίποτε από τη Νάπολη της Ιταλίας, εκτός από την ευγένεια. Η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει τώρα μετατραπεί σε διεθνές κέντρο των Εβραίων, οι οποίοι εδώ είναι απόλυτοι κύριοι υπό τον Σουλτάνο και κατέχουν τη μεγάλη ακατοίκητη έκταση που τους περιβάλλει. Η πόλη βρίσκεται συνεχώς στα χέρια τους από τότε που ο Σουλεϊμάν κατέκτησε τη Βούδα στην Ουγγαρία, στις 20 Αυγούστου του έτους 1516. Σ’ αυτόν οι Εβραίοι δάνεισαν δύο εκατομμύρια νομίσματα και για ενέχυρο τους παραχωρήθηκε αυτή η πόλη και η επαρχία της. Εδώ μιλούνε την εβραϊκή κατά τρόπο δημώδη και ως μητρική τους γλώσσα, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, και όχι οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.



* 1686, Vincenzo Maria Coronelli, Ενετός χαρτογράφος και διδάκτορας της Θεολογίας στη Ρώμη: Η κίνηση είναι αξιόλογη για την κατάσταση του τόπου. Υπάρχει αφθονία μεταξιού, μαλλιού, δερμάτων κάθε είδους, δημητριακών, σιταριού, βαμβακιού και σιδήρου. Τις κυριότερες υποθέσεις έχουν στα χέρια τους οι Εβραίοι, ειδικά την κατασκευή του υφάσματος για την ενδυμασία των Γενιτσάρων. Αριθμούνται 48 τεμένη, μεταξύ των οποίων η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που στηρίζεται σε υπέροχες κολόνες, που θυμίζουν τον ναό του Αγίου Παύλου, και η Αγία Σοφία που κατασκευάσθηκε από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Επίσης, υπάρχουν 30 εκκλησίες των Ελλήνων και 36 μεγάλες συναγωγές, χωρίς να υπολογίζονται άλλες μικρές.
* 1688, Olfert Dapper, Φλαµανδός γεωγράφος και συγγραφέας: Ο κόλπος της Σαλονίκης, ονομαζόταν κατά την αρχαιότητα Κόλπος της Θεσσαλονίκης, Μακεδονικός, Θερµαϊκός και Θερµαίος. Στο βάθος αυτού του κόλπου και στα ανατολικά του ποταμού Βαρδάρη, που ονομαζόταν Αξιός ή Βαρδάριος, είναι κτισμένη η μεγάλη και ξακουστή πόλη της Σαλονίκης. Έτσι αποκαλείται σήμερα, ενώ παλαιότερα ήταν γνωστή µε το όνομα Θεσσαλονίκη. Ένα τμήμα της βρίσκεται στον λόφο και ένα άλλο στην πεδιάδα. Είναι από τις σπουδαιότερες πόλεις της Μακεδονίας και βρίσκεται από καιρό στην κατοχή των Τούρκων. Τα τείχη της είναι οχυρωμένα από την αρχαιότητα και προστατεύονται από σαράντα πύργους.
Έχει ένα πολύ όμορφο λιμάνι που προστατεύεται από τρία φρούρια. Η πόλη αριθμεί 48 τεμένη μεταξύ των οποίων και την παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου με τρία κλίτη, υποβασταζόμενα από όμορφες κολόνες. Υπάρχει επίσης ο ναός της Αγίας Σοφίας, που κτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό και είναι επίσης τέμενος. Οι Έλληνες έχουν 30 εκκλησίες. Οι Εβραίοι 36 μεγάλες συναγωγές και πολλές μικρές.

Ο Συναξαριστής
Ν. Ι. Μέρτζος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου